Taliban'ın Afganistan'da kurduğu geçici hükümet ABD'yi kaygılandırdı

Taliban'ın Afganistan'da 20 yıl sonra yeniden yönetime gelen Taliban'ın dün açıkladığı geçici hükümet, ABD yönetimini rahatsız etti. Washington'u kaygılandıran konuların başında, kapsayıcı olma vaadine rağmen hükümette kadınlar ve etnik azınlıkların temsil edilmemesi ile kabinede doğrudan Amerikan askerlerine yönelik saldırılarda adı geçen hatta katliamlara karışan kişilerin görev alması geliyor.

Afganistan Başbakanı Molla Muhammed Hasan Akhund, Birleşmiş Milletler'in kara listesinde.

İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani ise Amerikan Federal Soruşturma Bürosu'nun (FBI) arananlar listesinde bulunuyor.

Pençşir Vadisi'ndeki direniş hareketi (Afganistan Ulusal Direniş Cephesi) ise uluslararası topluma, Afganistan'ın yeni hükümetiyle diplomatik ilişki kurmama çağrısı yaptı.

Taliban, hızlı bir taarruz sonunda 15 Ağustos'ta Afganistan'ın başkenti Kabil'i de ele geçirmişti.

ABD ne diyor?

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Açıklanan listedeki isimlerin tümünün istisnasız Taliban üyeleri ya da onlara yakın kişiler olduğunu ve kabinede hiçbir kadın bulunmadığını not ettik" denildi.

Açıklamada ayrıca, "Listedeki bazı şahısların ilişkileri ve geçmişleri de bizi kaygılandırıyor" ifadesi yer aldı.

ABD'nin Taliban'ı, "sözleriyle değil icraatıyla değerlendireceğinin" de altı çizildi.

Washington, Taliban'dan, yabancı uyruklu kişiler ve gereken belgeleri almış Afgan vatandaşlarının ülkeyi güvenle terk etmesine imkan verme sözünü tutmasını bekliyor.

ABD, Afganistan'ın yeni yönetiminin uluslararası cihatçı yapılanmalarla ilişkilerini de yakından izleyecek.

'Şeriat hukuku uygulanacak'

Salı günü erken saatlerde Taliban Yüksek Lideri Mevlevi Haybatullah Akhunzade'ye atfen yapılan açıklamada hükümetin Şeriat hukukunu uygulayacağı bildirildi.

Taliban'ın diğer ülkelerle "güçlü ve sağlıklı" ilişkiler sürdürmeyi istediği, "İslam hukuku ya da ülkenin milli değerleri ile çelişmediği sürece" uluslararası hukuka ve uluslararası anlaşmalara saygı göstereceği de vurgulandı.

Afganistan Başbakanı Molla Muhammed Hasan Akhund, 1996-2001 yılları arasında Taliban hükümetinde dışişleri bakan yardımcısı olarak görev almıştı. Akhund'un Taliban'ın askeri kanadından çok dini kanadında etkili olduğu bildiriliyor.

Hareket içindeki görece ılımlılar ile sertlik yanlıları arasında yaşandığı bildirilen anlaşmazlık sonrası Akhund'un üzerinde uzlaşılan bir aday olarak ortaya çıktığı anlaşılıyor.

Afganistan İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani ise Hakkani örgütlenmesi diye de bilinen militan grubun lideri.

Taliban'a sadakat yemini eden örgütlenmelerden Hakkani, ülkede son 20 yılda birçok büyük saldırı düzenledi. Bunlardan en kanlısı 2017 yılında Kabil'de düzenlendi. O saldııda 150 kişi yaşamını yitirmişti.

Taliban'dan farklı olarak Hakkani, ABD'nin "yabancı terör örgütleri" listesinde yer alıyor. Hakkani'nin ayrıca El Kaide ile de yakın ilişkilerini sürdürdüğü biliniyor.

FBI yetkilileri, Siraceddin Hakkani'nin 2008 yılında bir otelde düzenlenen ve bir Amerikan vatandaşının öldüğü bir saldırıdan dolayı arandığını ve Afganistan'daki ABD güçlerine yönelik birçok saldırının arkasındaki isim olduğunu söylüyor.

Afganistan hükümetinde dikkat çeken diğer bazı isimler şöyle:

• Taliban'ın kurucusu ve eski lideri Molla Ömer'in oğlu, Savunma Bakanı Molla Yakup
• Geçen yıl ABD'nin ülkeden çekilişini düzenleyen anlaşmada önemli rolü olan Taliban'ın kurucularından, Başbakan Yardımcısı Molla Abdulgani Baradar
• ABD ile müzakerelere katılan heyette yer alan, Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki

BBC Dış Haberler Muhabiri Lyse Doucet'in analizi

Uzun süre karanlık köşelerde gezinen ve üyelerinin isimleri dünyada "terör listelerinde" yer alan bir hareket şimdi dünya sahnesinde meşru ünvanlar taşıyan bakanlardan oluşan bir kabine açıklıyor.

Geçici hükümetin başbakanı Molla Akhund Taliban'ın önde gelen dini ve askeri liderleri arasındaki çekişmeler sonrası uzlaşmayla belirlenen bir aday gibi görünüyor.

Hükümetin geçici bir karakter taşıması, silahlı mücadeleden siyasi iktidara geçiş sürecinde Taliban'a esneklik sağlayacak.

Haber kaynaklarımız, Taliban'ın kapsayıcı bir hükümet çağrılarını gözardı ettiğini, eski yönetimde yer almış ve özellikle adı yolsuzluklara karışmış isimleri yönetime almak istemediğini söylüyor.

Bir Taliban liderinin "Başka ülkeler hükümetlerini belirleyebiliyor, biz niye seçemeyelim" dediği bildiriliyor.

Kadınlara gelince....Taliban hükümetinde kadınların bakan olması ihtimali zaten hiç yoktu. Kadın Sorunları Bakanlığı da lağvedildi.