Cari açık azaldı

 Cari açık yılın Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 79.4 azalarak 31 milyar 800 milyon dolardan 6 milyar 553 milyon dolara gerilerken, geçen Temmuz ayında 4 milyar 6 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı bu yılın Temmuz ayında 286 milyon dolar fazla verdi.

Merkez Bankası Temmuz ayı Ödemeler Dengesi Gelişmelerini açıkladı. Buna göre, geçen yılın Temmuz ayında 4 milyar 6 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın Temmuz ayında 286 milyon dolar fazla verdi. Alt kalemler itibarıyla, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının geçen yılın Temmuz ayına göre yüzde 65.3 düşerek 2 milyar 214 milyon dolar gerilemesi, hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin yüzde 7.2 artarak 2 milyar 850 milyon dolara yükselmesi ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 1.9 azalarak 474 milyon dolara düşmesi, geçen yılın Temmuz ayında açık veren cari işlemler hesabının bu yılın aynı ayında fazla vermesinde etkili oldu. Öte yandan, aynı ayda cari transferlerden kaynaklanan net girişler yüzde 38.9 azalarak 124 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Dış ticaret 10.2 milyar dolar açık verdi

Bu yılın Ocak-Temmuz döneminde ise cari açık, geçen yılın aynı dönemine göre 79.4 azalarak 31 milyar 800 milyon dolardan 6 milyar 553 milyon dolara geriledi.

Ocak-Temmuz döneminde dış ticaret dengesi, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 70.9 azalarak 10 milyar 244 milyon dolar açık verdi. 2009 yılının yedi aylık dönemi alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 40.9 azalarak 74 milyar 769 milyon dolara, ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 30.2 azalarak 56 milyar 771 milyon dolara ve tahmini bavul ticareti gelirlerinin ise yüzde 12.2 düşerek 2 milyar 935 milyon dolara gerilediği görüldü.

İnşaat net döviz girişi yüzde 13.5 arttı

Yedi aylık dönemde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6.7 azalarak 9 milyar 823 milyon dolara gerilerken, turizm giderleri yüzde 8.6 artarak 2 milyar 330 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 10.6 azalarak 7 milyar 493 milyon dolara gerilediği tahmin edildi. Taşımacılık kaleminde 2008 yılının yedi aylık döneminde 263 milyon doları net çıkış olmuşken, bu yılın aynı döneminde 844 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi 2008 yılının Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 13.5 artarak 655 milyon dolar oldu. Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemiyle ilgili olarak net gider, bu yılın Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 25.7 azalarak 336 milyon dolar oldu. Bu gelişmeler sonucunda, 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde toplam 7 milyar 248 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, bu yılın aynı döneminde 7 milyar 275 milyon dolar fazla verdi.

Faiz giderleri azaldı

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, geçen yılın Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 4.5 azalarak 4 milyar 682 milyon dolar net çıkış kaydetti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar sırasıyla 1 milyar 426 milyon, 42 milyon ve 3 milyar 156 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın yedi ayında uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 4.8 azalarak 4 milyar 381 milyon dolar oldu. 2009 yılının Ocak-Temmuz döneminde yüzde 1.1 azalarak 1 milyar 98 milyon dolar giriş kaydetti.

Doğrudan yatırımlar yüzde 58.9 düştü

Ocak-Temmuz döneminde 34 milyar 233 milyon dolar net sermaye girişi gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 375 milyon dolar tutarında net sermaye çıkışı oldu. Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2008 yılı Ocak-Temmuz döneminde 11 milyar 654 milyon dolar olarak gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde yüzde 57.6 azalışla 4 milyar 938 milyon dolar oldu. Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 41.3 azalarak 992 milyon dolara düştüğü tahmin edildi. Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 266 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2008 yılının yedi aylık döneminde net 1 milyar 829 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken, bu yılın aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 899 milyon dolara geriledi. Sonuç itibarıyla, doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın Ocak-Temmuz döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 58.9 azalarak 4 milyar 39 milyon dolar oldu.

Portföy yatırımları 959 milyon dolara geriledi

2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 2 milyar 535 milyon dolar net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında bu yılın aynı döneminde de 959 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 452 milyon dolar net alım gerçekleştirilmişken, 2009 yılının aynı döneminde de 1 milyar 253 milyon dolar tutarında net alım yapıldı. Ticari ve nakit krediler ile mevduatlar 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 22 milyar 532 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, 2009 yılının aynı döneminde 8 milyar 752 milyon dolar net çıkış oldu. Ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, geçen yılın yedi aylık döneminde 1 milyar 223 milyon dolar tutarında net kredi açılırken, bu yılın aynı döneminde açılan net kredi miktarı 650 milyon dolara düştü. Bir önceki yılın Ocak-Temmuz döneminde 8 milyar 586 milyon dolar artış gösteren bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, bu yılın aynı döneminde de 493 milyon dolar arttı.

Bankalar yurtdışı kredilerinin 5.2 milyar dolarını ödedi

2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 38 milyar 845 milyon dolar artış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2009 yılının aynı döneminde 6 milyar 823 milyon dolar azalış oldu. İthalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2009 yılının Ocak-Temmuz döneminde 1 milyar 652 milyon dolar net geri ödeme kaydedildi. Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Hükümet, Temmuz ayında kullanım veya geri ödemede bulunmamış ve böylece 2009 yılı Ocak-Temmuz döneminde net geri ödeme miktarı 680 milyon dolarda kaldı. Söz konusu dönemde yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 902 milyon dolar net kullanımda bulunuldu. Yurtdışından sağlanmış olan kredilerle ilgili olarak, bu dönemde bankacılık sektörü 5 milyar 252 milyon dolar, diğer sektörler ise 4 milyar 466 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Aynı sektörler, bir önceki yılın yedi ayında sırasıyla 4 milyar 737 milyon ve 18 milyar 831 milyon dolar net kullanım kaydetti.

Resmi rezervlerde 3.3 milyon dolarlık düşüş

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 5 milyar 609 milyon dolar gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 4 milyar 37 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 4 milyar 542 milyon dolar arttı. Resmi rezervler, 2008 yılının Ocak-Temmuz döneminde 659 milyon dolar artarken, bu yılın aynı döneminde 3 milyar 379 milyon dolar düştü.