Aziz Thomas Moore ve idam!

İngilizce dizeleri eski İrlanda ezgilerine yaptığı uyarlamaları ile popüler İrlanda kültüründe İrlanda'dan İngilizce'ye geçişi işaret eden Thomas Moore, 6 Temmuz 1935’te idam edildi.

Thomas Moore, 28 Mayıs 1779 tarihinde Dublin'de doğdu. İrlandalı bir ayakkabı imalatçısı olan John ve Anastasia Codd Moore'un çocukları olarak dünyaya gelen yazar birçok şiirini topladığı İrlanda Melodileri adlı eseriyle ün kazandı. Kitabın içeriğindeki toplam 130 şiir beste haline getirildi. Şiirleri besteleyen John Stevenson, bunların çoğunu İngiliz elit tabakasına dinleti olarak sundu. Kitapta yer alan Lalla Rookh adlı şiiri, dönemin çok okunan şiirleri sıralamasında yer edindi. İngilizce dizeleri eski İrlanda ezgilerine yaptığı uyarlamaları ile popüler İrlanda kültüründe İrlanda'dan İngilizce'ye geçişi işaret etti.

Moore, çeşitli yergiler de yazdı. Özellikle IV. George yönetiminin politikaları şairin yergilerinden nasibini aldı. Bu yergilerinin en bilineni 1818 tarihli The Fudge Family in Paris adlı eseridir. Lord Byron'ın kendisine kalmış olan elyazmalarını yayınlamayarak yaktı. Ardından 1830'da Lord Byron'ın Mektup ve Günlükleri isminde bir kitap yazdı.

Politik olarak, Moore İngiltere'de aristokrat bir basın yazarı olarak tanındı; İrlanda'da bir Katolik vatansever olarak kabul edildi. Protestan bir aktrisle evli erotik şiir bestecisinden sonra "Anacreon Moore" olarak selamlanan Moore, dindarlık iddiasında bulunmadı.

Yine de Katolik kurtuluşu çevreleyen tartışmalarda Moore'un İrlanda'daki Kilise geleneğini hem evangelist Protestanlara hem de tavizsiz Katoliklere karşı savunduğu görüldü. Daha uzun düzyazı eserler daha radikal sempatilerini ortaya çıkardı.

VIII. Henry, ünlü kişilerden çıkardığı yasaya boyun eğeceklerine dair and içmelerini istediğinde kralın isteğini kabul etmeyen Moore, 1534 yılının Mart ayında tutuklanarak Londra Kulesi’ne kapatıldı. 1 Temmuz 1535’de yapılan yargılanmasında pişman olup düşüncesini değiştirirse bağışlanacağı söylendi. Thomas Moore’un yanıtı ise şu oldu: “Suç, düşüncesini başkalarına yaymakla olur. Oysa ben sustum sadece. Böyle sustum diye hiçbir yasa beni, adalete göre, haklı olarak cezalandıramaz.”

Sir Thomas Moore, 6 Temmuz 1535’de Tower Hill’de idam edildi, toplanan seyircilerine son sözü “Ben kralın ama ondan da önce Tanrı’nın iyi bir hizmetkârı olarak ölüyorum,” oldu. Celladına ve izleyicilere son sözlerinde hain olmadığını ve idam edilmeyi hak etmediğini belirtiyordu. Gözlerini cellada bağlatmayıp kendisi bağlayan Thomas Moore, 1935’de Katolik Kilisesi’ni savunmasının ardından aziz ilan edildi.

Birçok dilde yayımlanan en popüler eseri Ütopya, İngilizceye Thomas Moore’un ölümünden 16 yıl sonra, 1551’de çevrildi.