Milyonlarca kişinin sigortası yok

Haziran'da istihdam edilen toplam nüfus 23 milyon 488 bin olurken, bunun 10 milyon 519 bin kişisini herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayanlar oluşturdu. Haziran 2009'da yüzde 45.7 olan kayıtdışı istihdam oranı 2010 yılının aynı döneminde 0.9 puanlık azalışla yüzde 44.8'e indi. Haziran itibariyle son bir yıllık dönemde kayıtdışı çalışanların sayısında 494 bin kişilik artış yaşandı. Kayıtdışı istihdam Mayıs ayına oranla 1.2 puanlık artış gösterdi. Kayıtdışı istihdam ise bir önceki aya göre 464 bin kişi arttı.

Haziran itibariyle geçen yılın aynı dönemine göre erkek istihdamında kayıtdışılık oranı 1.5 puan gerilemeyle yüzde 38.2 olurken, 16 milyon 605 bin erkek çalışanın 6 milyon 344 binini kayıtdışı çalışanlar oluşturdu. Bu dönemde kadın çalışanlar içinde kayıtdışılık oranının yüzde 60.7'yle geçen yılki düzeyini koruduğu belirlendi. 6 milyon 883 bin kişilik kadın istihdamından 4 milyon 175 bininin kayıtdışı istihdam ettiği belirlendi. Haziran'da son bir yıllık dönemde istihdam edilen kadın sayısı 627 bin kişilik artış gösterirken, aynı dönemde kadın istihdamındaki kayıtdışı sayısı da 380 bin kişi arttı. Haziran 2010 itibariyle son bir yıllık dönemde erkek istihdamındaki artış 915 bin kişi olurken, yine bu dönemde kayıtdışı çalışan erkek sayısında 113 bin kişilik artış yaşandı.
 

Kendi adına çalışanlarda kayıtdışılık yüzde 68.2

Haziran'da, son bir yıllık dönemde kendi hesabına çalışanlar arasında kayıtdışı istihdam edenlerin sayısı 75 bin kişilik artışla 3 milyon 170 bin oldu. Bu dönemde kendi hesabına çalışan 4 milyon 648 bin kişiden yüzde 68.2'si kayıtdışı istihdam etti. Ücretli ve yevmiyeli olarak çalışan toplam 14 milyon 115 bin kişiden yüzde 27'sini oluşturan 3 milyon 812 bin kişinin kayıt dışı çalıştığı belirlendi. İşveren olarak faaliyet gösteren 1 milyon 236 bin kişiden yüzde 25.6'sını oluşturan 316 bin kişinin de sosyal güvenlik kaydı bulunmadığı tespit edildi.
 

Aile işçilerinin yüzde 92.3'ü kayıtdışı

Kayıt dışı "çalışanlar" içinde en büyük grubu ücretsiz aile işçileri oluşturdu. Büyük bölümü tarım kesiminde bulunan ve standart bir istihdamdan farklı olarak tarım ya da ticaretle uğraşan ailesine yardım eden bu kişilerin toplam sayısı 3 milyon 490 bin kişi. Bunların yaklaşık yüzde 92.3'ü oranındaki 3 milyon 220 bininin sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olmadığı görüldü. Normal bir istihdam olanağı elde edemediği için mevcut konumda yer alan bu kişilerin, ücretsiz aile işçisi şeklinde tanımlanması, Türkiye'deki işsizliğin boyutlarını da olduğundan küçük gösteriyor. Kayıt dışı çalışanlar toplamının 5 milyon 367 bini tarımda, 5 milyon 152 bini ise tarım dışı sektörlerde bulunuyor. Tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı Haziran 2009'da yüzde 86.7 iken, bu oran 2010 Haziran'ında yüzde 86.1'e geriledi. Tarım dışı sektörlerde istihdam edenler içinde sosyal güvenlikten yoksun olanların oranı ise 2009 Haziran'daki yüzde 31.0'lik seviyesinden yüzde 29.9'a indi.