Tarihte kaydedilmiş en yüksek ses: 70 kilometre öteden duyanların kulak zarlarını patlattı

Bugüne dek kaydedilen en yüksek ses, binlerce kilometre öteden duyulabilecek kadar yüksekti, ancak sesin kaynağına yakın olanlar için durum şüphesiz çok daha kötüydü.

Öyle ki bu ses, "70 kilometre uzakta yaşayan insanların bile" kulak zarlarını patlattı.

Öyle yüksek bir ses düşünün ki; kulağınızın dibinde çalışan bir jet motoru ya da Hayko Cepkin konseri yanında ancak bir fısıltı gibi kalır...

Bahsettiğimiz ses o kadar yoğundu ki yarattığı ses dalgalarının doğasını bile şaşırttı; sadece yüksek bir ses olarak değil, "basınçlı bir hava duvarı" halinde yayıldı.

Hikayemiz 1883 yılında, Endonezya'nın Java ve Sumatra adaları arasında yer alan ıssız volkanik Krakatoa Adası'nın, yüzyıllar süren uykusundan aniden uyanmasıyla başladı...

1883 yılının 27 Ağustos'unda ada, "200 megatonluk bir bombanınkine eşdeğer" bir güç ve bu süreçte kaydedilmiş en yüksek sesle havaya uçarak paramparça oldu. 

Patlamanın şiddeti, 160 km ötede, Cakarta yakınlarındaki bir gaz fabrikasında 172 desibel olarak ölçüldü.

Bu arada; bilim insanlarına göre, insan kulağı 130 desibelde ciddi bir acı hisseder ve buna eklenen her 10 desibel "sesin ve acının iki katına çıkması" anlamına gelmektedir.

Konumuza dönelim... O sırada olay mahallinden geçen bir kaptan, seyir defterinde şöyle yazıyordu: "Patlama o kadar şiddetliydi ki mürettebatımın yarısından fazlasının kulak zarları paramparça oldu. Son düşüncelerim sevgili eşimle birlikte. Kıyamet Günü'nün geldiğine inanıyorum..."

Şok dalgası yayıldıkça şiddeti azaldı, ancak yine de yaklaşık 4 bin 830 km ötede "uzaklardan işitilen bir silah sesi" gibi duyulabildi. 

Bir tahmine göre, ses toplamda 310 desibeldi ve bu da dalganın doğasını değiştirmeye yetiyordu.

194 desibel civarında, ses dalgasının içindeki enerji bozulmaya ve dalgalar arasında boşluk yaratmaya başlar, yani "ses artık havada hareket etmez, havayı da beraberinde sürükler."

Fiziksel olarak hissedilen ve ciddi şekilde tehlikeli olabilen bu şok dalgasına "büyük hava dalgası" denir.

Krakatoa'dan gelen ses dalgaları, dağılmadan önce dünyanın etrafında her iki yöne doğru birkaç kez dolaştı ve zaman zaman kendisiyle çarpışırken başka basınç noktaları yarattı.

Fotoğraf: Krakatoa Adası

O zamandan bu yana kaydedilen en yüksek sesin, 2022 yılında Tonga'da kaydedilen volkanik patlama olduğu düşünülüyor.

Fotoğraf: Tonga Volkanı

Burada gerçekleşen sonik patlama, yaklaşık 9 bin 500 km ötedeki Alaska'nın Palmer kentinden duyulabilmiş, hatta yarattığı 1 metreye varan dalgalar da Alaska kıyılarına ulaşabilmişti.

Patlama, saatte bin 130 km hıza ulaşan tsunamiler ve basınç dalgaları yaratmış ve Uluslararası Uzay İstasyonu'na göre, bu güçlü ses ve basınç dalgaları 450 km yüksekliğe kadar çıkmıştı. 

 Öyle ya bilim bazen ürkütücüdür, ancak doğal dünya şüphesiz her zaman daha ürkütücü...