“Darüşşafaka yaşamımdan mutluyum”

Hint kökenli Amerikalı ve Türk tarihçi Prof. Dr. Feroz Ahmad ile 1970’li yıllarda Darüşşafaka Cemiyeti’nde İngilizce öğretmenlik yapan ve kısa süre önce yaşama veda eden eşi Bedia Turgay Ahmad, Türkiye’de varisleri olarak Darüşşafaka’yı seçerek vasiyet bağışında bulunan eğitim gönüllülerinden sadece ikisi. 1863’ten bu yana eğitimde fırsat eşitliği misyonu doğrultusunda, babası veya annesi hayatta olmayan, maddi durumu yetersiz, başarılı çocukları tam burslu, yatılı, İngilizce eğitimle geleceğe hazırlayan Darüşşafaka Cemiyeti’ne vasiyet bağışında bulunan ve Ağustos 2017’den bu yana Cemiyet’in Şenesenevler Rezidansı’nda yaşamını sürdüren Feroz Ahmad ile bu yeni evinde buluştuk. Feroz Hoca ile buluşmamızın sebebi bu kez kitapları değil, ilerleyen yaşında Darüşşafaka’da kurduğu yeni yaşamıydı.

HER ŞEY “İTTİHAT VE TERAKKİ” İLE BAŞLADI

Kuşkusuz Prof. Dr. Feroz Ahmad’ı pek çoğumuz ömrünün büyük bölümünü adadığı Osmanlı’nın son dönemi ve modern Türkiye üzerine ilişkin yazdığı kaynak niteliğindeki kitaplarıyla tanıyoruz. O nedenle yine de önce, 1938 Delhi doğumlu Ahmad’ın yaşamına kısaca bir göz attıktan ve kitaplarını en azından isimleriyle andıktan sonra yaşamının Darüşşafaka sayfasına geçelim: Lisans eğitimini 1958’de, Delhi Üniversitesi Tarih Bölümünde aldıktan sonra eğitimine Londra Üniversitesi’nde devam eden Ahmad’ın, Osmanlı ve Türk tarihiyle asıl tanışması bu gençlik yıllarına dayanıyor. Londra Üniversitesi’nde hocası Bernard Lewis’in yönlendirmesiyle Türk politikasında “İttihat ve Terakki Partisi (1908-1913)” isimli doktora tezi hazırlayan Ahmad, tezi kapsamında 1962-1964 yılları arasında Türkiye’de çalışmalar yaptı. 1980 ve 1981 yıllarında Harvard Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nde dersler veren Ahmad, İngiltere’nin yanı sıra Türkiye’de de araştırmalarına devam etti. 1997 ve 1998 yıllarında Türkiye’de Fulbright öğretim üyesi olarak görev yaptı. 2005’te ise Türk vatandaşlığı aldı ve Yeditepe Üniversitesi’nde ders vermeye başladı. 19 Ağustos 2014’te dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Türk tarihine yaptığı katkılar sebebiyle kendisine Liyakat Nişanı verildi. Feroz Ahmad’ın Osmanlı’nın son dönemi ve modern Türkiye üzerine eserleri ise şöyle: İttihat ve Terakki (1971). Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi (1976-Bedia Turgay Ahmad’la Beraber). İttihatçılıktan Kemalizme, Makaleler (1985). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1994). Modern Türkiye’nin Oluşumu (1995). Bir Kimlik Peşinde Türkiye (2006). From Empire to Republic: Essays on the Late Ottoman Empire and Modern Turkey (2008-iki cilt). The Young Turks and the Ottoman Nationalities. Armenians, Greeks, Albanians, Jews, and Arabs, 1908-1918 (2014).

“TÜRKİYE’DE KENDİMİ HEP EVİMDE HİSSETTİM”

Peki, böylesine yoğun ve hareketli bir kariyerin ardından emeklilik yıllarında nasıl bir yaşam sürüyor Feroz Ahmad? Kısa süre önce yitirdiği eşi Bedia Hanım’la Darüşşafaka’yı seçmelerinin nedeni neydi? Darüşşafaka’yı emekli, kendisi gibi belli bir yaşı aşmış insanlara en çok hangi nedenlerle tavsiye ediyor? Bugün derslerine ne yoğunlukta devam ediyor? Yazdığını bildiğimiz yeni kitabının konusu ne? Bütün bu soruları ve daha fazlasını Darüşşafaka’nın Şenesenevler’deki rezidansında yani yeni evinde konuştuk. Ömrünü öğrencilerine adamış bir eğitimci olarak bir Darüşşafaka rezidansında yaşamaktan çok mutlu. Orta büyüklükteki dairesi pırıl pırıl. Gereksiz hiçbir eşya yok. Kütüphanesinde birbirinden değerli kitaplar yerli yerinde. Yıllar önce 10 bin kitaplık kütüphanesini Yeditepe Üniversitesi Kütüphanesi’ne bağışlamıştı, konuşmamız sırasında kütüphanesinin kalan kısmını da yine Yeditepe’ye bağışlayacağını söyledi. Kısa süre önce kaybettiği eşi Bedia Turgay Ahmad’ın, Darüşşafaka’da İngilizce öğretmenliği yapmış olması dolayısıyla Cemiyet’e hali hazırda aşina olduklarını ve misyonuna saygı duyduklarını belirtiyor. Rezidansa yerleşme kararını almaları da bu nedenle zor olmamış; “Türkiye’ye ilk olarak 1964’te yeni mezun bir genç olarak geldim. Bir Türk kadınıyla evlendim ve 54 yıl boyunca evli kaldım. Türkiye’ye sayısız kez gidip geldik ve kendimi hep evimde hissettim. 2005’te Türk vatandaşı oldum ve temelli yerleştik. Eşimle 4 yıl önce bağış yaptık. Sonra burada yaşamaya da karar verdik çünkü yaşımız ilerlemişti, günlük bakımıyla, sorumluluğuyla ev idaresi zorlamaya başlamıştı. Burada ise her türlü bakımın sunulduğu bir ortamda yaşamak cazip geldi. Dairenin günlük ve haftalık temizlikleri yapılıyor, beş yıldızlı bir restoran kalitesinde bir mekânda sağlıklı ve temiz yemekler sunuluyor, arkadaşlarınız ve komşularınızla kolayca sosyalleşebiliyorsunuz. Ayrıca sağlık hizmetleri de sunuluyor. Arkadaşlarım, asistanım, öğrencilerim ziyaretime geliyorlar. Ben de sık sık dışarı çıkıp arkadaşlarımla buluşuyorum. Zaman zaman yurt dışı seyahatlerim oluyor. İkiz kızlarım Amerika’da yaşıyor, onları ziyarete ediyorum. Hindistan ve İngiltere’ye de gidiyorum. Hayatımın ritminden çok memnunum, bu yaşımda ihtiyacım olan da bu. Darüşşafaka bana bu olanağı sağlıyor, burada olmaktan mutluyum.” www.darussafaka.org Bugün Darüşşafaka Rezidansları, ömür boyu sağlık güvencesi, kişiye özel tasarlanmış odaları, diyetisyen kontrolünde menüler sunan restoranları, 7/24 hizmet veren sağlık ve güvenlik birimleri, hobi odaları, spor salonları, fizik tedavi üniteleri ve çeşitli sosyal aktiviteleriyle faaliyet gösteriyor. Rezidanslarda verilen hizmetlerden ve ömür boyu sağlık güvencesinden yararlanabilmek için Darüşşafaka Cemiyeti’ne bir kereye mahsus bağış yapmak ve 65 yaşının üzerinde olmak gerekiyor. Konuyla ilgili bilgiye www.darussafakaborg sitesinden ulaşmak mümkün. Darüşşafaka’nın hem ihtiyacı olan öğrencilere yardım edebilme fırsatı hem de yaşlılık döneminde huzurlu bir hayat olanağı için ideal olduğunu vurgulayan Ahmad da, Darüşşafaka’yı herkese tavsiye ediyor.

“70’LERDE CUMHURİYET GAZETESİ’NE SIK GELİRDİM”

Bu arada 1908’den itibaren İttihat ve Terakki Partisi’nin genel merkezi olarak kullanılmış, 1924’ten 1971’e kadar gazetemize de ev sahipliği yapmış olan Cağaloğlu’ndaki Münif Paşa Konağı’nı da 1970’lerde sık sık ziyaret ettiğini de belirtiyor Feroz Ahmad: “Ergun Balcı arkadaşımdı, Londra’dan tanıyordum onu. Şahin Alpay’la da görüşürdük. Devamlı gelirdim Cumhuriyet’e. Leyla Tavşanoğlu’nu da o zamanlardan tanırım. İlhan Selçuk ile de tanışmıştım.” 2005’ten bu yana Yeditepe Üniversitesi’nde ders veren Prof. Dr. Feroz Ahmad, şu anda sadece Cuma günleri “Modern Türkiye’de Tarih ve Politika” ile odak noktası Hindistan olmak üzere “Asya’da Tarih ve Toplum” dersleri veriyor. Çeşitli üniversitelerden 8 tez öğrencisi var. Yeni kitabının adı “Jön Türkler ve Osmanlı İmparatorluğu İçin Mücadele (1914-1918)”, Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan çıkacak.