Ölen kişilerin dijital olarak klonlanmasına hazır mısınız?

Yapay zekanın (AI) hızla gelişmesi sayesinde, bir zamanlar bilim kurgu olan şeyler gerçeğe dönüşmeye başlıyor. Öyle ki, AI teknolojisi sayesinde “dijital diriliş” olarak adlandırılan, ölen kişilerle sohbet edebileceğiniz bir dünya çok yakında olabilir. Ancak insanların buna hazır olup olmadığı tamamen farklı bir soru. Seul Ulusal Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yardımcı doçent olan Dr. Masaki Iwasaki, insanların dijital klonlamaya karşı tutumları hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyerek çeşitli yaş, eğitim seviyeleri ve sosyoekonomik kökenlerden gelen 222 ABD’li yetişkinle bir anket yaptı.

YENİ ÇALIŞMA İNSANLARIN DİJİTAL OLARAK KLONLANMAYA OLAN BAKIŞINI ORTAYA KOYDU

Chip'in aktardığı habere göre anketin bir bölümünde katılımcılara 20’li yaşlarındaki kurgusal bir kadının trafik kazasında öldüğü bir senaryo sunuldu. Kadının arkadaşları ve ebeveynleri onu dijital bir android olarak yeniden hayata döndürmek için yapay zekayı kullanmayı düşünüyorlardı, ancak kadının kendisinin hayattayken buna rıza gösterip göstermediği belli değildi.

Bu ikilemi kadının ailesinin bakış açısından değerlendirdikten sonra katılımcılara hikayeyle ilgili iki güncellemeden biri verildi: Bunlardan birinde kadının hayattayken dijital klonlama fikrine katıldığını ifade ettiğini söylenirken, diğerinde prosedüre katılmadığını söyleniyordu.

Belki de şaşırtıcı olmayan bir şekilde, ankete katılanların büyük çoğunluğu (yüzde 97), bu fikre katılmadığı bilinen birini dijital olarak diriltmenin uygunsuz olacağını düşünüyordu. Buna karşılık, kadının rızasını ifade ettiği söylenen grubun sadece yüzde 58’i bunun uygun olacağını düşünüyordu.

Iwasaki yaptığı açıklamada, “Rıza ifade edildiğinde dijital dirilişin toplumsal kabul edilebilirliğinin daha yüksek olmasını beklesem de kabul oranlarındaki keskin fark - rıza için yüzde 58’e karşı muhalefet için yüzde 3 – şaşırtıcıydı” dedi ve ekledi: “Bu, dijital dirilişle ilgili kamuoyunun şekillenmesinde merhumun isteklerinin hayati rolünü vurguluyor.”

DİJİTAL KLONLAMAYA ONAY VERME ORANI NE KADAR?

Genel olarak konseptin tamamı oldukça tartışmalı olmaya devam ediyor. Ölümden sonra kendilerinin dijital klonlanmalarının mümkün olup olmadığı sorulduğunda, yanıt verenlerin yüzde 59’u bu fikre katılmadı ve yaklaşık yüzde 40’ı bunun her koşulda sosyal olarak kabul edilemez olduğunu hissettiklerini belirtti.

Iwasaki, “Merhumun iradesi, dijital dirilişin toplumsal kabul edilebilirliğini belirlemede önemli olsa da, yaşam ve ölümle ilgili etik kaygılar ve yeni teknolojiye yönelik genel anlayış gibi diğer faktörler de önemlidir” dedi.

Dijital klonlar zaten geliştirilmiş durumda. Evrenle ilgili her türlü sorunuzu cevaplayabilecek bir Yapay Zeka Einstein’dan, Darth Vader’ın ikonik sesinin mükemmel bir şekilde yeniden yaratılmasına kadar insanlar zaten bu teknolojiden faydalanıyor. Film yıldızlarını ölümlerinden çok sonra diriltmek için yapay zekanın giderek artan kullanımı, Hollywood senaristleri ve oyuncularının 2023’te uzun süre devam eden grevinin temel sorunlarından biriydi. Bu ortamda kamuoyunun ruh halini ve bireylerin hak ve tercihlerinin nasıl korunabileceğini daha iyi anlamak önemli olacaktır.

Iwasaki, “Önce hangi hakların ne ölçüde korunması gerektiğini tartışmak, sonra buna göre kurallar oluşturmak gerekiyor” dedi ve devam etti: “Alandaki önceki tartışmalara dayanan araştırmam, merhumun dijital diriliş için onayını gerektiren katılım kuralının, onların haklarını korumanın bir yolu olabileceğini savunuyor.”

Hatta Iwasaki, artık insanların vasiyetlerine dijital klonlama için de bir madde eklemelerinin uygun olacağını savunuyor.

Araştırma Asian Journal of Law and Economics üzerinde yayınlandı.