AKP hükümetinin üç bakanı, bir kamu bankası genel müdürü ve çok sayıda kamu kurumu yöneticisinin gözaltına alındığı Türkiye gündemini sarsan rüşvet ve yolsuzluk operasyonuyla ilgili, özellikle hükümete yakın çevrelerden soruşturmanın arkasında bir ‘ABD parmağı’ olduğu iddiası ortaya atıldı. Özellikle de merkezinde Halkbank ve İran asıllı Reza Zarrab’ın bağlantılarının bulunduğu bölüm ile ilgili.
Kimilerine göre Washington, kendi koyduğu İran ambargosu delindiği için işin içindeydi. Kimine göre Gezi olayları, Suriye, Mısır ve İsrail ile ilişkiler nedeniyle AKP hükümetine tepkili olduğu için. Kimilerine göre de kavganın taraflarından biri olan ‘cemaatin’ lideri Fethullah Gülen ABD’de ikamet ettiği için meselenin tarafıydı.

Saygılıyız, müdahale etmeyiz
Dün soruşturmaya ve bu iddialara ABD tarafının bakışını öğrenme fırsatı bulduk. ABD’li kaynaklar ‘ABD parmağı’ iddialarını şöyle değerlendiriyor:
“Biz Türk demokrasisine saygılıyız. İnsan haklarını ve özgürlüklerini destekliyoruz. Ama hiçbir şekilde müdahalede bulunmayız, bulunamayız. Türk siyasetinde o yönde ya da bu yönde bir sonuç almak istesek bile bunu yapamayacağımızı bilecek kadar akıllıyız. Sadece bu uygun olmayacağından değil, aynı zamanda gücümüz de yetmez. Biz yabancılar olarak Türk demokrasisine saygılıyız. Karışmanın uygun olmayacağını biliriz.”

Bizi içine çekmeyin
“Tavsiye isterseniz veririz ama müdahale etmeyiz. Bizi aile kavganızın içine çekmeyin. Bir taraf ya da diğer tarafın ‘Bizim Başbakan’a ya da Gülen’e karşı olduğumuz’ gibi komplo iddialarını yaymasına karşıyız. Bu iddialar doğru değil. Türkiye’ye saygımız var. Bunları hem hükümete hem de muhalefete söylüyoruz. ABD iç politik meselelere dahil değildir ve olmayacaktır.”

İlişkiler etkilenmesin isteriz
“Temel kaygımız Türk- Amerikan ilişkileri gibi değerli bir konunun iç politikadaki bu gelişmelerden etkilenmemesidir. Türkiye bizim müttefikimiz ve dostumuz. Birlikte yapacağımız çok şey var. Türkiye bölgeyi etkileyebilecek önemde bir ülke. Suriye, enerji konuları, Irak ve İran gibi konularda birlikte yapmamız gerekenler var.”

KESKİN VE GÜRÜLTÜLÜ MÜCADELE
Kavganın tarafı olmadıklarını ısrarla vurgulayan ABD, soruşturmayı nasıl değerlendiriyor? İşte ABD’li yetkililerin görüşleri: “Türk demokrasisi açısından bir kilometre taşı. Bize göre demokrasi tehdit altında değil, kanun devleti tehlike altında değil. Türk kurumları, demokrasisi, partileri bu siyasi mücadele ile baş edebilecek güçtedir. Çok keskin ve gürültülü bir kavga. Önemsiz demiyoruz, tabii ki önemli. Türkiye’de güçlü bir demokrasi geleneği var. Sadece yasaların lafzından da derine giden bir gelenek. Türk halkının da neyin doğru neyin yanlış olduğu şeklinde beklentileri var. Biz de tüm dünya gibi büyük bir ilgiyle izliyoruz. Türkiye tabii ki önemli bir ülke. NATO üyesi, NATO standartlarında bir demokrasisi var.”

Halkın kanaati önemli
Soruşturmayı yürüten polis ve savcıların görevden alınması dün siyasetin ana gündemiydi. Konunun ayrıntılarını bilmedikleri ve iç siyasete müdahale şeklinde algılanabileceğinden çekindikleri için bu konuda değerlendirme yapmak istemeyen ABD’li kaynaklar şu değerlendirmeleri yapmakla yetindi: “Her devletin bürokratlarını değiştirme hakkı vardır. Ama bunun kuralları, yasaları olmalıdır. Yapılan bu değişiklikler bu kurallara uygun mu değil mi? Doğru mu yanlış mı? Burada önemli olan, bunları gelişmeleri izleyen kamuoyunun kabul edip etmeyeceğidir. Halkın kanaati her yerde önemlidir. Bakalım Türkler bunu doğru mu yoksa yanlış mı görüyor. Bu yargıyı verecek olan halktır.”