İnsan beyninin maymunlara göre nasıl daha büyük olduğu ortaya çıktı

Cambridge'teki Tıbbi Araştırma Konseyi (MRC) Moleküler Biyoloji Laboratuvarı araştırmacıları, kuyruksuz maymun beyni organoidlerinin insan beyni organoidlerine benzer olarak daha fazla büyümesini ve bunun tersini sağlayan önemli bir moleküler anahtar keşfetti.

Çalışmada insan, goril ve şempanze kök hücrelerinden gelişen organoidler karşılaştırıldı. Organoidler, kök hücrelerden gelişen ve erken beyin gelişimini biçimlendiren üç boyutlu dokulara deniyor.

Bilim insanları, gerçek insan beynine benzer biçimde insan beyni organoidlerinin de diğer kuyruksuz maymunlardan çok daha fazla büyüdüğünü keşfetti.

MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı'ndan Dr. Madeline Lancaster, "Bu, bizi yaşayan en yakın akrabalarımız olan diğer büyük kuyruksuz maymunlardan ayıran, gelişen insan beyninde neyin farklı olduğuna dair ilk içgörünün bir kısmını sağlıyor" dedi.

Lancaster, "Biz ve diğer kuyruksuz maymunlar arasındaki en çarpıcı fark, beynimizin ne kadar inanılmaz derecede büyük olduğu" diye ekledi.

Beyin gelişmeye başladığında, kök hücreler nöral öncüller olarak adlandırılan nöronları oluşturuyor. Bu hücreler silindir biçiminde hayata başlıyor ve çoğalmaları yavaşlamaya başladığında kademeli olarak daha çok dondurma külahını andıracak biçimde uzuyorlar.

Fareler üzerinde yapılan araştırmalarda, nöral öncül hücrelerin koni şeklinde olgunlaştığı ve saatler içinde çoğalma hızını azalttığı görüldü.

Araştırmacılar, silindirden koni şekline doğru bu değişimin goriller ve şempanzelerde yaklaşık 5 günde gerçekleştiğini tespit etti.

Bu sürecin gerçekleşmesi insan öncül hücrelerinde yaklaşık 7 gün sürdü.

Bilim dergisi Cell'de yayımlanan çalışmada, insan hücrelerinin daha uzun süre silindir şeklinde kalması sebebiyle çoğalmak için daha çok zamana sahip olduğu ve böylelikle beynin daha çok büyüyebildiği keşfedildi.

Bu hücrelerin dönüşüm hızındaki farklılık, insan hücrelerinin genel olarak çoğalmak için daha çok zamana sahip olduğu anlamına geliyor.

Araştırmacılar, insan beyninde goril veya şempanze beyinlerine göre üç kat daha fazla nöron bulunmasının sebebinin de bu olabileceğini söyledi.

Dr. Lancaster, "Erken dönemdeki beyinde hücre şekillerinin değişimindeki gecikmenin, oluşturulan nöronların sayısının belirlenmesine yardımcı olarak gelişimin seyrini değiştirmede yeterli olduğunu saptadık" dedi.

"Hücre şeklindeki görece basit evrimsel bir değişimin, beyin evriminde önemli sonuçlara yol açabilmesi dikkat çekici. Kendimi bildim bileli ilgi duyduğum, bizi insan yapan şeylerle ilgili sorular hakkında gerçekten temel bir şey öğrendiğimizi hissediyorum."

Araştırmacılar, organoidlerin bir model olduğunu ve bu sebeple gerçek beyinlerin tam olarak aynısını yapmadıklarını vurguladı.

Bununla birlikte, bu beyin dokularının beyin gelişiminin önemli aşamalarına dair benzersiz bir bakış açısı sağladığını da söylediler.

Çalışmayı Tıbbi Araştırma Konseyi, Avrupa Araştırma Konseyi ve Cancer Research UK finanse etti.

Kaynak: Independent Türkçe