Yeni mutasyon aşıyı etkisiz bırakacak mı?

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, dün yaptığı açıklamada, son dönemde ülkede yaşanan vaka artışlarının, koronavirüsün, mutasyon sonucu oluşmuş yeni bir türünden kaynaklandığını belirtti. Johnson, bu yeni türün eskisine oranla yüzde 70 daha bulaşıcı olabileceğini sözlerine ekledi.

Johson'ın ardından basına konuşan Sağlık Bakanı Matt Hancock ise mutasyona uğramış yeni türün kontrolden çıktığını belirterek, “Vaka sayısında patlama yaşandı ve aşılar tamamlanmadan bu yeni durumu kontrol altına almak oldukça zor gözüküyor” dedi.

Bütün bu açıklamalar sonrası hemen herkesin aklında tek bir soru belirdi; aşılar, mutasyona uğrayan bu yeni koronavirüs türüne karşı etkili olacak mı?

Cumhuriyet okurları için uzman görüşlerini derledik...

"AŞILAR, VİRÜSÜN BİRÇOK VARYANTI İLE TEST EDİLDİ"

Guardian'a göre bilim insanları, öncelikle yeni mutasyonun antikor tepkilerini ve Covid-19 aşıları ile çapraz reaksiyonlarını test edecek. Buna ek olarak sağlık yetkilileri, yeni mutasyonun yayılımını araştırmak ve yaygınlığına ilişkin bölgesel haritalar oluşturmak için ülke genelindeki pozitif vakalardan örnekleri sınıflandıracak ve bu faaliyet en az iki hafta sürecek.

Guardian'a konuşan, Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuvarı genel müdür yardımcısı ve Cambridge'deki Avrupa Biyoinformatik Enstitüsü'nün yöneticisi Ewan Birney'e göre, "Yeni varyantın hastalık şiddeti üzerinde büyük bir etkisi olacak olsaydı, bu şimdiye dek fark edilirdi... Aşılar, virüsün birçok varyantı ile test edilir ve bu sebeple işe yarayacaklarını düşünmek için birçok neden var, ancak yine de yeni mutasyonun dikkatli bir şekilde mercek altına alınması gerekiyor."

Öte yandan, çoğu koronavirüs aşısının, virüsün insan hücrelerine tutunmak için kullandığı Başak Proteinini hedeflediğinin altını çizen Daily Telegraph bilim editörü Sarah Knapton'a göre ise "Aşılar, vücudu, söz konusu proteini tespit edebilmesi için hazırlar, ancak başak proteini mutasyona uğrarsa, vücut artık virüsü tanıyamaz hale gelir. Bu durumda aşılar da etkisiz hale gelebilir."

"NE BİR FELAKET NE DE BİR ÇÖKÜŞ"

Bazı mutasyonların, virüsün, hücrelerin kilidini açmak için kullandığı anahtarda meydana geldiğini belirten ve bu durumu, her yıl grip salgınlarında gözlemlediklerinin altını çizen, [İngiltere] Acil Durumlar için Bilimsel Danışma Grubu'ndan (SAGE) bir sağlık yetkilisi ise BBC'ye demecinde, "Bu nedenle, grip aşısının yıldan yıla değişmesi gerekiyor" diyor. İngiliz sağlık yetkilisi sözlerine şöyle devam ediyor, "[Buna rağmen] Aşının hala makul derecede etkili olmasını bekliyorum, zira şu an yüzde 95 etkili. [Mutasyondan dolayı] birkaç puan düşürsek bile, yine de yeterince iyi..."

Konuşmasının devamında aşıları, bağışıklık sistemine gönderilen e-postalara benzeten yetkiliye göre, "Kilidin değiştiğini görüyorsak, bu e-postayı düzenlememiz, bir veya iki kelimeyi değiştirmemiz gerekiyor… Daha yetkin ve daha iyi hedeflenmiş olacak olan yeni aşı, altı ila sekiz hafta içinde hazır olacak..."

İngiliz yetkiliye göre, "Bu ne bir felaket ne de tüm planlar da bir çöküşe işaret ediyor; bu apaçık beklenen ve bilim insanlarının anlamaya başladığı bir şey; tıp dünyası yeni duruma hızla adapte olacak."

"AŞININ ETKİNLİĞİNİ AZALTTIĞINA DAİR BİR GÖSTERGE YOK"

"Virüste her zaman yeni mutasyonlar olur ve bunların çoğu önemsizdir" diyen, İsrail Pandemi Yönetim Ekibinin bir üyesi ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Jacob Moran-Gilad ise Jerusalem Post'a demecinde, "Yeni mutasyonunla birlikte, bir sabah uyandığımızda aşının aniden işe yaramaz hale geleceğini düşünmemiz için hiçbir neden yok. Bu yeni mutasyonun şu anda aşının etkinliğine herhangi bir şekilde zarar verdiğine dair bir gösterge de yok. Aşının etkinliğini potansiyel olarak etkileyebilecek bir mutasyon olsa bile, dramatik bir etkisi olmayacak” diyor.

Science Mag'e konuşan, Scripps Research'ten bulaşıcı hastalıklar araştırmacısı Kristian Andersen'e göre ise aşıların piyasaya sürülmesiyle birlikte virüs üzerindeki baskı değişecek, yani virüsün gelişmesine yardımcı olan varyantların seçilmesi ve teşhis edilmesi kolaylaşacak. Andersen'a göre, "yeni mutasyon şeklinde adlandırılan B.1.1.7'nin ortaya çıkmasını sağlayan şey muhtemelen dünyanın diğer bölgelerinde de devam ediyor. Onu gerçekten tespit edip ardından takip edebilecek miyiz? Bu bizler için en kritik sorulardan biri…"