Vergi affından kim, nasıl yararlanacak? Vergi yapılandırması nasıl yapılacak?

AKP iktidarı Yeni Ekonomi Programı’nda vergide 2023’e kadar af çıkarmayacağı vaadini çabuk unuttu. Meclis’e sunulan “torba teklifte” birçok kurumun vergi ve vergi cezaları yeniden yapılandırılıyor. Böylece, son yirmi yıldaki onuncu vergi affı geliyor.

PEKİ, HANGİ BORÇLAR VERGİ AFFINDAN VE YAPILANDIRMADAN YARARLANACAK?

- Yasa, geniş bir alanda düzenleme yapıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, SGK, il özel idareleri, belediyeler, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nın alacakları yeniden yapılandırılıyor, 

- Yapılandırmaya konu alacaklar, vergiler, vergi cezaları, idari para cezaları hariç, gümrük vergileri ve idari para cezaları, sigorta primleri, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası prim gibi konular yer alıyor,

- Motorlu taşıtlar vergisi ve trafik cezası gibi alacaklar ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE değişim oranları ile yeniden hesaplama yapılacak,

- Kredi Yurtlar Kurumu öğrenim kredileri,

- Seçim, nüfus, askerlik para cezaları,

- Otoyol ve köprülerden kaçak geçiş ücretleri ve cezaları,

- Gümrük Bakanlığınca takip edilen gümrük vergileri ve para cezaları, 

- Belediyelerin vergi, emlak vergisi ve çevre temizlik vergisi alacakları

- YAPILANDIRMA BAŞVURULARI NE ZAMANA KADAR YAPILACAK? 

Matrah ve vergi artırımı ile genel sağlık sigortası prim borçları hariç olmak üzere devlete olan vergi ve prim borçları, yasanın çıkmasının ardından 31 Ağustos 2021 tarihine kadar yapılabilecek. 

- VERGİ YAPILANDIRMASINDA TAKSİT ÖDEMELERİ NASIL OLACAK?

Vergi ve SSK borç yapılandırmasında dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri istenecek. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamayacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığına, Ticaret Bakanlığına, il özel idarelerine, belediyelere ve YİKOB’lara ödenecek borçların ilk taksitinin 30 Eylül’e, SGK’ya olan borçların ilk taksitinin ise 31 Ekim 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekecek. Peşin ödemeler ilk taksit ödeme süresinde yapılacak.

- VERGİ YAPILANDIRMASINDA FAİZ TUTARI NE KADAR OLACAK?

Anapara + enflasyon farkından oluşan tutara, taksit vadesine göre katsayı uygulanacak. Kasım ayında çıkan yapılandırma yasasına göre yeni yasa teklifinde daha yüksek faiz öngörülüyor. Önceki yapılanmada altı eşit taksit için 1.045 olarak uygulanan katsayı yeni yapılandırmada yüzde 1.09 olacak. Dokuz eşit taksitte 1.083’ten 1.135’e, on iki eşit taksitte 1.105’ten 1.18’e, on sekiz eşit taksitte ise 1.15’ten 1.27’ye yükseldi.

Öte yandan, önceki yapılandırmada yıllık faiz yüzde 4.5 iken yeni yapılandırmada yüzde 9 olarak uygulanacak.

- VERGİ YAPILANDIRMASINDA PEŞİN ÖDEMEYE İNDİRİM UYGULANACAK MI?

Anapara tutarını ilk taksit ödeme süresi içinde peşin ödeyenlerden, gecikme faizi yerine hesaplanan enflasyon farkının sadece yüzde 10’u alınacak, yüzde 90’ı silinecek.

Hesaplanan tutarların tamamının ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde ise enflasyon farkının yarısı silinecek.

- PANDEMİ CEZALARI YAPILANDIRMA KAPSAMINDA MI?

30 Nisan 2021 tarihinden önce verilmiş idari para cezaları için yapılandırma yapılabilecek. Ancak, kapalı alanlarda sigara içme yasağı ile COVİD – 19 pandemisi kapsamında uygulanan sokağa çıkma kısıtlamalarına uymayanlara verilen idari para cezaları yapılandırma kapsamının dışında bırakıldı.

- GSS PRİM BORÇLARINA YAPILANDIRMA GELECEK Mİ?

Nisan ayı ve önceki aylara ait genel sağlık sigortası (GSS) prim borcunun anaparasını bu yılın sonuna kadar ödeyenlerin gecikme faiz ve cezaları silinecek. Daha önce hiç gelir testi yaptırmamış olanlar, kanunun yayımlanacağı tarihten itibaren 30 Kasım’a kadar gelir testi yaptırabilecekler. Gelir testinde hane içindeki kişi başına gelir brüt asgari ücretin 3’te 1’inden az çıkanların prim borçları silinecek. Daha önce gelir testi yaptırmamış olanların bu kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasını beklemeleri gerekiyor. Yasa yürürlüğe girmeden gelir testi yaptıranlar haklarını kaybederler.

- KYK BORÇLARI YAPILANDIRMA KAPSAMINDA OLACAK MI?

TBMM’ye sunulan yapılandırmaya ilişkin yasa teklifinin bu hafta Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşüldükten sonra genel kurulda hızla yasalaştırılmasının ardından KYK borçları da yapılandırma kapsamında olacak.

-  EMLAK VERGİSİ BORÇLARI YAPILANDIRILABİLECEK Mİ?

Belediyelere 30 Nisan 2021 tarihine kadar ödenmesi gerekip de ödenmeyen vergi borçları ile bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri yapılandırılabilecek. Ancak, ödeme süresi mayıs sonuna kadar devam eden 2021 yılına ilişkin emlak vergisi ile işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi kapsam dışında bırakılacak.

- MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ İÇİN YAPILANDIRMA HAKKI VAR MI?

30 Nisan 2021 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları için yapılandırma yapılabilecek. Motorlu taşıtlar vergisi iki taksit halinde ödenebildiği için, ocak ayındaki MTV taksitini ödemeyenler yapılandırma yapabilecekler. Temmuz ayında ödenmesi gereken MTV taksiti için yapılandırma yapılamayacak.

- MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINDA NE KADAR VERGİ ÖDENECEK?

Komisyonda kabul edilen önergeyle gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için yıllık beyannamelerinde vergiye esas alınan matrahları, 31 Ağustos 2021'e kadar, 2016 takvim yılı için yüzde 30'dan yüzde 35'e yükseltildi, 2020 yılı için yüzde 20'den yüzde 15'e düşürüldü. Söz konusu oran, 2017 takvim yılı için yüzde 30, 2018 takvim yılı için yüzde 25, 2019 takvim yılı için yüzde 20, 2020 takvim yılı için yüzde 20 oranından az olmamak üzere artırılabilecek.

Ayrıca, matrah artırımında bulunan mükelleflerin beyan edecekleri ve üzerinden vergi hesaplanacak matrahlar için asgari tutarlar belirleniyor.

Daha önce zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş yahut ilgili yıllarda faaliyette bulunulmuş veya gelir elde edilmiş olsa da bu faaliyetlerin ve gelirlerin vergi dairesinin bilgisi dışında bırakılmış olması nedeniyle matrah bulunmaması halleri ile mükellefler tarafından beyan edilen matrahlara uygulanan oranlar sonucu bulunan matrahlara alt sınır getiriliyor.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulundukları kurumlar vergisi matrahlarının yanı sıra vergi tevkifatına tabi olan kazanç ve iratları üzerinden tevkif edilen vergileri de artırmaları şart olacak.