Askere de yasal zırh

AKP hükümetinin, askeri yargıya ilişkin TBMM’ye sunduğu yargı paketinden askerlere “zırh” çıktı. MİT Müsteşarı ve mensuplarına getirilen soruşturma izni kuralı, askerlerin görevleriyle ilgili işlediği suçlarda da uygulanacak. Düzenleme yasalaşırsa, hiçbir savcı, bir askeri görevi sırasında işlediği iddia edilen bir suç ile ilgili direkt soruşturmayacak. Bunun için hükümetin kapısını çalmak zorunda kalacak. Askerin müdahale ettiği toplumsal olaylar sırasında yaşanan hak ihlalleri, Uludere katliamına neden olan hava operasyonları gibi konular artık yasa zırhına büründü.

46 maddelik yargı paketinden önemli bir düzenleme çıktı. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasası’nın 9. maddesinde yapılan değişiklikle, askerlerin “görev suçları”na dönük soruşturma ilkeleri yeniden düzenlenerek, “izin” zorunluluğu getiriliyor.

Yeni düzenleme şöyle oldu: “Emniyet Teşkilatı Kanununun 1’inci maddesi ve 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11’inci maddesinin (D) fıkrası kapsamındaki görevler ile TBMM veya Bakanlar Kurulu kararları kapsamındaki görevler nedeniyle görev veren ya da bu nitelikteki bir görevi ifa eden asker kişilerin, görevin niteliğinden doğan veya görevle ilgili olmak şartıyla görevin ifası sırasında işledikleri iddia olunan suçlardan dolayı adli yargının görevine girdiğinden bahisle haklarında soruşturma yapılması Genelkurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanları için Başbakanın, Jandarma Genel Komutanı için İçişleri Bakanının, diğer personel için Milli Savunma Bakanının iznine tabidir. Savaş hali haricinde, asker olmayan kişiler askeri mahkemelerde yargılanamaz.”

İl İdaresi Yasası’nın 11. maddesinin “d”fıkrası, valilerin ilde çıkabilecek veya çıkan olayların, emrindeki kuvvetlerle önlenmesini mümkün görmedikleri veya önleyemedikleri takdirde, diğer illerden kuvvet veya askeri birliklerden yardım istemesini düzenliyor. Bu kapsamda görevlendirilen askeri kişilerin, olaylara müdahale ederken işledikleri iddia olunan suçlarla ilgili savcılık direkt soruşturma yürütemeyecek. Bunun için hükümetten soruşturma izni alınması gerekecek.

Uludere soruşturulamayacak

Tasarıyla değiştirilen maddede, “TBMM veya Bakanlar Kurulu kararları kapsamındaki görevler nedeniyle” işlenen suçlar da soruşturma izni ile soruşturulabilecek. Bu konuya özellikle terörle mücadele kapsamında sınır ötesi operasyonların girdiği değerlendiriliyor. Çünkü, sınır ötesi operasyonlar TBMM’den çıkarılan tezkere ile yapılabiliyor. Yine Bakanlar Kurulu terörle mücadele konusunda da askere emir veriyor. 34 kişinin hayatını kaybettiği Uludere bombardımanı gibi olaylar bu düzenlemenin yasalaşması halinde artık savcılar tarafından doğrudan soruşturulamayacak.