Metal işçisine ‘yasak’ oyunu

Metalde toplam 130 bin işçiyi kapsayan grevin iki ay ertelenmesinin ardından Birleşik Metal-İş Sendikası yasağa rağmen 2 Şubat’ta greve gideceklerini açıklarken, Türk Metal Sendikası eylemlere devam kararı aldı. İşçiler mücadeleye devam ederken, bir yandan da yasal süreç işlemeye devam ediyor. İşçi ve işveren bu süre içerisinde ya anlaşacaklar ya da çözümü yüksek hakem kurulunda arayacaklar. 8 kişilik hakem kurulunda işçi tarafı sadece 2 üyeyi belirleyebiliyor. Sendikaların, erteleme kararına karşın “yasadışı” grev yapmaları halinde ise bunun işçiler ve sendikalar için ağır sonuçları bulunuyor. Hükümet, “milli güvenlik” gerekçesiyle metal işkolunda alınan grev ve lokavt kararlarını 60 gün süreyle erteledi. Yasaya göre, bu süre içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı uyuşmazlığın çözümü için bizzat arabuluculuk yapabileceği gibi bir kişiyi de arabulucu olarak görevlendirebilecek. Bu süre içerisinde işçi ve işveren sendikaları aralarında anlaşarak uyuşmazlığı özel hakeme de götürebilecek. Ancak 60 günlük erteleme süresinin sonunda anlaşma sağlanamaması halinde ise 6 gün içinde taraflardan birisi uyuşmazlığı yüksek hakem kuruluna götürebilecek. Bu işçi sendikaları için aynı zamanda bir zorunluluk. Çünkü erteleme süresinin sonunda anlaşma sağlanamaması ve tarafların yüksek hakem kuruluna da başvurmaması halinde işçi sendikasının yetkisi düşüyor. Bu da sendikanın o işkolunda toplusözleşme yetkisini kaybetmesi anlamına geliyor.

İşçi azınlıkta

Yüksek Hakem Kurulu’nda ise işçi temsilcileri azınlıkta kalıyor. Kurul, Yargıtay’ın iş davaları uyuşmazlıklarına bakmakla görevli dairelerinin başkanları arasından başkanlık süresi en fazla olanın başkanlığında toplanıyor. Kurul, hükümet tarafından seçilecek bir üye, Yüksek Öğretim Kurulu tarafından seçilecek bir üye, Çalışma Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü, işçi sendikaları konfederasyonlarından en fazla işçiye sahip konfederasyon tarafından (Türk-İş) seçilecek 2 üye, işveren konfederasyonu tarafından seçilecek 2 üyeden oluşuyor. Buna göre kurul 1 başkan, 7 üye olmak üzere toplam 8 kişi. Kuruldaki 8 kişiden sadece 2’sini işçi tarafı belirliyor. Yüksek Hakem Kurulu’nun kararları kesin ve toplu iş sözleşmesi hükmünde. Yani kurulun verdiği karara mahkemelerde itiraz edilemiyor.

Greve ceza tehdidi

Yasaya aykırı olarak grev yapılması halinde ise sonuçları hem işçiler hem de sendikalar açısından oldukça ağır. Yasanın “kanun dışı grev ve lokavtın sonuçları” başlıklı maddesine göre, “yasadışı” grev yapılması halinde işveren, işçilerin iş sözleşmelerini “haklı” nedenle feshedebiliyor. “Haklı fesih”, işten atılan işçinin kıdem ve ihbar dahil alacağı tazminatları sıkıntıya sokuyor. İşverenler “haklı fesih” nedeniyle işçileri işten attıklarında, işçiye tazminat ödemiyor. Yine “yasadışı” grev yapılması halinde grev nedeniyle işverenin uğradığı zarar, sendika ve işçiler tarafından karşılanıyor. Bu durumda kim greve karar verdiyse, sendika verdiyse sendika, işçi verdiyse işçi işverenin zararını ödemek zorunda.

Türk Metal'den eylem kararı

Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kavlak, grev yasağını büyük bir haksızlık olduğunu ve ülkenin en stratejik sektöründe iş barışının tehlikede olduğunu belirterek pazartesi gününden itibaren her gün iş yerlerinde iki vardiya halinde yarımşar saat eylem yapacaklarını açıkladı.