Yurttaş borcunu borçla kapatıyor

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) "Tüketici Kredileri ve Borçların Türkiye Panoraması" adlı raporuna göre yurttaş kısa vadeli nakit sıkıntısına çareyi "Banka kredisi, kredi kartı, kredili mevduat hesabı"nda buldu. Başını sokacak ev hayalindeki kesimler ise, ortalama 10 yıllık geleceğini ipotek altına sokarak kullandığı kredilerle son beş yılda konut kredilerini adeta patlattı. Otomotiv kredilerinde görece düşük rakamlar gerçekleşirken genel eğilim "acil nakit çözümleri ve zorunlu konut ihtiyacı" olarak belirdi.

"Tüketici Kredileri ve Borçların Türkiye Panoraması" adlı rapora göre yurttaşların kullandığı toplam tüketici kredileri son beş yılda yüzde 154 oranında artışla 172 milyar TL'ye ulaştı. Günü kurtarma peşindeki yurttaşa "ilaç" olan bankaların kredili mevduat hesapları ise aynı dönemde ikiye katlanarak 4 milyar TL'yi geçti. Alış-verişten ziyade artık nakit ihtiyacının vazgeçilmez öğesi haline dönüşen kredi kartı borçları ise beş yılda iki katından fazla artış göstererek 58 milyar TL'yi aştı.

"Tüketici Kredileri ve Borçların Türkiye Panoraması" raporuna göre tüketici kredilerinde ve kredi kartı kullanımında son yıllarda çok yüksek oranlı artışlar yaşandı. Tüketici kredisi artış oranları, ekonominin genel büyüme trendinin de üzerinde gerçekleşti. Tüketici kredileri kullanımında 2008 yılında, yüzde 22.9, 2009'da 12.3, 2010'da 38.4, 2011 yılında da yüzde 30.5 artış olurken, tüketici kredilerinin 2007'nin 4. çeyreği ile 2012'nin 1. çeyreği arasındaki dönemde toplam artış oranı yüzde 154.1'e yükseldi.

2007'nin son çeyreğinde kullanılan tüketici kredisi tutarı 67.6 milyar TL iken, bu rakam 2012 yılının mart ayı sonunda 171.8 milyar TL'ye ulaştı.

Enflasyonun aynı dönemde yıllık ortalama yüzde 8-10 aralığında arttığına, büyüme ortalamasının ise yüzde 5-8 aralığında seyrettiğinin vurgulandığı raporda tüketici kredisi kullanımında yıllık ortalama yüzde 30'u aşan bir büyüme gerçekleştiğine işaret edildi."

Rapora göre; bankaların "diğer tüketici kredileri" adı altında sınıflandırdığı krediler, yurttaşın "acil ihtiyacım için kullandım" dediği krediler.

Diğer tüketici kredilerinin artış oranı son 4 yılda sırasıyla yüzde 32, 14, 42 ve 38 düzeyinde. Diğer tüketici kredilerinin 2007-2012 arasındaki dönemde toplam artışı yüzde 205 seviyesinde. Bu kalem adı altında kullanılan kredi tutarı da 2007'deki 29 milyar TL'den 2012'de 89 milyar TL'ye yükseldi.

Yine "acil ihtiyacım için kullandım" denecek bir başka kredi türü ise kredili mevduat hesabı oldu. Rapora göre 2008 yılında yüzde 33 oranında artış gösteren bu kalemde kullanılan krediler, 2010 yılında yüzde 6 ve 2011 yılında yüzde 33 artmış durumda. Aynı dönem itibariyle bu kredilerin toplam tutarı 2 milyar TL'den 4 milyar TL'ye ulaşırken artış oranı da yüzde 100'ü geçti.

Rapora göre; tüketici için ve belki de en önemli en çabuk ulaşılan kredi kaynağı, kredi kartları kullanımı oldu. Bireysel kredi kartları kullanımı toplumsal felakete döndü. Hemen her gün, "kredi kartı borcu yüzünden" yaşanan felaket haberlerine dikkat çekilen rapora göre; 2007'nin son çeyreğinde 27 milyar TL olan toplam bireysel kredi kartı borcu, 2012'nin mart sonu itibariyle 58 milyar TL'yi aştı. Bu dönemdeki artış yüzde 114'ü buldu. Bu dönemde yıllık kredi kartı kullanım artış hızı sırasıyla yüzde 25, yüzde 8, yüzde 19 ve yüzde 27 oldu.

"Tüketici Kredileri-Borçlar ve Türkiye Panoraması" adlı İSMMMO raporuna göre, konut kredileri son beş yılda adeta şahlanırken, araba kredisine olan talep yalnızca yüzde 20 düzeyinde arttı.

Konutta özellikle "başımı sokacak bir evim olsun" düşüncesi ile yapılan kredi talebiyle 2007 yılında 32.3 milyar TL olan tutar 2012'nin mart sonu itibariyle de 75.4 milyar TL'ye yükseldi.
Rakamlar tüketici kredileri içerisinde yer alan ipotekli konut kredilerinin hacminde çok önemli artışlar meydana geldiğini de gösteriyor. Neredeyse her iki tüketici kredisinden biri konut kredisi niteliğini taşıyor.

Konut kredisi kullananlar ise genelde 10 yıllık sürede gelirlerinin bir bölümünü ipotek altına sokmuş bulunuyorlar. Raporda bu sürenin uzunluğuna da dikkat çekilerek, bu dönemde ekonomide yaşanacak dalgalanma, istikrarsızlık veya olumsuz bir seyrin, büyük bir felakete kapı aralayacağı uyarısı yapılıyor.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan rapora yönelik değerlendirmelerde bulundu. Arıkan, "Bir yandan artan işsizlik, bir yandan ücret zammı alamayan ya da enflasyonun altında alabilen vatandaşların sayısı artıkça, borcun borçla kapatılması eğilimi hızlanıyor. 15 milyon ücretli-yevmiyeli, işçi-memur, sayıları 10 milyona ulaşan emekli kesim için geçim şartları biraz daha zorlaştı. Herkes günü kurtarma peşinde nakit ihtiyacını gidermeye çalışıyor" diye konuştu.

Haneye giren gelirin daha da azalması halinde, bugün anketlere göre her dört kişiden birinin kredi kartı borcunu ödeyemediği bir konjonktürde tablonun daha da kötüleşmesinin kaçınılmaz olacağı uyarısında bulunan Arıkan şöyle devam etti: "İhtiyaç kredisindeki büyük artış, borcun borçla kapatıldığının kanıtı. Konut ve ihtiyaç kredisindeki şahlanışa karşılık taşıt kredisine iştahın kesik olması ise düşündürücü."

/**
TÜKETİCİ KREDİSİ BAĞIMLILIK OLDU

Yıllar Tutar(Bin TL)
2007 67.594.179
2008 83.046.638
2009 93.244.359
2010 129.033.346
2011 168.401.758
2012(Mart) 171.768.859
**/
.
/**
VATANDAŞIN ACİL İHTİYACI 3'E KATLANDI
Yıllar Tutar (Bin TL)
2007 29.223.979
2008 38.701.804
2009 43.998.648
2010 62.574.258
2011 86.447.552
2012 (Mart) 89.051.952
**/

.
/**
KREDİ KARTI BORÇLARI TAVAN YAPTI
Yıllar Tutar (Bin TL)
2007 27.071.192
2008 33.955.753
2009 36.576.013
2010 43.581.905
2011 55.488.857
2012 (Mart) 58.172.994
**/