Enflasyonda düşüş

Merkez Bankası'nın her ay iki kez açıkladığı Beklenti Anketi'nde Mayıs ayı enflasyon beklentilerinin ağırlıklı ortalaması bir önceki döneme göre 0.01 puan azalışla yüzde 0.69 düzeyinde tahmin edilmişti. Gelecek ayın TÜFE beklentisi 0.01 puan azalışla yüzde 0.12 olurken, iki ay sonrasının TÜFE beklentisi 0.01 puan artarak yüzde 0.16 olarak öngörülmüştü.

Yıllık TÜFE, Mayıs ayında güçlü baz etkisiyle yeniden tek haneye geriledi. 2011 yılı Aralık ayından itibaren yıllık bazda çift haneyi gören ve bu eğilimini sürdüren TÜFE, Mayıs ayında bir önceki aya göre 2.86 puan azalışla yüzde 11.14'ten, yüzde 8.28'e geriledi. Yıllık TÜFE, Aralık 2011'de yüzde 10.45, 2012 yılı Ocak'ta yüzde 10.61, Şubat'ta yüzde 10.43, Mart'ta yüzde 10.43, Nisan'da yüzde 11.14 düzeyine yükselmişti.

Bu arada yıllık TÜFE, yüzde 8.28 düzeyi ile son 7 ayın en düşük seviyesini görmüş oldu.
Hükümet, 2012-2014 Orta Vadeli Programı'nda (OVP) 2012 yılı sonu TÜFE beklentisini yüzde 5.2 olarak tahmin etmişti. Merkez Bankası'nın açıkladığı son Beklenti Anketi'nde piyasaların 2012 yılı sonu yıllık TÜFE beklentisi 0.14 puan artışla yüzde 7.47'den yüzde 7.61'e yükselmişti.  TÜFE, yılın ilk 5 ayında yüzde 2.87, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 8.68 düzeyinde arış gösterdi.

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, enflasyonda Mayıs'ta çok ciddi bir düşüş beklediklerini söylemişti. Başçı, "Tek haneye düşmesi çok büyük bir ihtimal. Hatta bu düşüş bu ay piyasa beklentilerinden bile daha fazla olabilir. O yüzden bizim odaklandığımız nokta Haziran. Haziran'da tekrar bir hafif yükseliş olacak. Bu yükselişin hafif kalmasını sağlamaya çalışacağız ki yıl sonunda tekrar yüzde 6.5'e dönelim. Asıl düşüş Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında gözlenecek. Yılın son aylarında bu düşüş hızlanarak devam edecek" ifadelerini kullanmıştı.

Para Politikası Kurulu Toplantısı özetinde de enflasyonun Mayıs ayında kayda değer bir düşüş göstermesi beklendiği vurgulanmıştı. Kurul, enflasyonun yılın son çeyreğine kadar hedefin belirgin olarak üzerinde seyredeceği tahmininde bulunarak, bu doğrultuda fiyatlama davranışlarına dair riskleri sınırlamak amacıyla önümüzdeki dönemde mevcut sıkı duruş korunacağının altını çizmişti.

Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış yüzde 8.60 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Mayıs ayında endekste yer alan gruplardan eğitimde yüzde 1.10, lokanta ve otellerde yüzde 0.92, eğlence ve kültürde yüzde 0.33, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.23, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0.14, sağlıkta yüzde 0.10, konutta yüzde 0.04 artış yaşandı. Haberleşmede yüzde 0.20, ev eşyasında yüzde 0.48, ulaştırmada yüzde 1.36, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 2.4 düşüş yaşandı.

Geçen yılın aynı ayına göre TÜFE'de en yüksek artış yüzde 18.7 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 15.15, konut yüzde 12.54, ev eşyası yüzde 9.89, lokanta ve oteller yüzde 9.43, giyim ve ayakkabı yüzde 8.58 ile artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarını oluşturdu.

2012 yılı Mayıs ayında endekste kapsanan 444 maddeden; 83 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 255 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 106 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

2012 yılı Mayıs ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi'nde bir önceki aya göre yüzde 0.53 artış gösterdi. Aylık ÜFE bu seviyesi ile Mayıs ayları itibarıyla son 4 yılın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. 2008 yılı Mayıs ayında ÜFE'de aylık artış yüzde 2.12 düzeyinde gerçekleşmişti. 2009 yılı Mayıs'ta bir önceki aya göre yüzde 0.05, 2010 yılı Mayıs'ta yüzde 1.15 oranında gerilemişti. 2011 yılı Mayıs'ta ise yüzde 0.15 oranında artmıştı.
8 ay sonra ilk kez 2012 Şubat'ta yeniden tek haneye gerileyen yıllık ÜFE, Mayıs ayında da tek haneli seviyesini korudu. Yıllık ÜFE Mayıs'ta bir önceki aya göre 0.41 puan artışla yüzde 8.06 oldu. ÜFE'de, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 1.27 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 10.57 artış gerçekleşti.

Tarım sektöründe fiyatlar yüzde 3.65 oranında artarken, sanayi sektöründe yüzde 0.12 geriledi.  Tarım sektörü endeksinde, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 4.63, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7.72 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 3.96 artış gerçekleşti. Sanayi sektörü endeksinde ise geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 0.57, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8.13 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 12.01 artış gerçekleşti.

Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 0.89, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe yüzde 0.25 artış, imalat sanayi sektöründe yüzde 0.26 düşüş gerçekleşti.

Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler yüzde 1.70 ile tütün ürünleri imalatı, yüzde 0.95 ile ham petrol ve doğalgaz çıkarımı, yüzde 0.94 ile gıda ürünleri ve içecek imalatı, yüzde 0.94 ile suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı, yüzde 0.91 ile taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri, yüzde 0.88 ile elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı yüzde 0.88 alt sektörleri oldu.

Buna karşılık kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri yüzde 6.45, büro makineleri imalatı yüzde 4.26, mobilya ve başka yerde sınıflandırılmayan ürünlerin imalatı yüzde 1.68, ana metal sanayi yüzde 1.15, basın ve yayım yüzde 1.10, motorlu kara taşıtı imalatı yüzde 1.02, metal cevheri yüzde 1.01 ile bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu.

2012 yılı Mayıs ayında endekste kapsanan 791 maddeden; 178 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 325 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 288 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

Çekirdek enflasyon olarak da ifade edilen özel kapsamlı TÜFE göstergelerine bakıldığında 2012 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre mevsimlik ürünler hariç özel kapsamlı TÜFE'de yüzde 0.26 oranında gerileme yaşandı. İşlenmemiş gıda ürünleri hariç enflasyon yüzde 0.56 oranında, enerji hariç enflasyonda yüzde 0.09 oranında artış görüldü. İşlenmemiş gıda ve enerji hariç göstergelerde yüzde 1.08 oranında artış yaşanırken, enerji, alkol ve tütün hariç göstergelerde yüzde 0.09 artış oldu. Bu son grup ile birlikte fiyatın yönlendirilen ve dolaylı vergiler hariç tutulduğunda Mayıs'ta yüzde 0.10 artış gösteren fiyatlar, bunlara işlenmemiş gıda eklendiğinde yüzde 1.25 oranında artış gösterdi. İşlenmemiş gıda, enerji, alkollü içki, tütün ve altın hariç grupta yüzde 1.18 artış olurken, enerji, gıda, alkol, tütün ve altın hariç göstergeler yüzde 1.35 oranında arttı.

İşlenmemiş gıda, enerji, alkollü içki, tütün ve altın hariç grupta yıllık artış yüzde 8.23, enerji, gıda, alkol, tütün ve altın hariç göstergelerde yıllık artış yüzde 7.67 oldu.

Mayıs ayının zam şampiyonu limon

Mayıs ayında tüketici fiyatlarında en yüksek artış yüzde 30.03 ile limonda yaşanırken, üretici fiyatlarında en yüksek artış yüzde 6.49 ile tişörtte gerçekleşti. -Mayıs ayında fiyatı en çok düşen ürün tüketici fiyatlarında yüzde 60.11 ile sivri biber, üretici fiyatlarında ise yüzde 23.89 ile çilekte yaşandı.