Erken yaşta stres genleri değiştirebiliyor

Bilim adamları, stresin yavru farelerdeki uzun dönem etkilerini Nature Neuroscience dergisinde açıkladı. Araştırmaya göre stresli fareler, genleri değiştiren hormonlar üretiyor ve bu durum yaşamları boyunca davranışlarını etkiliyor.

Bilim adamlarının bu araştırmasının, erken yaştaki stresin ve travmanın sonradan sorunlara nasıl yol açacağına dair ipuçları sağlaması bekleniyor.

Araştırmacılardan, Almanya'nın Münih kentindeki Max Planck Psikiyatri Kurumu'ndan doktor Christopher Murgatroyd, BBC'ye yaptığı açıklamada, bu araştırmada moleküler detaylara bakılarak, erken yaşlardaki stresli deneyimlerin uzun dönemde davranışları nasıl programladığını gösterdiğini ifade etti.

Bunu görmek için araştırmacıların yeni doğmuş farelere stres yaşattığını anlatan Murgatroyd, yavruları 10 gün boyunca her gün 3 saat annelerinden ayırdıklarını açıkladı ve bunun, yavruların beslenmelerini etkilemeyecek ancak "terk edilmiş" hissi verecek orta şiddette bir stres olduğunu kaydetti.

Araştırma ekibinin, bu deney sonunda, erken yaşta "terk edilmiş" farelerin sonradan karşılaştıkları stresli durumlarla daha az başa çıkabildiklerini tespit ettiği belirtildi. Stresli farelerin zayıf hafızaya sahip oldukları da kaydedildi.


Genlerin programlanması

Doktor Murgatroyd, bu etkilere, erken yaştaki stresli deneyimlerin hayvanların bazı genlerini değiştirdiği durumlarda, "epigenetik değişiklerin" yol açtığını ifade etti. Bunun iki adımlı bir mekanizma olduğunu belirten Murgatroyd, yavru farelerin stres durumunda yüksek seviyelerde stres hormonları ürettiklerini ve bu hormonların da "vasopressin" adlı bir stres hormonundan sorumlu genin DNA'sını etkilediğini söyledi.

Bu durumun vasopressin geninde daimi bir iz bıraktığını anlatan doktor Murgatroyd, bu izin, bu genin hayat boyu yüksek seviyede hormonlar üretecek şekilde programlanması halinde olduğunu belirtti.

Araştırmacıların, vasopressin geninin davranış ve hafıza sorunlarının mimarı olduğunu gösterebildiği kaydedildi. Yetişkin farelere bu hormonun etkilerini durduracak ilaç verildiği takdirde davranışlarının normale döndüğünün gözlendiği bildirildi.

Bilim adamlarının bu araştırmayı yalnızca fareler üzerinde yaptıkları, çocuklardaki travmaların nasıl sorunlara yol açabileceği üzerinde ise çalıştıkları belirtildi.