3. Köprü'nün temeli dualar ve mehter marşları eşliğinde atıldı

Garipçe-Poyrazköy arasına inşa edilen 3. Köprü’nün temeli; Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in katıldığı törende, İstanbul Müftüsü Doç. Dr. Rahmi Yaran’ın duaları ve mehter takımın marşları eşliğinde dün atıldı. Başbakan Erdoğan, 3. köprüye karşı olanları “ufuksuzlukla” suçladı. Erdoğan Taksim Gezi Parkı’nda inşaatın başlamasına nedeniyle yapılan protestolara değinerek “Biz kararımızı verdik, yapacağız. Tarihe saygınız varsa önce Gezi Parkı’nın tarihini araştırın” dedi. Marmaray, Kanal İstanbul, 3. Havalimanı ve 3. Köprü’ye yönelik eleştirilere de “ağzı olan konuşuyor” diyerek tepki gösterdi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de yeni köprünün adının Yavuz Sultan Selim olacağını açıkladı.

Köprünün Avrupa Yakası’ndaki ayağı olan Garipçe’de 3. Köprü ve Kuzey Marmara Otoyolu’nun temel atma töreni İstanbul’un fethinin 560. yıldönümünde gerçekleştirildi.

Tören alanından köprünen Anadolu Yakası’ndaki ayağının inşa edildiği Poyrazköy’ün yeşil tepelerinin tamamen traşlandığı açıkça görüldü. Törene Başbakan’ın eşi Emine Erdoğan, Cumhurbaşkanı’nın eşi Hayrunisa Gül, bakanlar ve milletvekilleri katıldı. Açılış töreninde konuşan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, temeli atılanköprüyü “3. gerdanlık” olarak niteleyerek bu köprünün  çevreyi korumaya yönelik özellikleri de olduğunu savundu. Konuşmasında İstanbul’da planladıkları diğer büyük projelere de geniş yer ayıran Erdoğan kısa süre önce ihalesini yaptıkları yılda 100 milyon insan kapasiteli 3. havalimanının, dünyanın çok bahsedeceği bir havalimanı olacağını söyledi. Erdoğan “ Bazıları bilmiyor. Ağzı olan konuşuyor. Bu havalimanının nerede yapıldığından haberleri yok. Televizyonda dinliyorum zaman zaman. ‘Şu kadar ağaç kesiliyor, bu kadar ağaç kesiliyor.’ Nerede yapılıyor bu? Haberi yok. Buraları gelip görse, adeta savaştan çıkmış bir coğrafya. Taş ocakları kömür ocakları vardı orada” diye konuştu.

Yine bağırıp çağıracaklar

Yakın zamanda Kanal İstanbul’un ihalesinin yapılacağını belirterek Erdoğan “Şimdi bununla ilgili de çok konuşacaklar, çok bağırıp, çağıracaklar. Ama kervan yolda gerek, bizim işimiz var. Şu güzel boğazda kaç tane kıvrımlı ya da sıkıntılı yer var? Bilmezler. Ama biz bu dersi çok çalıştık. Bir Independent’i unutamayız. 7 ay yanan o geminin İstanbul’a ne denli korkular yaşattığını unutamayız. Ama onların öyle bir derdi yok” dedi.

Akılları almaz

Erdoğan 29 Ekim’de açılacak Marmaray projesine de değinerek “Bunların aklı bu tür yatırımları alır mı? Denizin altında raylı sistem olacakmış, oradan otomobiller geçecekmiş. Almaz. Alsa bugüne kadar bunlar yapardı. Ama 10 yıla bunları sığdırdık” diye konuştu. Haliç’in içindeki 2,5 milyon metreküp çamuru alıp, Küçükköy’e taşıdıkarını ve Vialand’ı yaptıklarını anlatan Erdoğan, “Çevrecilik adına konuşanlar önce Vialand’ı ziyaret etsiler. Biz laf üretmiyoruz, biz iş üretiyoruz” ifadelerini kullandı.

Taksim Gezi Parkı’nda dün ağaçların sökülüp duvarın yıkılması üzerine yapılan protesto gösterilerini de eleştiren Erdoğan şöyle devam etti:

“Taksim Gezi Parkı şöyle olmuş, böyle olmuş, orada gelip gösteri yapacaklar şudur budur vesaire. Ne yaparsınız yapın. Biz kararı verdik, verdiğimiz gibi bunu işleyeceğiz. Eğer tarihe saygınız varsa önce o Gezi Parkı denilen yerin tarihi nedir, onu araştır. Biz orada tarihi yeniden ihya edeceğiz. AKP iktidarı döneminde belli yaş gruplarında Türkiye genelinde yaklaşık 2.5 milyar ağaç diktiktik. Bu ağaçları bu iktidar dikiyor. Çevreciyiz. Bu adımları atıyoruz.”

Ciddiye almıyoruz

Erdoğan, İstanbul’da şehir ulaşımının yüzde 87 karayoluyla sağlandığını, her iki köprüden de normal şartlar altında günde 250 bin otomobil geçmesi gerekirken 600 bin araç geçtiğini kaydetti. Köprülerdeki trafik sıkışıklığına atıfta bulunan Erdoğan “İstanbul’a 3. Köprü yapılmasına karşı çıkanlar, bu çileyi, kayıpları sona erdirmek konusunda hiçbir çözüm üretmediler, üretemiyorlar. Bu zihniyet vaktiyle Aksaray’a Vatan Caddesi inşa edilirken de karşı çıkıyordu. Bu ufuksuz yaklaşımları, iyi niyetten yoksun bu zihniyetleri ciddiye almıyoruz. Almayacağız” dedi. Erdoğan 3. Köprü’yü yaparken güzergahı Fatih, Belgrad Ormanları’nı koruyacak şekilde belirlediklerini tarihi bentleri ve göletleri koruduklarını anlattı.

“Köprücü de gelsin”

Erdoğan 3 milyar dolara mal olacak proje için konuşmasının sonunda yüklenici firmalar IC İçtaş, Astaldi ve Hyundai’nin yöneticilerini  sahneye çağırarak pazarlık yaptı. 3 yılda tamamlanması planlanan köprünün 2 yılda tamamlanıp 29 Mayıs 2015’e yetiştirilmesini istedi. Erdoğan köprüyü asıl yapacak firma olan Hyundai’nin yöneticisini “köprücü de gelsin” diyerek “Quickly quickly”' (Hızlı hızlı) sözleri ile sahneye çağırdı. Erdoğan “12 saat çalışmayacak, 24 saat çalışacak. Benim bildiğim Hyundai bu işi gayretle bitirir” diyerek yöneticilerden söz istedi. Yüklenici firmalar da ellerinden geleni yapma sözü verdiler.
İsmini Gül verdi

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de köprünün adının Yavuz Sultan Selim olarak belirlendiğini belirterek şunları söyledi:

“Köprünün adı için hükümetimiz hep düşündü, konuşuldu ve neticede hep ismi Yavuz Sultan Selim Köprüsü olsun dedik. Tarihimizde, Osmanlı Devleti’ni çok daha büyüten, imparatorluğumuzu cihanşümul bir imparatorluk haline getirmekte çok büyük fetihlere adımları olan ve mukaddes emanetleri bize emanet eden büyük sultanı, bu büyük padişahı daima yad etmek, anmak ve ona da saygı ve şükranlarımızı bir tarih bilinci içinde göstermek için bu ismi hep beraber verdik.”

Gündüz vakti havai fişek

Konuşmaların ardından Gül ve Erdoğan çifti, Cemil Çiçek, Binali Yıldırım, Mehdi Eker, Egemen Bağış’ın da aralarında bulunduğu bakan, milletvekili ve belediye başkanlarından oluşan heyet sahnede kurulan sembolik butonların önünde toplandı. Önce İstanbul Müftüsü köprü için dua etti. Daha sonra mehter takımının marşları eşliğinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül “Ya Allah Bismillah” diyerek ilk butona bastı. Bu sırada gökyüzüne konfetiler ve balonlar bırakıldı, gündüz vakti olmasına karşın havai fişekler patlatıldı. Başkakan Erdoğan, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Cemil Çiçek ve Binali Yıldırım imzalı temel atma törenine özel olarak yazılan “anı metni” de 3. köprünün ayağına konuldu.

Protesto

Sabah saatlerinde tören alanına gidiş güzergahının önünde bulunan Koç Üniversitesi önünde toplanan yaklaşık 20 öğrenci “Taksim bizim Gezi Parkı bizim” ve “3.Köprü’ye karşıyız” pankartı açarak beklemeye başladı. Üniversitenin önünden geçen siyasi erkan öğrencilerin protestosunu gördü ancak onların asıl protesto ettiği Başbakan Recep Tayyip Erdoğan alana helikopter ile geldiği için eylemden haberdar olmadı.

Notlar

Törene katılanlara günün anısına “Boğazın yeni incisi temel atma töreni-Oradaydım” yazılı belgeler hediye edildi. Tören başlayana kadar alanda toplananlara Mehter marşları dinletildi. Temel atma törenine Hayrünnisa Gül ve Emine Erdoğan kol kola geldi. Yüklenici firmalar adına IC Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çeçen, Cumhurbaşkanı Gül, TBMM Başkanı Çiçek ve Başbakan Erdoğan'a, II. Abdülhamid’in “Boğaz Köprüsü” projelerinin fotoğraflarını hediye etti. Tören alanına Kadıköy, Ataşehir, Tuzla ve Feshane’den motorlarla denizden ulaşım da sağlandı.

Teknik özellikler

Köprühüh üzerinden 8 şeritli karayolu ve 2 şeritli tren yolu aynı seviyede geçecek. Köprü çoğunluğu Türk mühendislerden oluşan bir ekip tarafından inşa edilecek. Projenin inşaat aşamasında, yaklaşık 7 bin kişi, işletme aşamasında yaklaşık 500 kişi, istihdam edilecek. 59 metrelik genişliği ile dünyanın en geniş asma köprüsü olacak. 1408 metrelik ana açıklığı ile üzerinde raylı sistem olan dünyanın en uzun köprüsü ve 320 metreyi aşan yüksekliği ile dünyanın en yüksek kuleye sahip asma köprüsü olacak. Köprü üzerindeki raylı sistem, Edirne’den İzmit’e kadar yolcu taşıyacak. Marmaray ve İstanbul Metrosu ile entegre edilecek raylı sistemle Atatürk Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı ve yeni yapılacak 3. Havalimanı da birbirine bağlanacak. Köprünün konsept tasarımı yapı mühendisi “Fransız köprü üstadı” olarak nitelendirilen Michel Virlogeux ile İsviçreli Ti Engineering firması tarafından ortak olarak yapıldı.

İstanbul’a ‘kaçak’ köprü

Temeli atılan 3. Köprü’ye sert tepki gösteren TEMA Vakfı, Asya ve Avrupa kıtalarını “kaçak” olarak birbirine bağlayacak olan köprünün İstanbul’un Anayasası olarak nitelendirilen 1/100 bin ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda yer almadığına, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu’nun bulunmadığına dikkat çekti. Vakıf yetkilileri, 3. Köprü’nün İstanbul’un ulaşım sorununa çare olmayacağı gibi ekolojik açıdan hassas orman alanlarının tahrip edeceğini, bütünlüğünü bozacağını, su havzalarını kirleteceğini, yaban hayatın etkilenmesine ve ekolojik dengenin bozulmasına neden olacağını vurguladı.

TEMA Vakfı’ndan yapılan yazılı açıklamada 2009 yılında hazırlanan 1/100 bin ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda I. ve II. köprülerin kent üzerindeki olumsuz etkileri ortaya konduğu ve kentin kuzeye doğru gelişmemesi gerektiğinin açıklandığı anımsatıldı. Raporda 3. Köprü’nün İstanbul ulaşımı için tehdit olarak değerlendirildiğine atıf yapılarak “Buna rağmen uyulması zorunlu olan planın tüm kararları hiçe sayıldı ve plana şehircilik ile planlama ilkelerine aykırı şekilde ‘ilave boğaz geçişleri alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir’ notu eklendi. Oysa, üçüncü bir boğaz geçişi, bağlantı yolları, bu yolların mevcut ulaşım ağı ile ilişkilendirilmesi, arazi kullanımının nasıl şekilleneceği, İstanbul’un ekolojik açıdan hassas alanlarının korunması için alınması gereken önlemler gibi konular ancak üst ölçekli planlarda ele alınması zorunlu konulardır” denildi.

2010 yılında onaylanan 1/25 bin ölçekli İstanbul İli Kuzey Marmara Otoyolu Nazım İmar Planı incelendiğinde ilgili plan kararlarının geliştirilmediği, sadece harita üzerine yol izlerinin işlendiği kaydedilerek “Yapılan işlemler kesinlikle planlama değildir, aynı zamanda uyulması zorunlu olan 1/100 bin ölçekli plana da aykırıdır” değerlendirmesi yapıldı.

4 dava açıldı

ÇED Yönetmeliği’nde geçtiğimiz ay yapılan değişiklik ile 3. Köprü gibi çevresel etkisi son derece geniş bir projenin ÇED kapsamı dışına çıkarıldığı anımsatıldı. TEMA Vakfı’nın 1/100 bin ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı Değişikliği ve 1/25 bin ölçekli 3. Köprü Nazım İmar Planı’nın iptali için İstanbul Bölge İdare mahkemelerinde 4 ayrı dava açtığına dikkat çekilerek “Davalardan birini çok kısa süre önce bilirkişinin TEMA’yı haklı bulan raporuna rağmen kaybettik, ama yılmadık mahkeme kararına itiraz ettik. Diğer davalarımız ise halen devam ediyor” bilgisi verildi.

stanbul’un hızlı bir mekansal dönüşüm süreci ile birlikte çok ciddi kentsel sorunlarla boğuştuğunun altı çizilerek plansız gelişmenin kentin yaşam destek sistemleri olan su havzaları, tarım arazileri, ormanları ve meralarını yok oluşa sürüklediğine vurgu yapıldı. Temeli atılan “Kaçak 3. Köprü”nün daha fazla karbon emisyonu, ormansızlaşma ile daha az karbon tutulması; daha fazla kuraklık ve daha fazla sel, daha az temiz içme suyu anlamına geldiği belirtildi.