Kremlin hazineleri ona emanet

Topkapı Sarayı, “Kremlin Sarayı Hazineleri Topkapı Sarayı’nda” sergisiyle iki görkemli sarayı, kültürü ve eserlerini bir araya getirecek süreci başlatıyor. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamındaki serginin ikinci ayağı ise Mayıs-Ağustos 2010 ayları arasında Kremlin Müzesi’nde “İstanbul Topkapı Sarayı Hazineleri Kremlin Sarayı’nda” başlığı altında yapılacak.

Osmanlı- Rus ilişkilerinin barış dönemini kapsayan 16-17. yüzyıllara ait eserlerden oluşan Topkapı Sarayı Has Ahırlar’daki sergide Kremlin Müzeleri koleksiyonlarından derlenen yaklaşık 100 eser bulunuyor. Serginin İstanbul ayağını hazırlayan kişi ise Moskova Kremlin Müzesi Müdürü Dr. Yelena Gagarina.

Aynı zamanda uzaya ilk çıkan Rus kozmonot Yuri Gagarin’in de kızı olan Yelena Gagarina ile sergiyi, Kremlin Sarayı Müzesi’ni, Rusya’daki kültürel hayatı ve elbette babasını konuştuk.

- Kremlin Sarayı Müzesi Müdürlüğü’ne 2001’de atandınız. Bu sergi ve şu sıralar Louvre’da koleksiyonunuzdan seçilen Rusya’da Ortaçağ Sanatı sergisi de gösteriyor ki müze için yeni projeler üretiyorsunuz. Bu süreci, biraz özetleyebilir misiniz?

Kremlin, Rusya’nın en eski ve ilginç müzelerinden biri ama aynı zamanda da oldukça karmaşık bir yapısı var. Biliyorsunuz Kremlin Sarayı pek çok katedral, saray, kule ve yan birimlerden oluşuyor. Restore edilmesi gereken pek çok bölümü var. Şu sıralar Büyük İvan Çan Kulesi’nin restorasyonu ve yeni bir mimarlık müzesinin inşası devam ediyor.

Sergiler üzerinden müze için para kazanma ve biriktirme olanakları yaratıyoruz. Bunun için de sponsorluk ilişkilerini geliştirmeye ve sahip olduğumuz değerli hazineyi dünyaya tanıtmaya çalışıyoruz. Sırada da Çin, Almanya, İngiltere müzelerinde planladığımız sergi programları var.

- Bu sergiye gelecek olursak; konsepti ve seçilecek eserleri nasıl belirlediniz?

Neredeyse iki yıla yakın bir süredir üzerinde çalıştığımız bir değişim sergisi bu. Bu yüzden buradaki serginin özellikle Türk kültürüyle, Kremlin’dekinin de Rus kültürüyle ilişkili olmasını istedik ve iki ülke arasındaki iyi ilişkilere, beraber oluşturdukları kültüre odaklandık.

16 ve 17. yüzyıllarsa iki ülke arasında yaşanan en ilginç ve hareketli dönem olduğu için seçildi. İki ülke ilişkilerinin barış dönemine, ticari ilişkilerinin de güçlü olduğu bir sürece denk gelmesi sergiyi de renklendiren bir unsur. Örneklerin çoğu, Moskova’ya hediye olarak gönderilen ya da Kremlin’deki atölyelerde Çar için imal edilmiş tören, savaş ve av gereçlerinin yapımında Osmanlı’da üretilmiş kadife, tafta dokumalar, değerli metal ve taşlar, çelik ve ahşapların kullanıldığı eserler.

- Bu eserler bütünü üzerinden iki kültür arasında paralellikler, farklılıklar yakaladınız mı?

Oldukça fazla ortak nokta yakaladığımı söylemeliyim. Özellikle seremonide, kullandığımız materyaller birbirine çok benziyor. Mücevher ve tekstil iki kültürün de vazgeçilmezleri.

- 2001’de Kremlin’deki görevinize başlamadan önce ne yapıyordunuz?

Puşkin Müzesi’nde küratörlük yapıyordum.

- Sizin hakkınızda araştırma yaparken şöyle bir bilgiye ulaştım: Babanız Yuri Gagarin’in uzaya çıktığı tarih 12 Nisan 1961, sizin Kremlin Müzesi’ndeki görevinize başlayış tarihiniz ise 12 Nisan 2001. Bu bir tesadüf mü yoksa özel bir anlamı mı var?

Özel bir anlamı yok… Bana bu pozisyonu bir yıl önce teklif etmişlerdi, ama karar vermek ve sorunları çözmek kolay olmadığı için beklemiştim. Sonra da bu ilginç tesadüf gerçekleşti.

- Babanızın hayatınıza nasıl bir etkisi oldu?

Büyük ihtimalle herhangi birinin çocuğu olmaktan daha zordur onun kızı olmak. Ama o bu konuma geldiğinde ben sadece 2 yaşındaydım ve bu duruma alışmaktan başka şansım yoktu. Bu yüzden benim için pek de zor değildi. Başka türlü yaşamayı bilmediğim için belki de...