Cumhurbaşkanlığı seçimini düzenleyen yasa tıkandı

Adalet Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı, Anayasa'nın 101 ve 102. maddesinde yapılan değişiklikle cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesiyle ilgili anayasal düzenlemeyle ilgili uyum yasası iki önemli soruna takıldı. Cumhurbaşkanlığı görev süresini 5 yıl olarak düzenleyen çalışmada, referandumla seçilecek olan cumhurbaşkanı adayının finansman sorununa çözüm aranıyor. Hükümet pek çok ülkenin modeli üzerinde çalışırken, hangi modelin Türkiye şartlarına daha uygun olması için araştırma yapıyor.

Adalet Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı tasarı; cumhurbaşkanlığı seçim süresini, seçimin nasıl yapılacağı, cumhurbaşkanı adaylarının propaganda yapıp yapmayacağı, yapacaksa finansmanını kim ha da hangi kurum karşılayacağına ilişkin esasları içeriyor.

Fransız modeli

Cumhurbaşkanlığı adaylarının seçim kampanyalarını nasıl yürüteceklerine yönelik bir hüküm bulunmuyor. Bakanlık, seçim kampanyalarının finansmanı, propaganda süreleri ve biçimleri, adayların ne tip vaatlerde bulunabileceklerine ilişkin model arıyor. Pek çok ülkenin modeli üzerinde çalışan bakanlık, özellikle Fransız modeli üzerinde duruyor.

Bakanlık üç formül üzerinde de çalışma yürütüyor. Bunlar; 1- hazine yardımı, 2- bağış ya da siyasi partilerin desteği (aday göstermesi halinde) - sponsor formülü (Meclis dışında aday gösterilmesi halinde şirket kurum ya da kişiler kampanya boyunca adayın tüm masraflarını karşılayabilecek)

Adalet Bakanlığı 2012 yılında yapılması beklenen ve halk tarafından seçilecek olan cumhurbaşkanı görev süresini 5 yıl olarak belirledi. 5+5 formülüyle Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de ikinci kez aday olabilecek.

Yaklaşık 26 madde olarak düşünülen uyum yasası tasarının bir önemli maddesi de, aday başvurusunun nereye yapılacağını belirliyor. Adalet Bakanlığı cumhurbaşkanı adayının nereye başvuracağı üzerinde de çalışıyor. Cumhurbaşkanı adayı ya YSK'ye ya da Meclis'e başvurusunu sunacak. Diğer taraftan siyasi partiler cumhurbaşkanı adayı gösterirse Meclis'e sunacak. Ancak Meclis dışından birinin aday olması halinde YSK'ye mi yoksa Meclis'e mi başvurusunu yapacak o konu henüz netleşmedi.

Yarı Başkanlık sistemi

Cumhurbaşkanının halk tarafında seçilmesi yönteminin Türkiye'de, yarı-başkanlık sistemine geçildiği anlamının çıkarılacağını da hesap eden bakanlık bu anlamda da tartışmalara meydan vermemek için tasarıyı Meclis'e sunmadan önce ilgili uzmanlara da danışıyor.