Paris İklim Anlaşması'nda üç faktör

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada “Paris İklim Anlaşması’nı, atılacak yapıcı adımlara uygun şekilde ve ulusal katkı beyanımız çerçevesinde önümüzdeki ay Meclisimizin onayına sunmayı planlıyoruz” diyerek Türkiye’nin 2016’da imzaladığı anlaşmayı onaylayacağını duyurdu.

İklim değişikliğiyle küresel mücadele için 2020'de sona eren Kyoto Protokolü’nün ardından geçerli olacak şekilde 2016’da imzalanan Paris İklim Anlaşması’nı bugüne kadar 191 ülke onaylamış; Türkiye ise Eritre, İran, Irak ve Yemen’le birlikte onay kararını bekleten son beş ülke arasında kalmıştı. Donald Trump’ın başkanlığı döneminde Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ABD ise Joe Biden’ın başkanlığa gelişiyle anlaşmaya dönüş kararı almıştı. Türkiye, anlaşmayı onaylamak için “iklim değişikliği konusundaki finans ve teknoloji desteklerine erişebilmede kendisiyle benzer konumdaki ülkelerle eşit muamele görme” ve “ekonomik büyüme, nüfus artışı gibi ölçütler dikkate alınarak emisyon azaltımı yapma imkânsızlığının kayıt altına alınması” şartlarını ileri sürüyordu.

İklim değişikliğiyle mücadele fonlarından daha fazla yararlanmak için uzun süredir diplomasi yürüten Türkiye, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ndeki (BMİDÇS) “gelişmiş ülkeler” listesinden silinerek iklim değişikliği fonlarından yararlanma olanağı bulunan “gelişmekte olan ülkeler” listesine dahil olmak için nota iletmişti. Daha önce bu yöndeki talepleri kabul görmeyen Türkiye, anlaşmayı onaylayarak elini güçlendirmeyi amaçlıyor. 31 Ekim-12 Kasım arasında Glasgow’da yapılacak “BM İklim Konferansı” olarak da anılan 26. BMİDÇS Taraflar Konferansı’nda Türkiye’nin gündeme getireceği konuların başında da bu talep olacak. Öte yandan bugüne kadar Türkiye’nin Paris Anlaşması’nı onaylamama gerekçesi olarak sunduğu “emisyon azaltımı yapmanın imkânsızlığı” konusunda Türkiye’ye bir istisna tanınmasının ise zor olduğu değerlendirmesi yapılıyor. 

BOZOĞLU: GECİKMİŞ KARAR

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı, ASKİ Genel Müdür Yardımcısı Baran Bozoğlu, Türkiye’nin beş yıl sonra anlaşmayı onaylamasında, “Biden’ın ABD’yi Paris İklim Anlaşması’na döndürmesi” ve “finansal desteklere erişim” gibi sebeplerin etkili olabileceğini belirtti. İklim değişikliğine uyum ve sera gazı emisyonunun azaltılmasına yönelik dönüşüm için gelişmekte olan ülkelere ve azgelişmiş ülkelere 100 milyar dolar civarında kaynak aktarılacağını kaydeden Bozoğlu, “Anlaşma, 2016’da Meclis’ten geçirilmiş olsaydı Türkiye uluslararası alanda destek bulabilen, AB Yeşil Mutabakatı çıkmadan adım atmış bir ülke olacaktı. Şimdi Yeşil Mutabakat’ın çıkması, Biden’ın Paris Anlaşması’na taraf olması ve ekonomik gerekçeler gündemde. Bu durum, Türkiye’nin geç kaldığını gösteriyor. Daha erken onaylansaydı Türkiye’de ciddi dönüşüm başlamış olacaktı. Ama geç olsa da Meclis’e geliyor olması olumlu” dedi. 

‘UCU PARAYA DOKUNDU’

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Erozan da konuyla ilgili sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “AB’nin yeşil fonları ile diğer uluslararası özel/kamu iklim fonlarından yararlanabilmek için Paris İklim Sözleşmesi’nin onaylanmasının şart olduğunu yeni fark ettiler herhalde. Ucu paraya dokununca 20 yıllık pozisyonu birden unuttular” dedi.

CHP’Lİ ÖZGÜR ÖZEL: BALKONDAN İZLERDİK

Paris İklim Anlaşması’nın TBMM onayına sunulması için temmuz ayında TBMM Başkanı Mustafa Şentop’a başvuruda bulunan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, “New York’ta anlaşmanın önemini anlatan Erdoğan ile onaylanmasını beş yıldır bekleten Erdoğan aynı kişi” ifadesini kullanarak “Zaruri bir adımdı. Glasgow öncesi onaylanmaması durumunda Türkiye konferansı gözlemci statüsüyle balkondan izleyecekti” dedi. Anlaşmanın onaylanmasıyla sürecin sonlanmayacağına dikkat çeken Özel, “Daha yaşanabilir bir çevre, daha yeşil politikalar, daha çevreci bir ekonomi politikasına ihtiyaç olduğu açıktır” ifadelerini kullandı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın ise Türkiye’nin, Paris İklim Anlaşması’na yönelik bir yol haritası bulunmadığına dikkat çekti. Akın, “Türkiye’nin 2015’te gerçekleştirilen Paris İklim Zirvesi’ne sunduğu Ulusal Emisyon Azaltım Niyet Beyanı uluslararası camiada çok yetersiz bulunmuştu. Söz konusu niyet beyanı yıllardır güncellenmedi. İktidar bir an önce bütün sektörlerin katılımıyla eylem planı hazırlamalı” dedi.