Ülke turizmine 'elektriksiz' katkı

Marmara Körfezi ve Sapanca Gölü'nün aynı anda izlenebildiği eşsiz bir manzaraya sahip olan Kartepe'de yıllardır jeneratör kullanarak ayakta kalmaya çalışan işletmeler, Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş'ye (SEDAŞ) defalarca başvurmalarına rağmen herhangi bir sonuç elde edemedi. Bu nedenle Maşukiye Vadisi ile Kartepe Kayak Merkezi arasındaki yaklaşık 18 kilometrelik alanda bulunan 30 işletme, karanlık çöktükten bir süre sonra jeneratörde kullanılan akaryakıttan tasarruf etmek amacıyla kapanıyor.

Kartepe Belediye Başkanı Şükrü Karabalık, AA muhabirine yaptığı açıklamada, söz konusu işletmelerin mağduriyetinin giderilmesi için SEDAŞ'la birçok kez görüştüklerini ancak olumlu bir sonuç elde edemediklerini söyledi. ''Turizme katkı sunan işletmelerin elektriksiz olması Türkiye'nin önde gelen doğa ve kış turizm merkezlerinden olan Kartepe'ye yakışmıyor'' diyen Karabalık, işletmelerin halen jeneratörle elektrik ihtiyaçlarını karşıladığını dile getirdi.

En kısa zamanda SEDAŞ'ın sorunu çözmesini beklediklerini ifade eden Karabalık, ''Sorun çözüldüğü zaman buralara daha fazla kişinin geleceğini, işletmelerde de daha fazla kişinin istihdam edileceğini düşünüyorum'' diye konuştu. Sisli Vadi adlı tesisin sahibi Süleyman Atmaca ise 6 yıl önce tesisi kurarak eşsiz bir doğaya sahip olan Kartepe'ye gelen yerli ve yabancı turistlere hizmet vermeye başladıklarını söyledi. Elektrik olmadığı için tesiste buzdolabı çalıştıramadıklarını bu nedenle de günübirlik getirdikleri sucuk ve köfteyi ızgara yaparak müşterilerine ikram ettiklerini dile getiren Atmaca, şöyle devam etti:

''1500 rakımdaki Kartepe Greenpark Otel'de doğalgaz var ama bu iş yerlerinde elektrik yok. Biz her işletmede 6-7 personel çalıştırıyoruz. Ailemize kazancımızı sağlamaya çalışıyoruz. Burada iş yeri bulunan 30 kişinin dikkate alınarak SEDAŞ tarafından buraya yatırım yapılmasını bekliyoruz. Biz buraya gelen insanlara karşı mağdur oluyoruz. Akşam 8'den sonra Kartepe'nin o güzellikleri karanlığa bürünüyor. Biz de o saatten sonra çalışmalarımıza son vermek zorunda kalıyoruz. İnsanlara tam olarak burayı tanıtamıyoruz. Akşamları elektrik olmadığı için çoğu kişi ailesiyle buraya gelemiyor. Jeneratörle burayı aydınlatmaya çalışıyoruz. Geceleri burayı ışıklandırmak için 50 ampul kullanıyoruz. Bunların 10 tanesi sokak lambası. Çünkü buraya sis çöktüğünde göz gözü görmüyor.''

Süleyman Atmaca, SEDAŞ'a defalarca başvuruda bulunduklarını ancak yapılan yatırımın çok büyük, geri dönüşümünün ise çok uzun zaman alacağının öne sürülerek kendilerine elektrik verilmediğini iddia etti. Kartepe'nin son dönemde yerli ve yabancı turistlerden yoğun ilgi görmeye başladığına dikkati çeken Atmaca, ''Bu yıl özellikle Arap turistler arttı. Ancak elektrik olmadığından yatırım yapmak isteyen de yapmıyor. Elektrik sorunu halledildiğine buraya gelen yatırımcı sayısı da artacaktır'' şeklinde konuştu.

1 milyon TL'lik yatırım

Manzara Restoran'ın sahibi Asım Zeki Dede ise elektriği olmayan bir yerde büyük risk alarak işletmeyi bir yıl önce kurduklarını ve yaklaşık 1 milyon TL yatırım yaptıklarını söyledi.
Tek sıkıntılarının elektrik olduğunu ve şimdiye kadar enerji ihtiyaçlarını jeneratörle sağladıklarını dile getiren Dede, şöyle konuştu: ''Bunun da bize çok büyük maliyeti oluyor. Günde 30 litre akaryakıt harcıyoruz. Elektrik olmadığı için belli bir saatten sonra sıkıntı yaşıyoruz. SEDAŞ başta olmak üzere gerekli tüm mercilere başvurduk. SEDAŞ özelleştiği için sıkıntılar yaşıyoruz. SEDAŞ'a başvurumuz oldu. Cevapları 'Yatırım yapamıyoruz. Yaptığımız yatırım bize kısa vadede dönmüyor' şeklinde oldu.

Yani yatırım yapma niyetlisi değiller. Bunun dışında belediye başkanlarımız, kaymakamlarımız gerekli yardımları yapıyor ama bir yerde onlar da tıkanıyor. Yol üzerinde 30 işletme var. Ortalama 8-10 personel çalıştırıyorlar. Kimisi yerini tamamlamaya çalışıyor. Kimisi yatırım yapacak. Ama elektrik problemi olduğu için çoğu yarım vaziyette duruyor ve gelişmeleri bekliyor.''

Aylık 3 bin 500 TL akaryakıt masrafı

Kartepe ve Maşukiye'ye özellikle hafta sonları İstanbul başta olmak üzere çevre illerden çok sayıda kişinin geldiğini vurgulayan Dede, ''Fakat gelen misafirlerimize belli bir saatten sonra burada tutamıyoruz. Çünkü burada mağdur olma durumları oluyor. Yol karanlık. Elektrik yok. Mekanımızda şu ana kadar 80 bine yakın kişiyi ağırladık. Vatandaşlar burayı çok seviyor. Çok beğeniyor. Çünkü olduğumuz noktada hem Sakarya'yı hem Kocaeli'yi görebilme şansına sahip'' diye konuştu. Elektrik olmadığı için gelirlerinin, dolayısıyla istihdam ettikleri kişi sayısının azaldığını ifade eden Dede, şunları kaydetti:

''Elektrik bizi 1 ayda büyük zarara uğratıyor. Bu jeneratörü ortalama günlük 16 saat çalıştırıyoruz. Jeneratörün hem gürültüsü hem de masrafı hem arızası gün içinde bize sıkıntı yaşatıyor. Ayda yaklaşık 3 bin 500 TL akaryakıt masrafımız var. Bu jeneratörün gideriyle 4 kişi çalıştırabilirdik. Çeşitli reklamlar yapabilirdik. Saat 21.00-22.00 civarında kapatmak zorunda kalıyoruz. Çünkü elektrik yok. Kartepe'ye gelen misafirler erken kapattığımız için mağdur duruma düşüyorlar. Mağdur olmamaları için gereken her şeyin yapılacağına inanıyoruz ama böyle giderse çok uzun sürecek. Olmazda kendi çabalarımızla çözmeye çalışacağız. Nasıl çözebileceğimizi de bilmiyoruz.''

Kartepe'ye gelenler de rahatsız

İstanbul'dan Kartepe'ye gelen Fethi Eryiğit ise her hafta sonu Maşukiye'ye geldiğini, ancak akşam saat 20.00'dan sonra iş yerlerinin kapandığını ve buranın tamamen ölü bir kent haline geldiğini belirtti. Kartepe'nin kış turizmin önde gelen merkezlerinden biri olduğunu dile getiren Eryiğit, ''Bunun için elektrikle ilgili sorunların bir an önce çözülmesi lazım. Bu sorunlar biran önce çözülsün ki daha fazla insan gelebilsin. Burada çok büyük yatırımlar var. Burada yatırım yapanların ekmeği buraya gelecek kişilere bağlı. Vatandaşın buraya gelmesi için de elektriğin gelmesi lazım'' şeklinde konuştu.

Maşukiye'yi görmek için Rize'den geldiğini belirten Dursun Ali Saruhan da arkadaşlarının övgüyle bahsetmeleri üzerine Maşukiye'ye geldiğini belirterek, ''Hayretler içindeyim. Yol olarak burası çok iyi. Yolları bizim Ayder'deki gibi. Havası ve manzarası çok güzel. Şehir olarak İstanbul ve Bursa gibi şehirlere çok yakın. Rize'nin hemen hemen her yaylasında elektrik var. Buraya elektrik geldikten sonra eminim ki 20-30 yatırımcı daha buraya yatırım yapar. Buranın aydınlatılması gerekiyor'' diye konuştu.

''Gaz lambası kullanıyoruz"

Maşukiye Vadisi'nden Kartepe Kayak Merkezi çıkan yol üzerinde bulunan ve eski Maşukiye diye bilinen 10 haneli köyde de elektrik bulunmadığı için vatandaşların karanlık çöktüğünde gaz lambası kullandığı öğrenildi. 50 yıldır Maşukiye'de yaşadığını belirten Niyazi Bozdağ, ''Çoğunlukla burada, köyde yaşıyoruz. Burada 10 hane bulunuyor. Herşeyimiz var ama elektrikten mahrumuz maalesef. Gaz lambası kullanıyoruz. Elektrik için müracaat edildi ama üzerinde durulmadı'' dedi.

Sedaş dağıtım direktörü Altun

SEDAŞ Dağıtım Direktörü Nusret Altun ise bir süre önce Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün'ün de katıldığı toplantıda konunun gündeme geldiğini ve bunun üzerine o bölgenin aşağıdan yukarıya doğru krokisini hazırlamaya başladıklarını söyledi. ''Biz meskun mahallerde kanun gereği enerjileri vermek zorundayız'' diyen Altun, yol güzergahında kaç işletmenin yer aldığı ve hatların geçişiyle ilgili Orman Bölge Müdürlüğü'nden nerelerden, ne şekilde izinler alınması gerektiği krokilerle çıkartılmasının ardından net bir şey söyleyebileceklerini belirtti.

Nusret Altun, bayram sonrası konuya ilişkin yapılacak koordinasyon toplantısında SEDAŞ'ın neler yapabileceğinin ve oradaki işletme sahiplerinin neleri karşılayabileceğinin tek tek tespit edileceğini kaydetti. Yol güzergahındaki işletmelerin arasındaki mesafelerin uzun olduğunu vurgulayan Altun, şöyle konuştu:
''Blok şeklinde yerleşim alanı olsa bir tane trafo koyup halledebilirsiniz ama burası 5-10 kilometreye yayılmış. Araları 200 ile 400'er metre ayrılmış. Ara mesafeler tek tek çıkacak ki ne kadar beslemesi olacak, görülsün. Her bir dükkana trafo koyamazsınız. Alçak gerilimden beslemeye kalksanız o kadar uzun mesafede enerji de kullanamazlar. İşte bu gibi durumların tespit edilmesi lazım. Böylece boyutu nedir görüp, 'İşte biz burada şunları yapabiliriz. Böyle imkanımız var. Ama şu bölgede herhangi bir şey yapamayız' diyebilelim. Ancak oralar meskun mahal olmadığı için bir arada olmadıkları için zor görünüyor.''

''Ticari amaçlı kullanımı olan bu gibi yerlerin durumu Türkiye genelinde de böyledir'' diyen Nusret Altun, sözlerini şöyle tamamladı: ''Onlar enerji müsaadesi isterler. Onlara şu noktadan enerji alıp götürebilirsiniz. Ama tabi ki hat çekilebilmesi için ormandan geçiş izni almaları lazım. Mesela Trabzon'daki Uzungölü ele alalım. Orada yukarı çıktığınızda tesisler var ama yol güzergahı boyunca aydınlatma yoktur.

Kartepe Greenpark Otel'de olduğu gibi Uzungöl'deki tesislere de orta gerilim hat çekilmiştir. Ama yol güzergahında alçak gerilim hattı çekilmemiştir ve aydınlatma yoktur. Nedeni de çok uzun mesafe olduğu içindir. Karayolları'nda da durum aynıdır. Meskun mahallere kadar aydınlatma vardır. Ancak topluca oturulan yerler yayla statüsü kazanmışsa oraya yatırım götürmek durumundayız.''