KOBİ’lerin en temel sorunlarından biri olan finansman teminini çözebilmek için ya iç kaynaklara ya da dış kaynaklara başvurulur. Kaynağın ortaklarca sağlanması yani sermaye arttırımı, kârın sermayeye katılması iç kaynak, banka ve diğer finansman kuruluşlarından borçlanılması da dış kaynak girişi olarak bilinir.

Ülkemizde KOBİ’lerin genellikle borçlanabileceği ya da finansman sağlayabileceği kurum olarak sadece bankalar görülmektedir. KOBİ’ler halka açılmak, Kredi Girişim Fonu’ndan, risk sermayesinden yararlanmak, faktöring, kısa süreli finansman bonoları, finansal kiralama gibi diğer finansman araçlarını yeterince kullanamazlar..

Bunun nedenleri KOBİ’lerin yaklaşık yüzde 90’ının aile şirketlerinden oluşması ve bu şirketlerin büyükçe bölümünün kurumsallaşamaması, borsa ve risk sermayesi gibi finansman kaynaklarından yararlanma konusunda bilgi eksikliği ve kurdukları işletmelerini ellerinden çıkabileceği, başkalarıyla işletmelerini paylaşacakları endişeleri olarak sıralayabiliriz. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) arasında 07.08.2008 tarihinde “Halka Arz Seferberliği” protokolü imzalanmıştı. Bu bağlamda KOBİ’leri bilgilendirmek, bilinçlendirmek ve endişeleri gidermek, KOBİ’lerin GİP’e katılmalarını sağlamak amacıyla SPK Başkanı Prof. Dr. Vedat Akgiray, İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, TSPAKB Başkanı Nevzat Öztangut ve KOSGEB Başkan Yardımcısı Tuna Şahin, deyim yerindeyse Anadolu’yu karış karış dolaşıyor.

Geçen günlerde Okan Üniversitesi’nde “KOBİ’lerin Halka Arzı” konulu bir toplantıda bu isimlerle birlikte konuşmacıydım. Öğretim üyeleri ve öğrencilerin yoğun ilgi gösterdiği toplantının diğer konuşmacıları ise SPK İkinci Başkanı M. Emin Özer ve Yapı Kredi Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Bayazıt idi..

Mütevelli Heyet Başkanı Bekir Okan ve Rektör Prof. Şule Kut konuşmalarında halka arz konusunda üniversitenin görüşlerini dile getirdi..

Konuşmacılardan halka arz konusunda edindiğim bilgileri özetle sizlerle paylaşmak istiyorum.

İMKB’de hisse senetlerinin işlem görebileceği Hisse Senetleri Piyasası (HSP) ve İMKB bünyesinde kurulan Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) olmak üzere iki piyasa bulunmaktadır.

HSP’de İMKB kotuna ya da ilgili pazar kaydına alınan hisse senetleri işlem görmekte iken borsa kotasyon şartlarını sağlayamayan, gelişme ve büyüme potansiyeline sahip KOBİ’lerin GİP’te menkul kıymetleri işlem yapabilmeleri amaçlanmakta.

GİP’te işlem gören şirketlerin, zamanla büyüyüp gelişerek HSP pazarlarından birine transfer olmaları, orada daha büyük halka arzlar gerçekleştirmeleri hedeflenmiş.

GİP’te KOBİ’lerin işlem görmelerini teşvik etmek amacıyla KOSGEB, SPK, İMKB ve TSPAKB arasında 2011 Şubat ayında bir işbirliği protokolü imzalanmış.

Bu bağlamda KOBİ’lerin halka arza ilişkin ilk maliyetlerinin finansmanı, geri ödemesiz, hibe olarak KOSGEB tarafından sağlanacak. Destek oranı, İMKB, SPK ve Merkezi Kayıt Kuruluşu ücretlerinde yüzde 100, aracılık komisyonu, bağımsız denetim ücreti, piyasa danışmanı ücretinde ise yüzde 50 oranında olacaktır. KOBİ’lerin, GİP’te işlem görmeye başlamalarını müteakip yüzde 25’lik ilave destek sağlanacak ve destek oranı yüzde 75’e ulaşacak olması da çok önemli.

Gerek SPK gerekse İMKB mevzuatına bakıldığında KOBİ’lerin sermaye piyasalarından finansman sağlayabilmelerinin öncelikli şartı, anonim şirket statüsünde olmak. GİP Listesi’ne kabulü için kârlılık, faaliyet süresi, sermaye veya piyasa değeri büyüklüğü gibi herhangi bir sayısal koşul aranmamakta. GİP için bir nevi tavan şart uygulaması yapılmakta, GİP’e başvuracak şirketin Kotasyon Yönetmeliği’nde tanımlanmış kotasyon şartlarını sağlamıyor olması istenmesinin yanı sıra, şeffaflık, kamuyu bilgilendirme, hesap verebilirlik, kurumsallaşma, kayıt dışılık ve muhasebe standartlarına uygun belge ve kayıt düzeni gibi sorunlarının çözümünden geçmektedir. Çünkü bu sorunlarını çözmeyen hiçbir KOBİ’nin yatırımcı güvenini kazanarak sermaye piyasalarından finansman sağlamasının olanağı bulunmamakta..

Sonuç olarak, KOBİ’lerimiz küresel ekonominin getirdiği rekabette, sürdürülebilir bir başarıyı yakalayabilmek için düşük maliyetli finansman temin fırsatını veren halka arzı iyi değerlendirmeliler.