Yeni Ortadoğu projesi eşbaşkanı
Barış Terkoğlu
Son Köşe Yazıları

Yeni Ortadoğu projesi eşbaşkanı

12.12.2024 04:00
Güncellenme:
Takip Et:

"Zalimin mazlum ile celladın kurban ile dönüp durduğu dehşet çemberi bunca delilik ne kadar sürecek böyle" diyor, şiddetin intikamla büyümesini anlatan Ortadoğu şarkısı Had Gadia

Şam’ın kapısından içeri cihatçı teröristler girdi. Suriye Devlet Televizyonu son kez Humat ed-Diyar’ı çaldı. "Niçin gelişmeyelim neden inşa etmeyelim" diye biten ve ülkenin emperyalizmden bağımsızlığını müjdeleyen marş çalarken, borsalarda inşaat hisselerinin yükseldiği haberleri geliyordu. Ayağı Suriye’ye basan her inançtan her mezhepten her kökten insanın ortak bir vatanda buluşması fikri, tarihin derin kuyusuna düştü. Dördü ülke üçü örgüt olmak üzere yedi silahlı ordunun gölgesindeki ülkede, ya intikam peşinde ya katledilme korkusuyla bekleyen topluluklar yaşıyor.

Emperyal düzen böyledir. Milletleri dini, kanı, mezhebi adına savaştırır. Öncelikleri, stratejisi, yönelimleri değişip yeni bir denge kurulunca sizi dağılmış pazar yerine dönmüş vatansızlığınızla başbaşa bırakır. Yugoslavya’dan Irak’a, Libya’dan Suriye’ye izlediğimiz filmde olduğu gibi… Yıkımın ardından elinde inşaat çantası üstünde demokrasi kıyafeti olan adamlar belirir.

EKONOMİK ORTADOĞU PROJESİ

İşte tam da bahsetmenin sırası...

Önümde, kapağında Türkiye’yi de içine alan bir haritanın olduğu 5 yıl önce yazılmış o rapor var. Türkiye’de yıllardır konuşulan RAND Corporation hazırlamış. Kuruluş, on yıllardır devlet bütçesiyle ABD Ordusu’na perspektif verecek raporlar hazırlıyor. Nitekim raporun girişinde de bu bilgi veriliyor.

Rapor, "Levant Entegrasyonunun Ekonomik Faydalarının Tahmini" başlığını taşıyor. Ben ise adını BOP’a benzeterek EOP (Ekonomik Ortadoğu Projesi) yazıyorum. "Levant" neresi derseniz; Türkiye, Suriye, Irak, Lübnan, Ürdün, Mısır’ın yanısıra İsrail-Filistin’i de içeriyor. Başlığından anlaşıldığı gibi, önce altı ülkenin ve tabii mümkünse Filistin ve İsrail’in bir Serbest Ticaret Anlaşmasıyla yanyana getirilmesini ve tabii ekonomiye fayda sağlanmasını savunuyor. Beş yıl önce yazılmış raporda, "Maksimum faydaların gerçekleşmesi" için, "Suriye ve nihayetinde İsrail-Filistin çatışmalarının bir dereceye kadar istikrara kavuşması" beklentisi anlatılıyor. Elbette en büyük iki fayda, büyük genç nüfusun ekonomiye katılması ve "Suriye’nin yeniden inşası" olarak tarif ediliyor.

Özetle, böyle bir projenin Gayrı Safi Milli Hasılaları yüzde 3-7 oranında artıracağı, 700 bin ile 1.6 milyon aralığında yeni istihdam yaratılacağı, işsizlik oranlarının düşüşüne büyük etki sağlayacağı savunuluyor. Suriye tarımının İsrail teknolojisini Türk betonunun Irak petrolünü tamamladığını savunan rapor, siyasi ve ekonomik gelişmelere bağlı ihtimallerle hesaplamalar da sunuyor.

İRANSIZ ORTADOĞU ENTEGRASYONU

İşin ilginci, bu proje aslında yeni değil. Kaynağını Suriye çatışması öncesinden, belki de BOP’tan alıyor: "2011 yılında, bu ülkelerden dördü—Ürdün, Lübnan, Suriye ve Türkiye—malların ve insanların serbest dolaşımına olanak tanıyacak, Avrupa Birliği modeline benzer bir gümrük birliği kurmaya çok yaklaşmıştı. Ancak, bölgedeki siyasi karışıklık bu ilerlemeyi durdurdu." Rand Raporu, "İsrail ve Batı Şeria ile Gazze'nin dahil edilmesi bile mümkün" dediği projede, odak noktasının Irak’ın ve Suriye’nin yeniden inşası olacağını anlatmış.

Elbette dikkatinizi çekmiştir. Proje, bölgedeki en önemli aktörlerden birini, İran’ı dışarıda bırakıyor. Üstelik Lübnan’dan Filistin’e ve tabii Suriye’ye kadar krizler içerisindeki pozisyonu düşünüldüğünde, raporda yer yer bahsedildiği gibi, İran’ın bölgedeki gücünü dengeleme, "İransız bir Levant" maksadı da taşıyor. Bu anlamda aslında Gazze krizi ile başlayan, İsrail’in Gazze-Lübnan-Suriye’de adım adım İran’ın etkisini kırdığı sürecin ekonomik altyapısını tanımlıyor.

Rapor yazıldığı sırada Suriye’de çatışma devam ediyordu. Filistin-İsrail krizinde de değişen bir şey yoktu. Gelgelelim, son 13 aylık sürecin bütününde, en büyük kaybeden İran, en büyük kazanan ise tartışmasız İsrail oldu. En önemlisi, Trump’ın gelişine beş kala, dost göründüğü Rusya-İran etkisinin karşısındaki cepheye geçen Türkiye, en düşman göründüğü İsrail ile aynı karede değil ama aynı cephede buluştu.

EMEVİ CAMİİ'NDEKİ MÜTEAHHİTLER

"Kaynağı belli" silahlarla kuşanmış terör örgütü HTŞ’nin Şam’ı düşürmesini, İsrail’in tarihte üç kez doğrudan savaştığı Suriye Ordusu’nun son kalıntılarını da ortadan kaldırması tamamladı. Batı’dan gelen "HTŞ’nin uygulamalarını izliyoruz" açıklamalarını Colani doğru okumuş olacak ki ilk günden beri tek düşmanlarının Baas-İran-Hizbullah olduğunun ve İsrail ile savaşmayacaklarının altını çizdi. Yeni rejim yerli yerine oturursa yeni düzenin anahtar kelimesi "Suriye’nin yeniden inşası" olacak. Emevi Camii’nde namaz kılan siyasetçilerin ardında hisseleri artmış müteahhitler saf tutacak. Kim bilir belki kendisini "Ekonomik Ortadoğu Eşbaşkanıyım" diye tanıtan siyasetçiler yeniden peyda olur!

Suriye; birlikte yaşamayı, dış müdahaleyi yenilgiye uğratmayı, adil bir düzeni kendi eliyle kurmayı başaramadı. Humat ed-Diyar’ı yanyana söyleyebilseydi ne dinlerin-mezheplerin-etnisitelerin savaşını konuşacaktı ne de emperyal projelerin uygulama sahası olacaktı ne de bir terör örgütü tarafından yönetilecekti. Belki de yozlaşmış yöneticilerle hesaplaşmayı da kendi elleriyle yapacaktı. Olmadı…

Cehennemin kapıları bir kez açılmaya görsün. Zebaninin kimi içeri alacağı belli olmaz. Had Gadia’nın bittiği gibi, "Bugün bilmiyorum ne olduğumu ve her şey yeniden başlıyor işte"

Yazarın Son Yazıları

Ya su kirliyse?

Değişmez görünen gerçekten kaçmak yerine dokunmaya karar verdiğimizde, ona şekil verebildiğimizi de görürüz.

Devamını Oku
04.12.2025
200 günlük burun sürtme davası

Burnumuzla sadece nefes alsaydık en çok kötü kokuların sahipleri mutlu olurdu.

Devamını Oku
01.12.2025
Bir garip ölüm hikâyesi

Yaşamda birikmiş servet, bazen ölümün üzerinde perde olur.

Devamını Oku
27.11.2025
‘Kurucu önderlik’ ve kurucu irade

Küçük niyetler büyük sözlerin arkasına gizlenir.

Devamını Oku
24.11.2025
Yaşamından renkleri çalınan kadın

Koca çınardan nimetini esirgeyen toprak yokluğunu önce çimende gösterir

Devamını Oku
20.11.2025
38 çocuğun duyulmayan çığlığı

Adalet davası uzaktaki bir çığlığı duymakla başlar.

Devamını Oku
17.11.2025
CHP’yi ‘gayrımeşrulaştırma’ operasyonu

Doğa insana kendi sınırlarını çizeceği imkanı sunarken cömerttir.

Devamını Oku
13.11.2025
Eğitimsiz okullar bakanlığı

İnsan ancak eğitilirse özgür olur.

Devamını Oku
10.11.2025
Aman çocuklar duymasın!

Bakmayın gazetecilik yaptığıma.

Devamını Oku
06.11.2025
‘Pardon’ diyen karar

Bir kez olursa hata, iki kez olursa yanlış, tekrar olursa kasıt denir.

Devamını Oku
03.11.2025
Bakanlıktaki ‘koruma kalkanı’

Çoğu zaman sözün çıktığı yere bakarız.

Devamını Oku
30.10.2025
Aranan casus sonunda bulundu!

O kadar çok söz söyleriz ki bazen gerçek kalabalıkta kaybolur.

Devamını Oku
27.10.2025
Boğaziçi’ni nasıl çökerttiler?

Kime söylendiği belirsizse en ağır sözler bile havada kalır. En son Yargıtay başkanı konuştu.

Devamını Oku
23.10.2025
‘PKK yasası’na neden karşıyım

Kapıyı açan anahtar değil, kilidinin bilgisidir.

Devamını Oku
20.10.2025
Öcalan serbest bırakılacak mı

Sözcükler her zaman anlatmak için kullanılmaz.

Devamını Oku
16.10.2025
Apo ve Bahçeli’nin susturduğu asker

Çıkarlar suç ortaklıklarının kaynağıdır.

Devamını Oku
13.10.2025
‘Fatihli Müslümanlar’ rahatsız

“Bizi cehennemle korkutuyorlar ki dünyada onlara boyun eğelim.”

Devamını Oku
09.10.2025
Çocuk tecavüzünde çocuğu yargılayanlar

Çelişki dünyanın kendisinde sanırız, oysa ona sebep olan da insandır.

Devamını Oku
06.10.2025
Tarihin arka duruşması

Eğip bükersin, sarar paketlersin. Her şeye rağmen gerçek olduğu yerde durmaya devam eder.

Devamını Oku
02.10.2025
İŞKUR’u bile soydular

Kapı içeriden açıldı mı soygun normalleşir.

Devamını Oku
29.09.2025
‘Size miras kaldı’ sürprizinden çıkan örgüt

Koca ağaca bakıp dalındaki eksiği görüyorsan haksız değilsin.

Devamını Oku
25.09.2025
İçeridekilerin aileleri neler yaşıyor

Kendi gülünün dikenini çıkarmak kolaydır. Başkalarının acılarını anlamak ise uğraş ister.

Devamını Oku
22.09.2025
Netanyahu’nun Erdoğan’a salladığı parmak

Tek kişide hastalık dedikleri, milyonlarda ideoloji oluyor.

Devamını Oku
18.09.2025
Dananın kuyruğu kopacak derken...

Siz bu yazıyı okurken belki bütün kelimeleri eskimiş olacak.

Devamını Oku
15.09.2025
Erdoğan’ın CHP planı

Sen ardına dönüp bakmazken geçmiş bir gölge gibi seninle birlikte yürüyor.

Devamını Oku
11.09.2025
İBB operasyonunu başlatan AKP’li

Adli yıl açılışında İstanbul cumhuriyet başsavcısı gazetecilerle buluştu. İlginç bir ifade kullandı: “İBB operasyonunu ilk öğrenen kişi Murat Kapki oldu. Nasıl olduğunu bilmiyoruz. O, malları kaçırmaya başlayınca biz de harekete geçtik.”

Devamını Oku
08.09.2025
‘Terörsüz Türkiye’nin kabağı

Dünya değişiyor ama senin çektiğin çile hep aynı kalıyor.

Devamını Oku
04.09.2025
Başörtüsünü çıkaran Fethullahçı

İnsanın çektiği çilelerin sonucu tecrübeleridir.

Devamını Oku
01.09.2025
Topuk kırıldıktan sonra

O çok bildiğimiz gerçekleri her şey görünür olduktan sonra anlatmayı ne kadar çok severiz.

Devamını Oku
14.08.2025
TikTokçu hacı paşa devri

Yükselme kuralını kaybedince yukarıyla aşağı bir olur.

Devamını Oku
11.08.2025
Erdoğan’ın kimliği bile satılık

Hırsızın peşinden koşuyoruz da ya içeride kapıyı açan varsa?

Devamını Oku
07.08.2025
Şehit askerlerin tahlilleri ne söylüyor

Milletler yaşamdan öğrendikçe gelişir. Çöküş dönemlerinde ise ancak ölüm öğreticidir.

Devamını Oku
04.08.2025
Askerler kayıp 5 milyarın peşinde

Sana verirken yokluğu gösterenler, senin olan varlığı harcarken har vuruyor harman savuruyor.

Devamını Oku
31.07.2025
Koca savcılığın dokunmadığı patronlar

Dünya, Sezen Aksu şarkısındaki gibi: Masum değiliz, hiçbirimiz.

Devamını Oku
28.07.2025
Zengin itirafçı olur kurtulur olan garibana olur

Bazen fısıltıyı duyuyorsun. Bazen de çığlığı duyma istiyorlar.

Devamını Oku
24.07.2025
Davutoğlu partisindeki istifalara ne dedi?

Aslında benim sorum yeni çıkan o kitapla ilgiliydi...

Devamını Oku
21.07.2025
Öcalan, Ramazan, Altaylı

Memlekette “süreç bayramı” var. Gelgelelim “hukuk ve özgürlük bayramı” yok.

Devamını Oku
17.07.2025
Domates, biber, patlıcan!

“Demokrat adam”, “demokrat bulmadığı” adama “Ya demokrat ol ya döverim” demiş.

Devamını Oku
14.07.2025
Herkesi başka tartan kantar

Aynı kantar seni başka onu başka tartıyor...

Devamını Oku
10.07.2025
Söyleyin Timur haksız mı? 

Kimin haklı olduğunu söz belirler sanırsın, oysa hak çoğu zaman güç ile dağıtılır. Size bu satırları gazeteci arkadaşım Timur Soykan hakkındaki mahkeme kararını beklerken yazıyorum. 

Devamını Oku
07.07.2025