Yolsuzlukla mücadele için yeni adım

Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Stratejisi'nin kabulüyle ilgili Milletlerararası Andlaşma Resmi Gazete'de yayımlandı. Küreselleşme ve bilgi teknolojilerindeki gelişmeler sonucunda, suç kavramının ülke sınırlarını aşan bir yapıya büründüğü, suçlularla ve yolsuzlukla mücadelenin daha da zorlaştığı gerçeğine dikkat çekilen Antlaşmada, bu kapsamda, ülke tecrübelerinin paylaşımı ile ikili teknik ve adlî işbirliğinin büyük önem taşıdığı vurgulandı.

Bu çerçevede Türkiye'nin Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesini ve Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesini 2003 yılında onaylandığının vurgulandığı Anlaşma'da, "Avrupa Konseyinin Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Ele Geçirilmesi ve El Konulmasına İlişkin Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi, Hukuki veya Ticari Konularda Yabancı Ülkelerde Delil Sağlanması Hakkında Sözleşme 2004 yılında, Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesini 2006 yılında onaylanmıştır" denildi. Türkiye'de yolsuzlukla mücadele alanında faaliyet gösteren Avrupa Konseyi'nin Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubuna (GRECO) 2004 yılında üye olduğu vurgulanarak, bu Stratejinin amacı şu şekilde sıralandı: "2002 yılından bu yana kararlılıkla sürdürülen reformların bir devamı niteliğinde, gelişen ve değişen şartları da göz önünde bulundurarak, saydamlığı engelleyen ve yolsuzluğu besleyen faktörlerin ortadan kaldırılması suretiyle daha adil, hesap verebilir, saydam ve güvenilir bir yönetim anlayışının geliştirilmesidir."
 

Strateji 2010-2014 yılları arasında uygulanacak

Anlaşmaya göre Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Stratejisi 2010-2014 yılları arasında uygulanacak. Stratejinin temel bileşenlerini yolsuzluğun önlenmesi, yaptırımların uygulanması, toplumsal bilincin artırılması oluşturacak. Bu çerçevede yolsuzluğun önlenmesi için bazı tedbirler hayata geçirilecek. Bunlardan ilki, yolsuzluğu önlemeye, saydamlığı sağlamaya yönelik tedbirler olacak.
 

Başbakanlık Teftiş Kurulu, yolsuzlukla mücadeleyi güçlendirmek için yılda iki kez toplanacak

Türkiye'de Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Komisyonu'na ve Türkiye'de Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Yürütme Kurulu'na görevlerini yerine getirmede teknik destek sağlamak ve sekretarya hizmeti vermekle görevlendirilmiş olan Başbakanlık Teftiş Kurulu ise yılda en az iki defa toplanmak suretiyle stratejide belirtilen amaçlara ulaşılmasında etkinliği ve koordinasyonu sağlayacak. Yürütme Kurulu, üç ay içerisinde Strateji'de yer alan tedbirler doğrultusunda ilgili sivil toplum kuruluşlarının da katılımıyla, yapılması gerekenleri ve sorumlu kuruluşları gösteren detaylı eylem planını hazırlayarak Komisyonun onayına sunacak. Yürütme Kurulu yılda en az dört kez toplanacak. Yürütme Kurulu; yargı reformu çalışmaları, e-Devlet uygulamaları, kayıtdışı ekonominin kayıt altına alınması, örgütlü suçlar ve kara para aklama suçu gibi yolsuzlukla mücadele ile ilgili diğer konularda yürütülen çalışmaları da göz önünde bulunduracak.

 

Seçim kampanyalarında şeffaflığa ilişkin uygulamalar geliştirilecek

Bu çerçevede hesap verebilirliğin, etkin denetimin ve kurumsal kapasitenin artırılması suretiyle yolsuzluğu besleyen faktörlerin ortadan kaldırılmasına ilişkin olarak siyasi partilerin ve seçim kampanyalarının finansmanında, açıklık ve şeffaflığa ilişkin uygulamaların geliştirilmesi ve denetimin etkinleştirilmesi, siyasi etik ile ilgili çalışmaların tamamlanması, Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) kurulmasına ilişkin çalışmaların tamamlanması, Genel İdari Usul Kanununa ilişkin çalışmaların tamamlanması, Yeni Sayıştay Kanunu'nun yasalaşma sürecinin tamamlanması, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunundaki mal bildirimlerine ve diğer uygulamalara ilişkin hükümlerin gözden geçirilmesi, kamu görevinden ayrılanların yapamayacağı işlerle ilgili kanuni düzenlemelerin ve uygulama etkinliğinin gözden geçirilmesi, devlet sırları ve ticari sırlara ilişkin çalışmaların tamamlanması gerekecek.

Ayrıca kamu ihale sisteminin gözden geçirilmesi, yerel yönetimlerin imar, ruhsat ve diğer işlem süreçlerinde saydamlık ve hesap verebilirliğin artırılması, yerel yönetimlerin iştirakleri üzerindeki denetim mekanizmalarının etkinliğinin gözden geçirilmesi, yerel yönetimlerde seçimle işbaşına gelenler için etik ilkelerin belirlenmesi ve izleme mekanizmalarının kurulması, denetim birimlerinin kapasitesinin güçlendirilmesi, denetim raporlarından hareketle yolsuzluğa açık risk alanlarının belirlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınması gerekecek. Bu arada Kamu Görevlileri Etik Kurulu rehberliğinde kamu yönetimi içerisindeki her bir meslek grubu için ayrı etik ilkelerin belirlenmesi ve çıkar çatışmalarının engellenmesi, özel sektör kuruluşlarında saydamlığın artırılması ve yolsuzluğun önlenmesi, sivil toplum kuruluşlarında saydamlığın artırılması ve yolsuzluğun önlenmesi, yolsuzluk suçlarına ilişkin yargılama sonuçları ile Devlet Personel Başkanlığı'nda disiplin cezası alan kamu görevlileri hakkında oluşturulan veri tabanlarından yararlanılarak risk alanlarının belirlenmesi yönünde tedbirler alınacak.
 

Soruşturma, kavuşturma ve cezalandırmada etkinlik artacak

Andlaşmaya göre saydamlığın artırılması, yolsuzluk ile mücadelede ilgili kurumlar arasında koordinasyonun sağlanması ve bazı sınırlamaların kaldırılması suretiyle soruşturma, kovuşturma ve cezalandırmada etkinliğin geliştirilmesine ilişkin olarak kamu görevlileriyle ilgili soruşturmalardaki izin sistemi gözden geçirilecek.

Kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarında meydana gelen yolsuzluk olaylarını yetkililere bildirenlerin korunmasına ilişkin düzenlemeler yapılacak. Yolsuzlukla mücadelede görev alan birimler arasında etkin işbirliği, bilgi paylaşımı ve koordinasyonun sağlanması yönünde tedbirler uygulanacak.
 

Toplumsal bilinç artırılacak

Toplumsal bilincin artırılmasına ilişkin olarak; yurttaşların, haksız bir uygulama ile karşılaştıklarında kanunlar ve idari düzenlemelerle kendilerine tanınan haklar ile başvuruda bulunabilecekleri merciler konusunda bilgilendirilmesi sağlanacak. Düzenli aralıklarla yolsuzluk algılama anketi yaptırılacak.

Milli Eğitim Bakanlığı ders müfredatında dürüstlük konularının işlenmesi, yolsuzlukla mücadele ve temiz toplum temasını içeren sosyal aktivitelerin desteklenmesi, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca televizyon ve radyo yayınlarında dürüstlük konularına yer verilmesinin sağlanması, medya organlarının yolsuzlukla mücadeledeki rollerinin güçlendirilmesi, strateji doğrultusunda oluşturulan temel ilke ve yöntemlerin tüm kamuoyu, sivil toplum kuruluşları ve kamu görevlileri tarafından benimsenmesi amacıyla seminer, çalıştay ve konferanslar düzenlenmesi, yönünde tedbirler alınacak.