Atmosferimiz savruluyor

Dünya atmosferinden her saat yaklaşık 10 ton hidrojen ve 180 kilogram helyum uzayın derinliklerine savruluyor. Küresel ısınma arttıkça kaçış da hızlanıyor.

İnternetten derlenen bilgilere göre, dünyayı yaşanabilir hale getiren gazlardan biri olan hidrojen, çeşitli etkenler dolayısıyla yükselerek atmosferin üst katlarına ulaşıyor ve buradan da ''firar'' ediyor.

Güneşten gelen dalgalara bağlı olarak oluşan manyetik otobanlar, özellikle hidrojen ve helyum gibi atomlara kaçış yolu hazırlıyor. Isınan dünya, gaz kaçışlarını kolaylaştırıyor. Öyle ki dünya ısındıkça gazlar genleşerek yer çekimine rağmen yükselmeye başlıyor; moleküllere, atomlara ayrılıyor ve atmosferin üst sınırına ulaşıyor.

Dünya atmosferi, kaçışı engellemek için güneşten gelen ısı enerjisini ya emiyor ya da yansıtıyor. Ancak atmosferin en üst bölümünde hava çok ince ve yer çekimi çok düşük olduğu için parçalar tutunamıyor ve uzayın derinliklerine doğru kayboluyor.

Atmosferin üst kesiminde hidrojen atomları saniyede 5 kilometre hızla hareket ediyor. Bu hız, dünyanın yer çekiminden kurtulmak için gerekli olan saniyede yaklaşık 11 kilometre hız için yeterli değil. Ancak küresel ısınma sonucu aşağıdan yukarıya daha hızla çıkan hidrojen atomları, ''doğal hidrojen'' atomlarına çarparak onun elektronlarını alıyor ve manyetik alana dirençli ''doğal hidrojen'' atomlarına dönüşüyor ve ekstra hız ve yer çekimine direnç kazandığı için uzaya doğru yol almaya başlıyor. Dünya atmosferindeki hidrojen kaybının yüzde 60-90'ının bu şekilde olduğu öngörülüyor.

Dünya atmosferinden her saat yaklaşık 10 ton hidrojen, 180 kilogram helyum uzaya kaçıyor. Isısal olmayan kayıplarda ise atmosferi oluşturan parçalar birbirleriyle çarpışarak atomların yer çekimi engelini aşacak hızlara ulaşmasına imkan tanıyor. Meteor düşmesi ya da yıldız kayması sırasında da normalde su damlası gibi olan küçük kaçışlar dev kaçış dalgaları haline geliyor.

Uzmanların tahminlerine göre, Güneş, her 1 milyar yılda bir, yüzde 10 daha parlak hale geliyor. Güneş daha çok ısı gönderdikçe atmosfer daha çok ısınacak, genleşecek, dağılacak, daha çok gaz kaçışı olacak. Yeryüzüne ulaşan güneş ışınları başta okyanuslar olmak üzere tüm su kaynaklarını azaltacak.

NASA, bu konuyla ilgili Mars gezegenine bir araç göndererek o gezegende atmosfer kaybının nasıl olduğunu araştıracak. ''Mars Atmosphere and Volatile Evolution'' (MAVEN) isimli proje gerçekleşirse 2014 yılının sonbaharında ilk veriler alınmaya başlayacak. Mars'ı yaklaşık 4 mil yukarıdan inceleyecek uzay aracı projesinin bütçesi 500 milyon dolar.