"Bor madenleri kamu eliyle işletilmeli"

TMMOB Maden Mühendisleri Yönetim Kurulu tarafından yapılan açıklamada, ''4. Uluslararası Bor Sempozyumu''nun Eskişehir Osmangazi Üniversitesi'nin ev sahipliğinde TMMOB Maden Mühendisleri Odası, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü işbirliği ile 15-17 Ekim 2009 tarihlerinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezinde gerçekleştirildiği hatırlatıldı.

Sempozyumda dile getirilen görüş ve önerilerin anlatıldığı açıklamada, Türkiye'nin bor rezervleri açısından çok şanslı bir konumda olduğu, dünya rezervlerinin yaklaşık yüzde 75'inin Türkiye'de olmasının yanı sıra kalite ve üretim kolaylığı açısından da önemli bir değere sahip bulunulmasına karşın bu kaynakların yeterince kullanılamadığı ifade edildi.
Bor pazarının, sınırlı üretici olması ve ürün grubunun birbirlerini ikame edebilme özelliklerinin ürün çeşitlendirmesi gerektirmesi sebebiyle, diğer maden ve metal pazarlarından çok ayrı bir yapıya sahip olduğuna dikkat çekilen açıklamada, bu pazarın, diğer maden veya metal borsalarında olduğu gibi, piyasa şartlarında oluşan fiyatlara göre alım-satım işlemlerinin gerçekleştirildiği bir pazar olarak görülmemesi gerektiği kaydedildi.
 

''AR-GE çalışmaları hızlandırılmalı"

Yapılması gerekenin, ''AR-GE çalışmalarını hızlandırmak, gelişen teknolojileri sektörde uygulayarak katma değeri çok fazla olan bor kimyasallarını üretmek'' olduğu vurgulanan açıklamada, bu konuda tüm tarafların işbirliği yapmalarının önemine değinildi.
Dünya bor tüketiminde cevherden rafine bor ürünlerine hızlı bir geçiş olduğu ifade edilen açıklamada, bu durumun cevher üreticilerinin rafine ürün pazarına daha büyük oranda girmelerini ve rafine ürün kapasitelerini büyük yatırımlar yapmak suretiyle artırmalarını gündeme getirdiği anlatıldı.

Bu unsurların bor sahasında çok büyük yatırımlar, sürekli teknoloji yenileme ve dünya çapında bir pazarlamayı içeren komple bir işletmeciliği zorunlu kıldığına işaret edilen açıklamada, ''Bu gerçekler göz önüne alındığında, bor yataklarının üretilmesi ve elde edilen bor minerali ve ürünlerinin pazarlanmasının bir kamu kurumu tarafından yapılması son derece önemlidir. Dağınık ve birbirleriyle rekabet halindeki küçük ölçekli firmalar yerine, üretim, depolama, dağıtım ve pazarlama faaliyetlerinin tek bir elden yürütülmesi bor pazarında fiyatlandırma disiplininin sağlanması bakımından en akılcı yöntemdir'' denildi.

Halen yürürlükte olan 2840 sayılı yasa ve Maden Kanunu'nun 49. maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde ruhsat hakkı kamu kuruluşuna ait olan bor rezervleri üzerinde yıllardır oyun oynanmak istendiği savunulan açıklamada, şu görüşler dile getirildi:

''Ülkemiz ekonomisi için son derece önemli olan bor rezervlerinin, özellikle karşısında çok uluslu bir tekelin varlığı da göz önüne alındığında, gerek ulusal çıkarlarımız gerekse kamu yararı açısından kamu eliyle işletilmesi gerekliliği kaçınılmazdır. Bor madenlerinin üzerindeki mülkiyet tartışmalarına artık son verilmelidir.

Yapılması gereken, uç ürün pazarındaki ülke payının süratle artırılmasına çalışmak olmalıdır. Mevcut pazar payının artırılması amacıyla, rafine ürün kapasitesinin ve ürün çeşitliliği ile ürün kalitesinin arttırılmasına yönelik yatırımlar yapılmalıdır. Bor ürünlerinin girdi olarak kullanıldığı sanayi alanlarının gelişmesine yönelik yatırımlar teşvik edilmelidir. Hedef uç ürün pazarları olmalı, bu hedefe ulaşmak için bilim ve teknoloji üretimine yönelik AR-GE çalışmaları teşvik edilmelidir.''