Kelaynakların göçü sürüyor

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaşar Dostbil, 1950'li yıllara kadar Türkiye'nin Güneydoğusunda yaygın olarak yaşayan kelaynakların sayısının bölgedeki tarım zararlıları ve sıtmaya karşı yapılan yoğun ilaçlama nedeniyle düştüğünü söyledi. Kelaynakların sayısının 1973 yılında 23 çifte kadar düştüğünü belirten Dostbil, bu düşüşü durdurmak amacıyla 1977 yılında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün Birecik'te 3 Kelaynak Üretme İstasyonu kurduğunu ifade etti. Dostbil, bu yıl doğan 27 yavruyla istasyondaki toplam kelaynak sayısının 132'ye ulaştığına dikkati çekti.

Dostbil, 1977-1998 yılları arasında göçe giden kelaynakların geri dönmemeleri nedeniyle kuşların 1998 yılından itibaren göç dönemi başlangıcında Birecik'teki Kelaynak Üretme İstasyonunda kafeslere alınmaya başlandığını dile getirdi. Uzun yıllardan sonra 2008 yılında ilk defa uydu takip cihazı takılarak göçe gönderilen beş kelaynaktan ikisinin Birecik'e geri döndüğüne dikkat çeken Dostbil, bu yıl İngiliz Kraliyet Kuşları Koruma Derneği arasında bir protokol imzaladıklarını anlattı. Dostbil, 22 Temmuz'da ikisi uydu vericisi takılmış 4 kelaynağı göçe gönderdiklerini hatırlatarak, şunları söyledi:

''Çek uzman Lubomir Peske tarafından uydu vericisi takılan kelaynaklardan sinyaller alıyoruz. Bu vericilerin uyduya gönderdikleri sinyallerin değerlendirilmesi sayesinde Genel Müdürlük çalışanları kelaynakları masalarından takip edebiliyor. Bu verici takipleri neticesinde kelaynakların şu an Suriye üzerinden güneye doğru ilerledikleri anlaşıldı. Kelaynaklar, Suriye'nin ardından Ürdün, Suudi Arabistan ve Yemen üzerinden üzerinden kışı geçirecekleri Etiyopya'ya ulaşacak. Kelaynakların Mart ayında Türkiye'ye dönmesi bekleniyor.
Uydu vericilerinin takipleri neticesinde de kelaynakların göç ederken izledikleri yol ve karşılaştıkları problemler belirlenecek; karşılaşılan problemlere uluslararası çözümler bulunmaya çalışılacak.''

''Kelaynakların başına bir iş gelmesin...''

Yıllardır kafeslerde üretilen kelaynakların, göç dürtülerinin kalmayacağı yönünde eleştiriler olduğunu ifade eden Dostbil, kelaynakların göç ettiğinin tespit edilmesinin çok önemli olduğunu anlattı. Dostbil, ''Bizi o dönemde eleştirenler, artık 'sizin sisteminiz çok güzel' diyorlar ve kelaynakları ürettiğimiz bu sistemi nesli tükenme tehdidi altında olan diğer kuşlarda da uygulamayı düşünüyorlar. Göçe bıraktığımız bu kelaynakların geri gelmesi tamamen insanlara bağlı. Eğer insanlar zarar vermez de kelaynaklar geri dönerse önümüzdeki yıl, daha fazla sayıda kelaynağı doğaya bırakmayı amaçlıyoruz'' diye konuştu.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı olarak kelaynakların göç güzergahındaki ülkelerin ilgili bakanlıkları ve o ülkelerdeki sivil toplum kuruluşlarıyla sürekli irtibat içinde olduklarına dikkati çeken Dostbil, ''kelaynakların başına bir iş gelmemesi ve zarar görmemeleri için'' sivil toplum kuruluşlarının, o bölgelerdeki halkın bilgilendirilmesi yönünde çalışmalar yürüttüklerini kaydetti.

Dostbil, geçen sene Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın eşi Esma Esad'ın Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'dan talep etmesi üzerine Suriye'ye 3 çift kelaynak gönderildiğini anımsatarak, Suriye'den yeniden kelaynak gönderilmesi konusunda talepler geldiğini bildirdi.