Metro ve yol kazısından zarar gören esnaf için kanun teklifi

CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam, alt ve üst geçit, metro, yol gibi kamu yatırımları nedeniyle esnafın uğradığı zararın dikkate alınarak, esnafa destek olunması yönünde yasal bir taban oluşturmak amacıyla 16 Mayıs 2008 tarihinde TBMM'ye bir yasa teklifi sunduklarını belirtti.

''Kamu Yatırımı Nedeniyle Zarar Gören Esnaf ve Tüccarlara Destek Verilmesi Hakkında Kanun Teklifi''nin komisyonlardan geçerek meclis gündemine gelmesini beklediklerini belirten Susam, kanunda dikkati çekilen sorunların esnafın en önemli problemleri arasında yer aldığını, ancak bugüne kadar dile getirilmediğini kaydetti.

Teklifin ilk olarak, İzmir'de metro kazısı nedeniyle Çankaya semtinde zarar gören ve bir kısmı iflas eden esnafın sorunlarına çözüm bulma çabaları kapsamında düşünüldüğünü kaydeden Susam, o dönemde belediyelere zarar gören esnafa destek olunması yönünde çağrıda bulunduklarını ancak yasal engeller nedeniyle bunun gerçekleşemediğini, bu konuda bir yasal bir tabana ihtiyaç duyulduğunu saptadıklarını söyledi.

Konuyla ilgili hukukçularla bir çalışma yaparak teklifi hazırladıklarını ve TBMM'ye sunduklarını belirten Susam, şunları kaydetti:
''Düşünün ki kentin işlek bir caddesinde emeğinizi, birikiminizi yatırarak hava parasını, kirasını vererek bir dükkan açıyorsunuz. İşler yolunda ilerlerken orada bir metro, alt geçit ya da yol gibi bir kamu yatırımı başlıyor. Bu yatırım nedeniyle araç ve yaya trafiğine kapanan ya da kısıtlanan cadde, bir anda kimsenin uğramadığı bir yer haline geliyor. Bu mağduriyetin sebebi o işletmeci değil. Tabii ki kamu yararına bir yatırım, bitince orası çok daha güzel olacak ama bir iş yaparken toplumun yararına diye bazı insanların işlerini kaybetmesine neden olacak bir süreci yaşatmaya hakkımız yok. Onların en azından kamu yatırımı süresince oluşan mağduriyeti engelleyecek tedbirler almak zorundayız. Bu, Türkiye'nin tüm kentlerinde yaşanan ortak bir sorundur. Bu konuda yerel yönetimler de esnafla karşı karşıya geliyor. Yasanın çıkması halinde esnafın yanında yerel yönetimlerin de mağduriyeti ortadan kalkmış olacak.''

Teklifle esnafın mağduriyetinin de yatırım bütçesi içinde görülmesini istediklerini dile getiren Susam, kamu yatırımlarında zarar gören binaların parası nasıl ödeniyorsa, aynı yaklaşımla zarar gören girişimcinin de parasının ödenmesi, esnafın da desteklenmesi gerektiğini dile getirdi.

Kanun teklifindeki öneriler

Hazırlanan yasa teklifi, inşaatı üç aydan fazla süren kamu yatırımlarından zarar gören esnafın devlete olan tüm borçlarının, inşaat bitiminden 6 ay sonra, 18 eşit taksitte ödenmesini öngörüyor.

Hak kaybına uğrayan esnaf ve tacirin belirlenmesi amacıyla vali veya vali tarafından belirlenen temsilci başkanlığında 5 kişilik bir komisyonun oluşturulmasının önerildiği teklifte, komisyonun belirleyeceği ''olumsuzluktan etkilenme katsayısına'' göre inşaat süresince asgari ücret brüt tutarını geçmemek üzere esnafa her ay nakdi destek sağlanması öneriliyor.

İzmir'deki metro çalışması

Öte yandan İzmir'de İnönü Caddesinde faaliyet gösteren esnafın, metro çalışmalarının uzaması nedeniyle büyük ekonomik kayba uğradığı iddia edildi.

Caddede bulunan bir bijuteri mağazasını işleten Taner Özbek, metro yatırımı başladığı dönemde caddenin daha işlek hale geleceğini düşünerek sevindiklerini, ancak bir türlü sona ermeyen çalışma nedeniyle büyük zarar uğradıklarını söyledi.

Ekonomik kriz nedeniyle işlerin daraldığı bir dönemde kazılar nedeniyle vatandaşın alışveriş için sokağa çıkmaz hale geldiğini savunan Özbek, bu konuda protesto etkinlikleri de düzenlediklerini ancak seslerini yetkililere duyuramadıklarını ifade etti.

Baharat dükkanı sahibi Kaya Alp ise kazı nedeniyle oluşan kötü görüntü ve tozun bölgede özellikle gıda ürünleri satışı yapan işletmeleri zor duruma düşürdüğüne dikkati çekti.
Bağ-Kur primlerini 4 aydır ödeyemediğini, bu ay kirayı çıkarmak için çalıştığını ifade eden Alp, kazı alanı çevresinde çok sayıda esnafın, dükkanlarını kapatmak zorunda kaldığını savundu.