Barışa değil savaşa dev bütçe ayrıldı

Bu yılın ilk altı ayında bütçeden Tunceli’ye yapılan her 100 TL’lik harcamanın 59 TL’si, Hakkâri’ye yapılanın 64 TL’si, Şırnak’a yapılan harcamanın 55 TL’si, Bingöl ve Siirt’e yapılan harcamanın yaklaşık 40 TL’si savunma, kamu düzeni ve güvenlikle ilgili oldu.

Sosyalist Enternasyonal Başkan Yardımcısı, Umut Oran, 7 Haziran sonrasında Türkiye’de çatışmaların giderek arttığına işaret ederek, AKP döneminde terörün zirveye taşındığını söyledi. Terör sorununu sadece silahla çözeceğini sanan AKP’nin Doğu ve Güneydoğu’ya yaptığı yatırımlarının büyük bölümünün savunma ve güvenlikle ilgili olduğunu aktaran Oran, AKP’nin, sadece ‘din kardeşliği’ ekseninde ve oy kaygısıyla yaklaştığı Kürt vatandaşlarımızın demokratik, kültürel, sosyal, ekonomik taleplerinde iyileştirme sağlayıp eşit vatandaşlar olarak ülkeye bağlılık ve aidiyet duygusunu güçlendirmede yetersiz kaldığını anlatı. Oran, “2003-2014 döneminde gerçekleştirilen 3.1 trilyon liralık merkezi yönetim bütçe harcamasının sadece yüzde 8’i Doğu ve Güneydoğu bölgesine yapıldı. Bölgeye yapılanın büyük bölümü ise terörü sadece silahla çözeceğini sanan iktidarın “savunma, kamu düzeni ve güvenlik”le ilgili harcamaları dedi. Umut Oran, Doğu ve Güneydoğu’nun sosyoekonomik durumuyla ilgili şu bilgileri paylaştı:

Büyük göç

* 2014 verilerine göre biri Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki 23 ilin nüfusu 14.2 milyon kişi ile Türkiye nüfusunun yüzde 18.2’sini, yani yaklaşık beşte birini oluşturuyor. Bu iller sadece son beş yılda 864 bin kişi dolayında “net” göç verdi.

* Resmi verilere göre 2013 itibarıyla ülke genelinde sayıları 16 milyon 578 bin olan yoksulların 7 milyon 584 bin kişi ile yaklaşık yarısı Doğu ve Güneydoğu bölgesinde bulunuyor. Yoksulluk oranı özellikle Güneydoğu’da yüzde 28’le en yüksek düzeye ulaşıyor.

* 2002-2015 döneminde belgeye bağlanan teşvikli yatırımlarda 23 il yüzde 10 pay alabildi. Gaziantep hariç tutulduğunda bu pay yüzde 7.7.

* 2002-2015 dönemindeki toplam 312 milyar TL’lik kamu yatırım tahsisinden Doğu-Güneydoğu illeri 33 milyarla yüzde 10 dolayında pay alabildi.

Tahsislerin de büyük bölümü bölge insanına iş yaratmayıp daha çok ülkenin elektrik ihtiyacını karşılama amaçlı enerji yatırımlarına yönelik.

Milli gelirde sonuncu

* Milli gelirde, Doğu ve Güneydoğu illeri açık farkla en son sıralarda bulunuyor. En son 2011’de yapılan araştırmaya göre Türkiye ortalamasında 9.244 dolar olan kişi başına gayri safi katma değerde 26 istatistiki bölge birimi içinde, Erzurum, Erzincan 5.901 dolarla 20., Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 5.820 dolarla 21., Gaziantep, Kilis, Adıyaman 4.952 dolarla 22., Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 4.689 dolarla 23., Şanlıurfa, Diyarbakır 3.282 dolarla 24., Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 4.001 dolarla 25. ve Van, Muş, Bitlis, Hakkâri 3.515 dolarla en son sırada. En yoksul dört ilin değeri, İstanbul’un dörtte biri düzeyinde.

* 2014’te ülke genelinde yüzde 9.9 olan işsizlik oranı, Güneydoğu Anadolu’da yüzde 15.6 ile en yüksek düzeye ulaşıyor. Mardin, Batman, Şırnak, Siirt alt bölgesinde işsizlik yüzde 24.