CHP’nin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen 2026 Bütçesi’ne yazdığı şerhte, hükümetin ekonomi hedeflerindeki çelişkilere dikkat çekildi.
Kalkınma planı ile orta vadeli programların (OVP) çeliştiğine işaret edildi. AKP’nin büyük iddialarla duyurduğu 2023 hedeflerine ise bu yıl bir yana 2028 yılında bile ulaşılamayacağına da vurgu yapıldı.
Şerhte, iktidarın OVP’leri ile 12. Kalkınma Planı karşılaştırıldı.
Ortaya çıkan sonuçlar şöyle:
. Kalkınma planında 5 yıllık büyüme hızı ortalaması yüzde 5 olarak belirlenmiş. OVP’ye göre ortalama yüzde 5’lik büyüme hızına ulaşmak zor.
. Planda istihdam artışının 4 milyon 984 bin kişi olması yani yıllık ortalama 997 bin kişi artması hedefleniyor. OVP’ye göre ise istihdamın 2025-2028 döneminde 2 milyon 525 bin kişi, ortalamada ise 631 bin 250 kişi olacağı öngörülüyor. Kalkınma planındaki rakama ulaşmak için 2028 yılında istihdamın 971 bin 982 kişi artması lazım gelir ki, bu mümkün gözükmüyor.
. OVP’de 2025 yılında 22.6 milyar dolar olan cari işlemler açığının 2028’de 18.5 milyar dolar olması öngörülürken, kalkınma planında cari işlemler açığının 2028’de 2.8 milyar dolar seviyesine gerileyeceği öngörülüyor. Bunun ekonominin mevcut üretim ve ihracat yapısı ışığında gerçeklikle ilişkisi yok.
. OVP’de dolar kuru 2028 için 53.76 TL olarak öngörülmüşken, kalkınma planında 49.64 TL öngörüsünde bulunulmuş. Bu durum plan ile OVP arasındaki uyumsuzluğu gösteriyor.
. Kalkınma planına göre 2028’de gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) 1 trilyon 589 milyar dolar olacaktı. Fakat OVP’ye göre GSYH’nin 2028 yılında 1 trilyon 886 milyar dolar olması öngörülmüş. Yine plana göre 2028’de 17 bin 554 dolar olması beklenen kişi başına milli gelir, OVP’de 20 bin 987 dolar olarak hedefleniyor.
"HEDEFLER TARİHE GÖMÜLDÜ"
Şerhte, AKP’nin 2011 yılında çok büyük iddialarla ortaya attığı 2023 hedeflerine de işaret edildi. Sonrasında bu hedeflerin ulaşılabilir olmadığı kabul edilerek revizyona gidildiğine dikkat çekilen şerhte, “Gerek geçen yıl gerek bu yıl hazırlanan OVP’lerde bu revizeler devam etmiş ve 2023 hedefleri tabiri caizse tarihe gömülmüştür” denildi.
TUTMAYAN HEDEFLER
Tutmayan bu hedefler de şöyle sıralandı:
“2023 yılında Türkiye dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri olacak. Ekonomi 2 trilyon dolarlık bir milli gelir büyüklüğüne ulaşacak. Kişi başına düşen milli gelir 25 bin dolar olacak. İhracatımız 500 milyar dolar olacak. İşsizlik oranı yüzde 5’e indirilecek. Enflasyon ve faiz oranları kalıcı biçimde düşecek ve tek haneli rakamlara indirilecek.”
HEDEFLER-GERÇEKLER!
Şerhte, bu vaatler ile gerçekleşmeler ise şöyle sıralandı:
“2 trilyon dolar olarak öngörülen GSYH 2023 yılında 1.130 milyar dolar, 25 bin dolar olarak öngörülen kişi başına milli gelir 13 bin 243 dolar, 500 milyar dolar olarak öngörülen ihracat 2023 sonunda 256 milyar dolar, yüzde 5 olarak öngörülen işsizlik oranı 2023 sonunda yüzde 9.4 olarak gerçekleşti. Tek haneye indirileceği söylenen enflasyon 2023 yıl sonunda yüzde 64.8 oldu. Türkiye 2023 yılında dünya gelişmişlik sıralamasında 17. sırada yer aldı.”
BU YIL DA GERÇEKLEŞMEZ!
Şerhte, “Hedeflerin 2025 yılı içerisinde de gerçekleşmeyeceği anlaşılmaktadır” denildi. 12. Kalkınma Planı’nda öngörülen verilerin daha önce açıklanan 2023 hedeflerinin planın son dilimini oluşturan 2028 yılında da yakalanamayacağını ortaya koyduğuna dikkat çekildi.
Şerhte, 2 trilyon dolar olarak öngörülen GSYH’nin 2028 yılında 1.589 milyar dolar, 25 bin dolar olarak öngörülen kişi başına milli gelirin 17 bin 554 dolar, 500 milyar dolar olarak öngörülen ihracatın 375.4 milyar dolar, yüzde 5 olarak öngörülen işsizlik oranın da yüzde 7.5 olarak gerçekleşeceğinin öngörüldüğüne vurgu yapıldı.
30 YIL ÖTELENDİ
Türkiye’nin 2023’te dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri olması hedefinin ise, 30 yıllık bir ötelemeyle 2053 yılına ertelendiğine de dikkat çekildi.
