Tarımda yeni sömürgecilik yayılıyor

Kenya’dan, yardım paketi karşılığında 40 bin hektar arazi isteyen Katar, Kenya’nın turistik yöresi Lamu Adası’nda 2.4 milyar pound (yaklaşık 5.6 milyar YTL) yatırımla bir liman yapmayı önerdi. Kenya Devlet Başkanı Mvai Kibaki’nin sözcüsü, Katar’ın teklifinin ciddi olarak değerlendirildiğini söyledi. Kibaki de Katar Emiri Şeyh Hamad bin Halifa el-Thani’nin, Mombasa’da, ikinci bir limana da yatırım yapmak istediğini bildirdi. Kenya’da sebze ve meyve yetiştirilmesi planlanıyor. Ancak verimli toprakların mülkiyetinde büyük eşitsizliklerin olduğu Kenya’da anlaşmanın eleştirilere yol açması kaçınılmaz. Kenya’da büyük gıda sıkıntısı var ve milyonlarca kişi derme çatma kulübelerde yaşıyor. Büyük tarım alanları ise birkaç siyasinin ailesinin mülkiyetinde.

Kenya’nın kiralamak istediği bölgede, daha önce bir yerli firmanın şekerkamışı yetiştirmek amacıyla fabrika inşa etme izni alması çevrecilerin eleştirilerine yol açmıştı. Petrol ve doğalgaz yataklarına sahip olan Katar’da tarıma müsait toprak oranı yüzde 1. Gıda ihtiyacını büyük ölçüde ithalatla karşılayan Katar, Kamboçya’da pirinç, Sudan’da buğday ve mısır, Vietnam’da da sebze üretmek için anlaşmalar yapmış durumda.

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de Sudan ve Senegal’le geniş tarım arazilerini kiralamak için görüşmeler yürütüyor. Daha önce Suudi Arabistan’ın Türkiyeden de tarım alanı kiralamayı ya da satın almayı planladığı gündeme gelmişti.

Yabancı hükümet ve şirketlerin Afrika’nın tarım alanlarına göz dikmesi uzmanları endişelendiriyor. Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Başkanı Jacques Diouf, tarım alanlarında “yeni bir sömürgecilik” anlayışının ortaya çıkmasından endişeli. FAO, Körfez ülkelerinden şirketlerin, 5 milyondan fazla insanın gıda yardımı aldığı Sudan’daki projelerinde çalışan nitelikli işçilerin ve kullanılan hammaddelerin çoğunun ithal edildiğini, bu nedenle Sudan’a fazla bir katkısı olmadığını açıklamıştı.