"Yarın korkusu" raporu

İşsizlik korkusuyla son bir yılda ilgi gören işsizlik sigortası ürünlerine 1,8 milyon çalışanın 431 milyon liralık prim ödediği, Türkiye'de özel sektörde 2 bin 500 lira ücretle çalışanın ücretinden yapılan vergi ve prim kesintisi 900 lirayı bulurken İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, işsizliğe çözüm arayışında istihdam vergilerinin ele alınmasını önerdi.

İSMMMO'nun "Yarın Korkusu" başlıklı raporunda elde edilen bulgulara ilişkin yapılan açıklamada, 2008 yılının 3. çeyreğinde başlayan ve birçok ödemeyi küçük primler karşılığında 6 ay güvence veren işsizlik sigortasına bu süreçte ilgi patlamasının yaşandığı kaydedildi.

İSMMMO'nun, bankaların internet siteleri, ilgili sektör yetkilileri ve sigorta şirketlerinden derlediği verilerle yaptığı hesaplamalara göre, 1 yıl içinde işsizlik riskine karşı 431 milyon lira prim ödenirken işsiz kalanlara ise sistemin ödediği toplam rakam 1 yılda 12 milyon 924 bin lira oldu.


Kendisini korumaya almaya çalışanların sayısı

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan verilere ilişkin değerlendirmesinde, 2 yıllık sürede kendisini korumaya almaya çalışanların azımsanmayacak ölçüde olduğuna dikkat çekti.

Arıkan şunları kaydetti:
''Ağustos ayı verileri işsizliğin yeniden yükselişe geçtiğini göstermiştir. Resmi işsiz sayısı 3 milyon 324 bine, gerçek işsiz sayısı ise 5 milyon 528 bine yükselmiştir. Sanayi üretimindeki gerileme ve tarım sektöründeki çöküş işsizliğin artacağını göstermektedir. Kentlerde işsizlik oranı yüzde 16,5'i, iş bulma umudunu yitirenler de eklendiğinde yüzde 25'i bulmuştur. Bu tablo, Türkiye'nin artık taşıyamayacağı bir felaket tablosudur. İşten çıkarmaları bir ölçüde azaltabilecek ve istihdamı özendirecek politikalara hiç bu kadar ihtiyaç duymamıştık.''

İnsanların kriz gibi belirsizlik ortamında hem ödemelerini hem de kira gibi harcamalarını garantiye almayı daha çok önemsediğini, sigortaya yönelimin bununla açıklanabileceğini belirten Arıkan, şu görüşleri savundu:
''İşsizlik Türkiye'nin en büyük korkusu haline gelmiştir. Her hanede 4 kişinin yaşadığı düşünülürse her beş kişiden birinin işsiz kalması demek 4 milyon 160 bin kişinin doğrudan bu süreçte yoksullukla, açlıkla karşı karşıya kalması anlamına geliyor.

Halen asgari ücret üzerindeki vergi yükü çok ağır. Bugün bütçe açıklarıyla boğuşan Türkiye'de vergiye ihtiyaç vardır. Ancak toplanması gereken vergi kayıt dışı ekonomidedir. İstihdam üzerindeki vergi yükü bugün işsizliğe çözüm arayışının önemsendiği bir seviyede değildir. Özel sektörde brüt 2 bin 500 lira ücretle çalışandan alınan vergi ve primler 900 liradır. İşsizliğe karşı çözümün bu noktada aranması gerekmektedir.

Bin 850 lira net ücret alan bu çalışanın ücretinden yapılan Gelir Vergisi kesintisi ayda 469 liradır. Diğer kesintilerle aylık kesinti 900'ü bulmaktadır. Krizin en ürkütücü sonucu işsizlik olmuştur. Şimdi, fabrikaları açık tutma zamanıdır. Türkiye'de üretim ve yurt içi istihdam dostu politikaların yaşama geçirilmesinin zamanıdır.''


Saptamalar

İSMMMO'nun Yarın Korkusu başlıklı raporunda yer alan bazı saptamalar ise şöyle sıralandı:
''Küresel krizle birlikte Türkiye'de yüzde 10'lardan yüzde 20'lere fırlayan işsizlik oranı işsizlik teminatlı hayat sigortası ürünlerine de talebi patlattı. İlk defa 2008 yılında hayata geçen sisteme bugüne kadar 1 milyon 800 bine yakın kişi başvurdu. Halkbank, Finansbank, Garanti, TEB, Akbank, Koç Finans, Cardif ve Genworth gibi şirketlerin hizmet verdiği sisteme ödenen toplam prim miktarı 431 milyon liraya ulaşmış durumda.

Yaklaşık 1 milyon 600 bin kişi en az 500 liralık aylık borcunu garantilemek için prim ödüyor. 150 bin kişiye yakını ise yıllık bin liranın üzerinde prim ödeyerek birçok harcamasını garanti altına almış görünüyor.

Son bir yılda ödenen primlerin toplamı 430 milyon lirayı aşmış durumda. İşsiz kalanlara sistemden ödenen para miktarı ise yaklaşık 13 milyon lira. Sigortaya Türkiye'nin birçok bölgesinde ilginin yoğun olduğu gözleniyor. Özellikle kredi kartında sigortalı sayısı büyükşehirlerin dışında da satın alınıyor.

Kendini işsizliğe karşı özel sigorta yaptıranların dağılımında İstanbul başı çekti. 1 milyon 800 bin kişinin yüzde 45'i Marmara Bölgesinde, yüzde 25'i Batı Anadolu'da yüzde 15'i Akdeniz'de yüzde 10'u Eğe'de yüzde 5'i ise Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yer aldı.

Bu arada, gelecek korkusu küçük yatırımcıyı birikimini korumaya almaya yöneltti. Bankaların korumalı ve garantili fonlarına, 2007 Aralık'tan bu yana toplam 29 bin 549 kişi para yatırdı. 2 yılda koruma altına alınan paranın miktarı 1 milyar 65 milyon lira oldu.''