Devlet yurtları yetmiyor, özel yurtlar çok pahalı, ev kiralamak imkânsız: Kalacak yer yok

Türkiye’nin her yerinden öğrenciler, İstanbul, Ankara ve İzmir’deki üniversitelerde öğrenim görmeye geliyor. Her üç üniversite öğrencisinden biri üç büyük kentteki üniversitelerden birine kaydoluyor. Öğrenci göçünün yaşandığı illerdeki en büyük sorun ise barınma. Öğrenciler kısıtlı bütçeleriyle kiralık ev ve yurt bulmakta zorlanıyor. Devlet yurtlarının sayısı yeterli değil, özel yurtlar çok pahalı. Ev kiralarının yüksekliği nedeniyle bu durum. öğrencilerin büyük çoğunluğu için bir seçenek olmaktan çıkmış görünüyor. Vakıf üniversitelerinin yurtlarında kalan öğrenciler de kaygıyla önümüzdeki yılın ücretlerinin açıklanmasını bekliyor. Bu yurtlardaki tek kişilik oda ücreti bir öğretim yılı için 100 bin lira olan üniversite de var, 40 bin lira olan da. 

Eğitimci Alaattin Dinçer,’in “Yüksöğretime Geçişte Öğrenci Hareketliliği Raporu” üzerine yaptığı analiz şöyle: 

• Her üç öğrenciden biri üç büyük kente yerleşiyor. 
• Yerleşenlerin yarıdan fazlası Marmara ve İç Anadolu Bölgesi’nde
• Kendi bölgesinde kalma oranı en yüksek bölge Marmara Bölgesi, en düşük Güney Doğu Anadolu Bölgesi. 
• Nüfusun yüzde 10’nun yaşadığı Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde yükseköğretim programlarına yerleşenlerin oranı sadece yüzde 4,9.
• Kendi ilinde kalma oranı en yüksek il İstanbul.. Erzurum, Ankara, Sivas ve Konya illerınde öğrencilerin yüzde 50’den fazlası kendi illerinde kalmayı tercih ediyor. 
• Ordu, Hakkari, Osmaniye, Şırnak, Sinop, Mardin ve Manisa’da yaşayanların yüzde 80’ninden fazlası kendi illeri dışındaki illeri tercih ediyor.

BARINMA KRİZİ 

Dinçer’e göre, başta büyükşehirler olmak üzere ülkenin bütün kentlerinde yaşanmakta olan yüksek kira artışları ile Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) yurtlarının yetersiz yatak kapasitesi nedeniyle üniversitelerde öğretim yılı başında büyük barınma sorunu yaşanacak. 2022-2023 güz dönemiyle beraber ikamet ettikleri şehrin dışında okuyan milyonlarca öğrenci, üniversitelerinin bulunduğu şehirlere geri dönecek. 

Devlet yurdu ve yatak kapasitesi azalırken 2006’dan bu yana İstanbul’daki özel yurt sayısı yaklaşık iki kat artarak 604’e ulaştı. 2020-21 öğretim yılı itibarıyla Ankara’da KYK yurtlarının 2019-2020 öğretim yılında 27 bin 969 olan yatak kapasitesi 2021 öğretim dönemi sonunda 80 yatak azalarak 27 bin 889’a geriledi. İzmir’de bulunan KYK yurtlarının kapasitesi ise sadece 16 bin 817.

DEVLET YURDU VE YATAK KAPASİTESİ

İSTANBUL: 21 yurt, 24 bin 831 yatak

ANKARA: 33 yurt, 27 bin 889 yatak

İZMİR: 21 yurt, 16 bin 817 yatak

SAYILARI ÜÇ KAT ARTTI

Eğitim İş Sendikası’nın değerlendirme raporunun “Yurt ve Barınma” başlığı altında şu ifadelere yer veriliyor: 

“Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre herkese eğitimde fırsat ve imkan eşitliği sağlanmak zorundaydı. MEB bu görevini okullarda yerine getirmediği gibi öğrencilerin barınma ihtiyaçlarından da bilinçli bir şekilde elini çekmiş, meydanı TÜRGEV, TÜGVA, ENSAR gibi belirli cemaat ve tarikatlara bırakmış, öğrencilerin büyük çoğunluğu tarikat yurtlarına yerleşmek zorunda bırakılmıştır. 2017-2021 yılları arasında üniversite öğrencilerine hizmet veren özel yurt sayısı üç kat artmıştır. Bu artışta cemaat ve tarikatlara bağlı evlerde kalan öğrenciler dahil değildir. Diğer yandan özel yurtlar bir rant kapısı olarak da görülmektedir. 2021-2022 yılına ait üç büyük ildeki bazı yurtlarda aylık olan ücretler 10 ile çarpıldığında barınma için yıllık 55 bin TL ile 60 bin TL arasında bir ücret ödendiği görüüyor. Bu ücretlerde gelecek öğretim yılında yüzde 50 ile yüzde 114 arasında artış bekleniyor.”