ABD; Venezüella’da giriştiği darbeyi, mali hamlelerle de tahkim etmeye başladı. Ülkenin dev petrol şirketi PDVSA’ya yönelik ekonomik yaptırımları devreye soktu. Venezüella’nın 7 milyar dolarlık varlığını dondurdu, ABD bankalarında bulunan parasının yönetim hakkını Devlet Başkanı Maduro’dan alıp, ABD destekli muhalif lider Guadio’ya verdi. ABD emperyalizminin devlet şeklide örgütlenmiş bir haydutluk olduğunu biliyoruz. Örneklerini Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombalarında, Kore’de, Vietnam’da, Küba’da, Şili’de, Afganistan’da, Irak’ta, Suriye’de, Libya’da gördük, görüyoruz. Dünyaya yayılmış ABD üslerinden, ABD savunma bütçesinin büyüklüğünden anlıyoruz.
Fakat durum buyken kimileri, ABD’nin siciline, kanlı ve kirli geçmişine hiç bakmadan, onun “insan hakları”, “demokrasi”, “özgürlük”, “hukuk devleti” götürmek istediğini öne sürüyor. Kimileri, önce ABD üniversitelerinde pişirilen, sonra medya ve düşünce kuruluşları üzerinden dünyaya servis edilen insani müdahale, özgürleştirici işgal gibi kavramlar yoluyla, ABD emperyalizmini şirin göstermeye, meşrulaştırmaya, gerekçelendirmeye çalışıyor. Kimileri de Venezüella’ya konan ekonomik ambargoyu, siyasi ablukayı görmezden gelerek, hayat pahalılığı, işsizlik, gıda sıkıntısı ve yönetimin bazı hataları üzerinden yorum yapıyor.
Gücü aşınan devlet
Oysa mesele açık. Birincisi, ABD, arka bahçesi olarak gördüğü Latin Amerika’da nüfuzunu pekiştirmek istiyor. İkincisi, 300 milyar varille dünyanın en zengin petrol kaynaklarına sahip olan Venezüella’nın bu zenginliğini yağmalamak, onun Rusya ve Çin’le gelişen ilişkilerini engellemek istiyor. Üçüncüsü, bu darbe girişimiyle dünyanın geri kalanını da tehdit ediyor, aynısını başka ülkelere yapabileceğini gösteriyor. Dördüncüsü, Çin’le girdiği rekabette zorlanan, Rusya’nın gelişen nüfuzunu önleyemeyen, Almanya’nın bu iki ülkeyle yakınlaşmasını durduramayan, Suriye’de zemin kaybeden, İran’ın bölgede önünü kesemeyen ABD, yakın çevresinde bir dış politika başarısı arıyor.
Zayıflayan, dünyada bölgesel ittifak çabalarının önünü kesemeyen ABD, gücünün aşındığını, çok kutuplu düzene dönüşün başladığını görüyor, kabullenmekte zorlanıyor. Tek süper güç kalmaya çalışıyor, başaramıyor. Küresel ve bölgesel ölçekte öncülük ettiği kurumlara (NATO, IMF, Dünya Bankası, NAFTA...) seçenek oluşturacak yapıların öne çıkmasını engellemeye çalışıyor, zorlanıyor. Kuruluşunda hayli emek verdiği Avrupa Birliği’ndeki yapısal sorunları biliyor, çözemiyor. Büyük bir askeri güçle yüklendiği Ortadoğu’da bile, bölgesel müttefiklerini ve terör örgütlerini sahaya sürdüğü halde, istediği sonucu alamıyor.
Çünkü ABD’nin hem kendi gücü aşınıyor, hegemonya kabiliyeti zayıflıyor hem rakipleri güçleniyor hem de dünyanın güç merkezi, batıdan doğuya kayıyor. Yani, ABD’nin saldırganlığı ve küstahlığı, Trump’ın kabalığından değil, ülkenin nesnel koşullarından kaynaklanıyor.
Kıssadan Hisse: 1961-1969 yılları arasında ABD Dışişleri Bakanı olan Dean Rusk, 1962’de, Soğuk Savaş’ın en sert dönemlerinden birinde, “Biz dünyanın tümüyle ilgilenmeliyiz” diyordu. ABD emperyalizminin mecburiyeti bu. Ama artık takati yok.
