Toplumsal cinsiyet eşitliği için girişim

Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) tarafından hazırlanan ''Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı: 2008-2013''de, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme uygulaması için hazırlık çalışmalarının başlatılması öngörülüyor.

Türkiye'de ''toplumsal cinsiyet eşitliği''yle ilgili bilinç oluşturulması amacıyla hazırlanan planda, son yıllarda bu konuda gerçekleştirilen yasal düzenlemelere rağmen hakların hayata geçirilmesi açısından uygulamada sorunlar yaşandığına dikkat çekiliyor.

Kadınların, okullaşma, sağlık hizmetlerine erişim, istihdam ve karar alma süreçlerine katılımda sorunlar yaşadıklarına dikkat çekilen eylem planında, sosyo-ekonomik ve siyasal göstergelerin kadınların dezavantajlı durumunu ortaya koyduğu ifade ediliyor. Toplumsal yapı içerisindeki cinsiyetçi değer ve yargıların, kadınların sosyal yaşam alanında, gündelik yaşam pratikleri içinde mevcut yasal haklardan yararlanmalarının önünde engel oluşturduğuna işaret edilen planda, toplumsal anlayış ve davranış biçimlerinin gözden geçirilmesi, sorgulanması ve değiştirilmesi gerektiği vurgulanıyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için işbirliğine gidilecek bakanlık ve kuruluşlara da yer verilen planda, şu hedefler yer alıyor:

''-Türkiye'de toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi için TBMM'de ''Fırsat Eşitliği Komisyonu'' kurulması,

-KSGM sorumluluğunda, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurumu'nun oluşturulmasına yönelik alt yapı çalışmalarının gerçekleştirilmesi,

-Bütçe ve kadro açısından üniversitelerdeki Kadın Çalışmaları Anabilim dalları ile Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama merkezlerinin durumlarının iyileştirilmesi,

-Kadının Statüsü Danışma Kurulu üyesi kamu kurum ve kuruluşlarının toplumsal cinsiyet eşitliğinin ana politikalarına yerleştirmede etkin rol alması,

-Eşitlik Çerçeve Yasası'nın çıkarılması için çalışmalar yapılması,

-Maliye Bakanlığı'nın sorumluluğunda toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme uygulaması için hazırlık çalışmalarının başlatılması,

-Toplumsal cinsiyet eşitliği göstergelerinin düzenli olarak izlenmesi,

-Kadınların toplumsal eşitliğinin sağlanması konusunda rollerinin tanımlanması ve bu konuda farkındalığın arttırılması.''

Kadın eğitimcilere teşvik

Kadınların eğitim, ekonomi, sağlık, medya ve çevre alanlarındaki durumlarının da ele alındığı planda, okuyamayan kız çocuklarının tespiti, okumalarının sağlanması için mevzuatın gözden geçirilmesi ve sorumlu kuruluşların kapasitelerinin güçlendirilmesi gibi hedefler bulunuyor.

Planda, kız çocuklarının okuma oranlarının arttırılması için burs ve kredi imkanlarının geliştirilmesi ve ekonomik ve sosyal destek sağlanmasının yanısıra, şu önerilere yer veriliyor:
-''Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) sorumluluğunda kırsal alanda kız çocukları için rol-model olan kadın eğitimcilerin sayısının arttırılmasına yönelik teşvik edici çalışmalar yapılması,

-Kız çocuklarının eğitimde fırsat eşitliğinden yararlanmasının önünde duran engellerin bilimsel araştırmalarla belirlenip, cinsiyet ayrımcılığına bağlı engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik tedbirlerin hayata geçirilmesi,

-Temel eğitime çocuklarını göndermeyen ailelerle okulu terk etme riski taşıyan kızların izlenmesi ve e-okul veri tabanı ile MERNİS adrese kayıt sisteminin etkinliğinin arttırılması,

-Kız çocuklarının okullardan terkini önlemek için eğitimin her kademesinde okul binası, pansiyon ve yurtlar gibi fiziki kapasitenin arttırılması ve iyileştirilmesi,

-Kadın okuryazarlığı konusunda, şu ana kadar hedeflere ulaşılamamasının nedenlerinin analizi yapılarak, alternatif eğitim modelleri geliştirilmesi ve uygulanması.''

Kadınlara girişimcilik eğitimi

KSGM, mesleki eğitimin yanı sıra yetişkin eğitimi, girişimcilik eğitimi ve aktif iş gücü programlarıyla kadın istihdamının artırılmasını hedefliyor. Planda, kadınların çalışma yaşamında yer almasının sağlanması için okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılması öneriliyor.
Kadınlara, sosyal ve psikolojik danışmanlık, kamu kurumlarıyla tanışma, özgüven kazanma ve çatışma çözme konularında güçlendirme eğitiminin verilmesi öngörülen planda, ev eksenli çalışan kadınların sosyal güvenlik sistemi hakkında bilgilendirilmesi de hedefleniyor.
Okuma yazma kursunu bitirmiş kadınların işlevsel okuryazarlığının arttırılması, okuryazar olmayanlarla ilgili veri tabanı oluşturulmasının öngörüldüğü planda, eğitim fakültelerinin lisans ve lisansüstü programlarında, eğitimcilerin hizmet içi eğitim programlarında ve mesleki eğitim ve beceri kurslarında toplumsal cinsiyet eşitliği konularına yer verilmesi isteniyor.
Plan, ders kitapları, eğitim ve öğretim programları dahil tüm eğitim araç ve gereçlerinin içeriklerinin toplumsal cinsiyet eşitliği duyarlılığıyla düzenlenmesini öngörüyor.

Rol model kadınlar tanıtılacak

Yetki ve karar alma süreçlerinde kadın temsiliyetinin artırılması için kadınların panel, seminer, konferans, kitap ve broşür gibi araçlarla bilgilendirilmesi öngörülen planda, karar alma mekanizmalarında yer alan ''rol model'' kadınların tanıtılması için çalışmalar yapılması isteniyor.

Kamuoyunu, parlamento ve yerel yönetimlerde kadınların yer almasının önemi hakkında bilgilendirilmeyi de amaçlayan planda, kamu sektöründe yetki ve karar alma mekanizmalarının her düzeyinde cinsiyet temelli verilerin düzenli olarak toplanması ve yayımlanması hedefleniyor.

Kamu kuruluşlarında orta ve üst düzey yönetici atamalarında kadın-erkek eşitliğini gözetecek yaklaşımların benimsenmesi ve çalışma hayatında yönetici konumundaki kadın sayısının artması için gerekli desteğin sağlanması istenilen planda, kız çocuklarının, karar alma süreçlerine hazırlanması amacıyla sınıf başkanlığı ve okul temsilciğine teşvik edilmesi öneriliyor.

Kadınların sendikal örgütlenmeye katılımının teşvik edilmesi ve sendika yönetiminde kadın temsilinin arttırılması amaçlanan planda, kadın birimleri olmayan işçi-işveren sendika ve konfederasyonları ile meslek odalarında bu birimlerin kurulması isteniyor.

Kimi istatistikler cinsiyet temelli tutulacak

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı'nda kadınların sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştıracak politikalar geliştirilmesi, aile hekimliği sisteminde kadın sağlığına ağırlıklı olarak yer verilmesi ve engelli kadınların sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırıcı politikalar geliştirilmesi hedefleniyor.

Gebe ve emziren kadınlar başta olmak üzere tüm kadınların maruz kaldıkları çevresel ve mesleki sağlık risklerinin ortadan kaldırılması için politikalar oluşturulması istenen planda yer alan diğer hedefler şunlar:

''-Sağlık personeli yetiştiren fakülte ve yüksekokulların müfredatında toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddet konularının yer alması,

-Sağlık istatistiklerinin cinsiyet temelli olarak tutulmasının sağlanması,

-Özel radyo ve televizyonlara Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yerel düzeydeki medya çalışanlarına da Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü tarafından verilen eğitimlere toplumsal cinsiyet eşitliği konusunun dahil edilmesi,

-Medya okuryazarlığı dersinin toplumsal cinsiyet eşitliğini kapsaması,

-RTÜK'e yapılan şikayetlerde kullanılan formlara ''cinsiyetçilik'' kategorisinin eklenmesi,

-Medya sektöründe çalışan kadın sayı ve konumlarının ayrıntılı tespitine yönelik araştırma yapılması,

-Kadınların internet ve bilgisayar gibi yeni iletişim teknolojilerine erişimlerinin ve kullanımlarının artırılması,

-Türkiye genelindeki 40 Kadın Meclisi sayısının 81 ile yaygınlaştırılması,

-Kadın ve çevre konusuna ilişkin araştırma ve bilimsel çalışmaların teşvik edilmesi,

-Tarımsal alan ve seralarda çalışan kadınların kullanılan kimyasallardan olumsuz etkilenmelerini önleyici çalışmalar yapılması.''