163 Kadın ve LGBTİ örgütünden ortak açıklama: Cezaların artırılması çözüm değildir

9 Nisan 2018 tarihinde Meclis'ee sunulan çocukların cinsel istismarı suçuna ilişkin değişiklikler öngören tasarıya 163 kadın ve LGBTİ örgütünden ortak tepki geldi. 

Yapılan ortak açıklamada şu ifadelere yer verildi:

 09 Nisan 2018 tarihinde TBMM’ye sunulan çocukların cinsel istismarı suçuna ilişkin değişiklikler öngören “Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” çocukların haklarını merkeze koymak yerine çocuk istismarı vakalarının artması ve görünürlük kazanmasıyla ortaya çıkan tepkileri bastırmak için ilgili tarafların görüşü alınmadan özensizce hazırlanmıştır.Çocuklara yönelik cinsel istismar durumunda faile yönelik cezaları artırmayı esas alan tasarı, bu vakaların toplumsal ve psikolojik nedenleri araştırılmadan yargılamalardan kaynaklanan sorunları ayrıntılı olarak tespit edilmeden hazırlanmış olduğundan mevcut sorunları çözmeyeceği gibi, yeni sorunları da beraberinde getirecektir. Bu nedenle, kadın ve LGBTİ+ örgütleri olarak, bu yasa tasarısına itiraz ediyoruz!

 Devletin görevi çocukların cinsel istismara maruz kaldığı şartları ortadan kaldırmak ve koruyucu, önleyici hizmetleri kurumsallaştırmaktır.

 Çocuğa yönelik cinsel istismar erkek egemen sistemin ortaya çıkardığı ve meşrulaştırdığı bir şiddet türüdür. Çocuğa yönelik cinsel şiddet, çocuğun üzerinde kurulan iktidar ve gücün kötüye kullanımı ve tahakkümün bir sonucudur. Bu nedenle, çocuğa yönelik cinsel şiddet konusu sadece faillerin cezalandırılması ile çözülemez. Anayasa’nın 41/2 maddesi ve Türkiye’nin imzaladığı uluslararası çocuk hakları sözleşmeleri uyarınca, devletin öncelikli görevi, çocukların cinsel istismara maruz kaldığı şartları ortadan kaldırmak, koruyucu ve önleyici hizmetleri kurumsallaştırmaktır. Çocuk istismarına suç ve ceza eksenini aşan daha geniş perspektiften, disiplinlerarası bir yaklaşımla ve hak temelli bir çocuk koruma anlayışıyla çözüm bulunması gerekmektedir. Çocuk haklarına dayalı bütüncül bir çocuk politikası hayata geçirilmeli, konuya ilişkin bilimsel verileri, yaşanan deneyimleri, nedenleri dikkate alan, ilgili tarafların ve sivil toplum kuruluşlarının demokratik katılımıyla çocuk haklarını merkeze alan bir düzenleme yapılmalıdır.

 Cezaların artırılması çözüm değildir; tam tersine cezasızlık riski yaratır. Öncelikle hak temelli, önleme ve koruma odaklı bir çocuk koruma sistemi kurulmalıdır.

 Tasarı, “mağdur”un 15 yaşından küçük olduğu hallerde ciddi bir ceza artırımı öngörüyor. 15 yaşından büyük “mağdur”larda sadece suçun silahla işlenmesi hali için bir ceza artırımı söz konusu. Suçun birden fazla kişi tarafından işlenmesi, kan bağı olması, cebir ve tehdit olması gibi ağırlaştırıcı sebeplerin olduğu durumlarda, cinsel istismara maruz bırakılan çocuk 15 yaşın altında ise, faile müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına varan cezalar öngörülüyor.Çocuğun 15 yaşın üstünde olması durumunda ise, silah kullanımı halinde müebbet hapis cezası öngörülmüş.Verilecek müebbet hapis cezası ise 40 yıl olarak belirleniyor.

 Cezaların artırılması çözüm değildir.

Aşırı derecede artırılmış cezalar çözüm değildir. 40 yıl, 50 yıl gibi cezalar, birçok durumda idam cezası niteliği taşır; koğuş ve sokak linçlerini besler. Hiçbir ıslah edici niteliği olmadığı gibi, saldırganları kışkırtır ve “tecavüz edip, suç delilini ortadan kaldırmak amaçlı” cinayetlere neden olur. Cezanın ağırlığı, başta aile içi istismar vakaları olmak üzere birçok durumda, “mağdur” ve yakınlarını suçu ihbar yerine alternatif çözüm arayışlarına iter.

Failin de çocuk olduğu hallere ilişkin yasal düzenleme yapılmalıdır.

Tasarıda, failin de çocuk olduğu hallere ilişkin ise hiçbir düzenleme bulunmuyor. Oysa, 2015 verilerine göre cinsel dokunulmazlık suçlarından yargılanan her altı kişiden biri çocuktur. Devlet çocuğu, çocuk suç faili olsa da korumakla yükümlüdür. Aşırı derecede ağırlaştırılmış cezalar, failin çocuk ve ergen olduğu durumlarda büyük adaletsizliklere ve yeni toplumsal sorunlara yol açacaktır.

 Cinsel istismar bir şiddet türüdür, hastalık değil, suçtur. Kişinin onayı olmaksızın cinsel isteğin ilaçla baskılanması gibi tıbbi uygulamalarla suçu cezalandırmaya çalışmak insan haklarına aykırıdır.

 Tasarı, basit cinsel saldırı ile cinsel taciz dışındaki cinsel suçlarda cinsel isteğin ilaçla baskılanmasına yönelik tıbbı müdahale öngörmektedir. Suçluyu kişinin onayı olmaksızın tıbbi uygulamalarla cezalandırmaya çalışmak insan haklarına aykırıdır. Sorunun ataerkil, cinsiyetçi sistemden kaynaklanan toplumsal boyutlarının göz ardı edilerek bireye indirgenmesi yaklaşımının bir ürünüdür. Kısas, linç gibi çağdışı cezalandırma yöntemlerinin önünü açacak tehlikeli bir adımdır.

 Yayın yasağını içeren madde “çocuğun üstün yararını gözetme” iddiasına karşın, toplumun suç ve suçla ilgili doğru bilgilenme ve denetleme hakkını ihlal edici niteliktedir.

 Tasarı çocukların cinsel istismarına ilişkin suçların soruşturulması ve kovuşturulması aşamasında yapılan yayınların yasaklanmasına ilişkin düzenlemeler öngörmektedir. Tasarıda yapılacak kısıtlamaların içeriği ve niteliği belirsiz olduğundan, habere konu olayın tamamen karartılması riskini de beraberinde getirmektedir. Sessizlik cinsel şiddeti arttırır. Toplumun haber alma ve doğru bilgilenme hakkını ihlal eden bu düzenleme, toplumun konuya ilişkin duyarlılığına da sekte vurma, sansür ve otosansür uygulamalarını genişletme riski taşımaktadır.

 Bugüne kadar yapılan yasal düzenlemeler ve verilen yargı kararları, ceza artırımının çözüm olmadığını göstermiştir. Aşırı ağır cezalar yargıçları da zor durumda bırakmakta, birçok davada mahkûmiyet yerine beraat kararı verilmesine neden olmaktadır. Bu doğrultuda;

 - Çocukla ilgili suç-ceza yaklaşımını dengeli kılmanın yanı sıra önleme ve koruma felsefesini merkezine alan hak temelli ve bütüncül bir çocuk koruma politikası hayata geçirilmelidir.

 - Çocuğa karşı cinsel istismar suçlarının soruşturulması ve kovuşturulması sırasında delil kalitesini artırıcı, yargılamanın iyileştirilmesini sağlayıcı bir düzenleme yapılmalıdır. Örneğin çocuk cinsel istismarında zamanaşımı sorununa çözüm bulunmalı, çocuğun beyanının hukuki değeri güçlendirilmelidir.

 - Cezaların yeniden belirlenmesi ve kurumsal mekanizmaların oluşturulması konusunda uluslararası sözleşmeler ve iyi uygulama örnekleri oluşturan ülkelerin deneyimleri göz önüne alınmalıdır.

 - Cinsel istismar suçuna maruz bırakılan çocukları korumak için içinde bulundukları duruma uygun sosyo-psikolojik yardım ve destek mekanizmaları oluşturulmalıdır.

 - Tekrarlanan mağduriyetlerin önlenmesi için tasarıda öngörülen düzenlemeler yetersizdir, ilgili tarafların ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınarak yeniden düzenlenmelidir.

 - Değişiklikte Çocuk İzleme Merkezleri’nin yapılarının değiştirilmesi ve suçların niteliği bakımından bir ayrım yapılmadan bu merkezlerde tüm cinsel şiddete maruz bırakılan bireylere hizmet verilmesi öngörülmüştür. Bunun yerine devlet İstanbul Sözleşmesi’nde de yer alan Tecavüz Kriz Merkezleri, Cinsel Şiddet Başvuru Merkezleri modelini geliştirmeli ve hayata geçirmelidir.

 - Cinsel dokunulmazlığa karşı suçların toplumsal ve hukuki meşruiyet zeminini oluşturan çocuk yaşta ve zorla evlendirmeleri önleyecek ve tüm sorumlular hakkında caydırıcı cezalar getirecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

 - Failin çocuk olduğu hallere ilişkin ayrı bir düzenleme yapılmalıdır. Failin çocuk olması halinde, eylem; fiil, cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir şekilde gerçekleştirilmemişse, failin cezalandırılması yerine onarıcı adalet ilkeleri uygulanmalıdır. Cinsel istismar faili çocuklara özel ıslah mekanizmaları oluşturulmalıdır. Cinsel dokunulmazlığa karşı suçun failinin çocuk olması durumunda, cinsel istismara maruz bırakılan ile fail arasında yaş farkını göz önünde bulunduran bir yaklaşım benimsenmelidir. İki çocuğun “akran” kabul edilebilmesi için aralarındaki yaş farkı üçten fazla olmamalıdır.

 - Akran cinselliği suçtan ayırt edilerek tanınmalıdır. Örneğin 15 yaşında bir çocuk 14 yaşında bir çocukla zorlama olmadan öpüştüğünde ve bu eylem istismar olarak tanımlandığında 8 ila 10 yıl hapis cezası öngörülmektedir. Mevcut yasadaki bu eksiklik giderilmelidir.

 - Devlet koruyucu ve önleyici önlemler almakla yükümlüdür. Bu doğrultuda kadınların ve çocukların şiddete maruz kaldıklarında başvuracakları merkezler yaygınlaştırılmalıdır. İstismarı fark eden kişilerin ve meslek uzmanlarının bildirimde bulunmasının önündeki engeller tespit edilmeli ve bunların kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Çocuğun istismara maruz kaldığını fark edip bildirimde bulunmak ve çocuğu desteklemek isteyen ebeveyni, öğretmeni vs. destekleyecek mekanizmalar oluşturulmalıdır. Cinsel istismara karşı koruyucu-önleyici kapsamlı cinsel sağlık ve toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimi başta tüm çocuklar olmak üzere herkes için erişilebilir hale gelmelidir.

Kadın ve LGBTİ+ örgütleri olarak çocuklara yönelik cinsel şiddet suçlarını düzenlemeyi hedefleyen bu tasarının ivedilikle geri çekilmesini talep ediyoruz. Türkiye’nin taraf olduğu Çocuk Hakları Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı Korunması Sözleşmesi ve İstanbul Sözleşmesi başta olmak üzere uluslararası sözleşmelere uygun düzenlemeler yapılmalıdır. Başta çocuk, kadın ve LGBTİ+ örgütleri olmak üzere ilgili tarafların katılımıyla çocuk haklarını merkeze alan, koruyucu ve önleyici tedbirleri içeren, çocuğun bütünlüklü olarak güçlendirileceği bir Çocuk Politikası oluşturulmalı, bilimsel verilere ve yaşanan tecrübelere dayalı hak temelli bir yasal düzenleme yapılmalıdır.

 İmzalayanlar:

 17+ Alevi Kadınlar

Adıyaman Anadolu İş Kadınları Derneği

AKDAM - Adana Kadın Dayanışma Merkezi

Anafatma Kadın Danışma Derneği

Antalya Kadın Danışma Merkezi ve Dayanışma Derneği

Antalya Kadın Platformu

Atakent Mahallesi Kadın Meclisi

Avrupa Kadın Lobisi - Türkiye Koordinasyonu

Aydın Kadın Efeler Derneği

Ayvalık Bağımsız Kadın İnisiyatifi

Bağlar Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele, İletişim, Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi

Bakırköy Kadın Dayanışması

Başkent Kadın Platformu Derneği

Bayan Yanı

Beden Olumlama Hareketi

BEKEV - Buca Evka-1 Kadın Dayanışma Evi Derneği

Bodrum Kadın Dayanışma Derneği

BORKAD - Bornova Kadın Dayanışma Derneği Girişimi

Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği

Çağdaş Kadın ve Gençlik Vakfı

ÇEKEV - İzmir Çiğili Evka 2 Kadın Kültür Evi Derneği

Çekim Yapan Kadınlar

Çukurova Adana Bahai Kadın Toplumu

ÇYDD Çukurova Şubesi

Defne Kadın Emeği Derneği

Demir Leblebi Fanzin

Demir Leblebi Kadın Derneği

Demokratik Kadın Hareketi

Deniz Yıldızı Kadın Dayanışma Derneği

DİKAD - Diyarbakır İş Kadınları Derneği

Dikili Kadın Platformu

DİSK Basın-İş’li Kadınlar

Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Danışma ve Uygulama Merkezi

Ekmek ve Gül

EKDAV - Ege Kadın Dayanışma Vakfı

ELDER -Çanakkale Kadın El Emeğini Değerlendirme Derneği ve Kadın Danışma Merkezi

Engelli Kadın Derneği

Erciş Kadınları Koruma ve Danışma Derneği

Erktolia

Erzincan Katre Kadın Oluşumu

Esenyalı Kadın Dayanışma Derneği

Eşitlik Koalisyonu

Eşit Haklar İçin İzleme Derneği

Eşit Yaşam Derneği

EŞİTİZ – Eşitlik İzleme Kadın Grubu

EVKAD – Adana

Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Çalışma Grubu

Ev Eksenli Çalışan Emek Sensin Kadın Derneği

FeminAmfi

FeminArt

Feminist Çukurova

Feminist Kadın Çevresi

Fethiye Kadın Danışma Dayanışma Derneği

Filmmor Kadın Kooperatifi

Foça Barış Kadınları

GEN-DER Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Kolektifi

GİRKADE- Girişimci Kadın Derneği

Göztepe Dayanışması L'animo Kadın Grubu

Gülsuyu Gülensu Kadın Dayanışma Evi

Hacettepe Üniversitesi Kadın Çalışmaları

Halkevci Kadınlar

HDK Kadın Meclisleri

Hêvî Lgbti Derneği

İHD İstanbul Şubesi Kadın Komisyonu

İlerici Kadınlar Meclisi

İmece Ev İşçileri Sendikası

İKAM - İstanbul Kadın Araştırma Merkezi

İRİS Eşitlik Gözlemevi

İskenderun Kadın Platformu

İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği

İstanbul Lgbti+

İŞKAD - Adana İş Kadınları Derneği

İzmir Amargi

İzmir Ev Kadınları Turistik El Sanatları Derneği

İzmir Kadın Dayanışma Derneği

İzmir Kadın Kuruluşları Birliği

İzmir Kadın Platformu

Jineoloji Dergisi

KADAV – Kadınlarla Dayanışma Vakfı

Ka.Der Ankara

Kadın Adayları Destekleme Derneği

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu

Kadın Cinayetlerine Karşı Acil Önlem Grubu

Kadın Dayanışma Vakfı

Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı

Kadın Meclisleri

Kadın Özgürlük Meclisi

Kadına Şiddete Karşı Müslümanlar

Kadının İnsan Hakları – Yeni Çözümler Derneği

Kadın Yazarlar Derneği

KAHDEM – Kadınlara Hukuki Destek Merkezi

Kadın Erkek Birlikte Sosyal Eşitlik Derneği

Kadın ve Aile Eğitim Kültür Yardımlaşma Derneği

Kadın Emeği Kolektifi

Kadın Savunma Ağı

KAMER Vakfı

Kampüs Cadıları

Kaos GL

Kapatılan VAKAD’ın Emekçileri

Karadeniz İlleri Kadın Platformu Derneği

Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği

KASAİD - Kadının Sosyal Hayatını Araştırma ve İnceleme Derneği

Kayseri Kadın Dayanışma Derneği

KAZETE.DER – Kadın Erkek Eşitliği Derneği

KAZETE

KEİG - Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi Platformu

KESK Kadın Meclisi

KESK Van Kadın Komisyonu

Kocaeli Ekmek ve Gül Kadın Dayanışma Derneği

Kocaeli Kadın Emeği Kolektifi

Körfez Bağımsız Kadın Dayanışma Grubu

Kırkyama Kadın Dayanışması

Kırmızı Biber Derneği

Kızkardeşim Kadın ve Dayanışma Derneği

Lambdaistanbul LGBTİ Dayanışma Derneği

Mavi Göl Kadın Derneği

Mersin Bağımsız Kadın Derneği ve Danışma Merkezi

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı

Mor Çetele

Mor Dayanışma

MorEl LGBTİ Eskişehir

Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği

Muğla Emek Benim Kadın Derneği

Nar Kadın Dayanışması

Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği

Samandağ Kadın Dayanışma Derneği

Samandağ Kadın Emeği Derneği

Saray Kadın Derneği

Şahmeran Kadın Platformu

Se-kad – Seyhan Kadın Çocuk Dayanışma Eğitim ve Kültür Derneği

Sil Baştan Kadına Yönelik Şiddet Ve Çocuk İstismarıyla Mücadele Derneği (Balıkesir)

SODA – Sosyal Dayanışma Ağı

Sosyal Haklar Derneği’nden Kadınlar

Sosyalist Kadın Meclisleri

Söke Kadın Sığınma Evi Yaptırma ve Yaşatma Derneği

SPoD - Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği

S.S. Ankara Zeytindalı Kadın Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi

Tarlabaşı Toplumunu Destekleme Derneği'nden Kadınlar

TMMOB İstanbul İKK Kadın Komisyonu

TODAP - Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği Kadın Komisyonu

TJA - Tevgere Jinen Azad

Trabzon Eşitlik İnisiyatifi

Trabzon Ev Eksenli Çalışan Emek Sensin Kadın Derneği

Tuzluçayır Kadın Dayanışma Derneği

Türk Anneler Derneği Trabzon Şubesi

Türk Kadınlar Birliği ve 80 Şubesi

Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği

Türkiye Gazeteciler Sendikası Kadın ve LGBTİ Komisyonu

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu

Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği

Üniversiteli Kadın Kolektifi

WINPEACE - Kadın Barış Girişimi Türkiye - Yunanistan

Van Sarayı İlçesi Kadın Çocuk ve Aile İlişkilerini Geliştirme, Modernleştirme, Koruma ve Güçlendirme Derneği

Viyan Kadın Korosu

YAKAKOP - Yaşam Kadın Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi

Yaşamevi Kadın Dayanışma Derneği

Yaşam Kadın Merkezi Derneği

Yeni Demokrat Kadın

Yeni Yol’dan Kadınlar

Yeşilpınar Kadınları Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği

Yeşil Feministler

Yetişme Çağındaki Çocukları Koruma Derneği

Yoğurtçu Kadın Forumu