ABD ile Türkiye, F-35 anlaşmazlığı konusundaki ilk toplantısını gerçekleştirdi

Türkiye’nin ABD’den yeni F-16 alımı talebi üzerindeki tartışmalar sürerken ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) bir heyet, Türkiye’nin F-35 program ortaklığının sonlandırılmasını görüşmek üzere Ankara’ya geldi. Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ve Pentagon yetkilileri, ortaklığının sonlanması nedeniyle Türkiye’nin programa yatırdığı paranın iadesi konusunu ele aldı. 

ABD’nin Türkiye’yi Rusya’dan S-400 alımı nedeniyle F-35 yeni nesil savaş uçağı programından çıkarmasının ardından Ankara-Washington hattında yaklaşık iki yıldır süren çözüm arayışlarında sona yaklaşılıyor. Bir yandan F-35 programına dönüş için ABD’de lobi faaliyeti yürüten, ancak ABD’nin yasa maddesi haline getirdiği F-35 programına dönüş için S-400’lerden vazgeçilmesi talebini reddeden Ankara, son dönemde yoğunlukla F-35 programı için ödenen 1.4 milyar doların iadesini gündemde tutuyordu. Eylül sonunda ABD’den yeni F-16 alımı için resmi talepte bulunulmasının ardından Ankara’dan “F-35 için ödenen tutarın, F-16 alımı için kullanması” teklifi gelmişti.

F-35/F-16 denkleminde tartışmalar sürerken önceki gün ABD’den Ankara’ya sürpriz ziyaret gerçekleştirildi. İlk olarak Pentagon tarafından “2021 ABD-Türkiye F-35 anlaşmazlığı çözüm toplantısı” başlığıyla duyurulan ziyarette ABD heyetine, Avrupa ve NATO politikasından sorumlu Direktör Andrew Winternitz ve Savunma Bakanlığı Alım ve İdame Müsteşarlığı’na bağlı Planlama, Program ve Analiz Direktörü Melissa Benkert başkanlık etti. Türkiye’nin F-35 programına katılımının eşgüdümünü yürüten Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayisi Başkanlığı’na (SSB) ABD, S-400 gerekçesiyle yaptırım uyguluyor ve bu nedenle görüşmeler iki ülke savunma bakanlıkları arasında yapılıyor. Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının 23 Eylül’de tamamlandığı belirtilen açıklamada ABD heyetinin ziyaretinin, “Türkiye’nin programdan çıkarılmasından kaynaklanan konuların kalan bölümünün ele alınması amacıyla” yapıldığı bildirildi. “Görüşme ABD yönetiminin Türkiye’nin F-35 programında daha önceki rolünü saygılı bir biçimde sonuçlandırmak konusundaki taahhüdünü gösteriyor” denildi. Görüşmelerin verimli geçtiği ve tarafların gelecek aylarda yeniden Washington’da bir araya gelmeyi planladığı belirtildi.

F-16 GÖRÜŞÜLMEDİ

MSB ise görüşmeyi dün sabah duyurdu. Türk ve ABD heyetlerinin “F-35 konusundaki ihtilafın giderilmesi ve mali hususların görüşülmesi amacıyla” bir araya geldiği, müzakerelere devam edilmesi konusunda mutabık kalındığı bildirildi. Cumhuriyet’in MSB yetkililerinden edindiği bilgiye göre, Pentagon heyetiyle yapılan görüşmenin konusu Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasıyla sınırlı kaldı, yeni F-16 talebi görüşmede gündeme gelmedi. Türkiye’nin 40 yeni F-16 ve envanterdeki 80 F-16’nın modernizasyonu için MSB üzerinden Pentagon’a 30 Eylül’de gönderdiği resmi talep mektubuyla ilgili Ankara’ya ulaşan bir gelişme de bulunmuyor. Bu arada ABD’nin açıklamasında bulunan Türkiye’nin 23 Eylül itibarıyla F-35 programından çıkarılmasının tamamlanmasının, F-35’e parça üreten Türk savunma sanayisi şirketlerini etkileyip etkilemediği de merak konusu oldu. Türk şirketlerinin daha önce yapılan sözleşmeler kapsamında F-35’e parça üretmeye devam ettikleri öğrenildi. Ancak sözleşmeler sona erdikten sonra parça alımının sürüp sürmeyeceğinin belirsiz olduğu kaydediliyor. 

SULLİVAN: BİDEN-ERDOĞAN GLASGOW’DA GÖRÜŞEBİLİR

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Glasgow’da düzenlenecek BM İklim Konferansı kapsamında ABD Başkanı Biden’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşme gerçekleştirmesinin beklendiğini ancak doğrulanmadığını açıkladı. AA’nın haberine göre Sullivan, “Türkiye F-35 programının artık bir parçası değil. F-16 konusunda da ülkelerin uçak ve ilgili ekipman alım talebinde nasıl bulunacaklarına ilişkin bir süreç var. Türkiye de bu süreçte” dedi.