3.5 milyar dolar İsviçre’de

HSBC bankasının İsviçre şubesinin, birçok ülkeden binlerce zengin müşterinin milyarlarca dolarlık vergi kaçırmasına aracılık ettiği ortaya çıktı. Türkiye bağlantılı 3 bin 105 kişinin de bankaya 3.5 milyar dolar yatırdığı, bu kişilerin yüzde 41’inin Türk vatandaşı olduğu anlaşıldı.

Aralarında İngiliz Guardian ve Fransız Le Monde gazetesi ile İngiliz BBC Panorama kanalı ile Washington merkezli Uluslararası Araştırmacı Gazetecilik Konsorsiyumu’nun (ICIJ) bulunduğu kuruluşların elde ettiği sızdırılan bilgilere göre, banka dünyanın en kirli savaşlarında kullanılan silahların satılmasına da aracı oldu.

Bugüne kadarki en büyük hesap bilgileri sızıntısını oluşturan belgeler üzerinde 45 ülke ve yaklaşık 50 medya kuruşundan 140 gazeteci çalıştı. Bilgiler toplam 100 milyon dolarlık hesaplarla ilgili.

Yayımlanan belgeler, HSBC İsviçre şubesinde Türkiye bağlantılı 4 bin 584 banka hesabı bulunduğunu gösteriyor. Türklere ait hesapların en büyüğünde 263.7 milyon dolar var. HSBC’de denizaşırı (off-shore) hesabı olan ve şu ana kadar ismi belirlenen tek Türk Selim Alguadiş.

Alguadiş, Libya ve Pakistan’a nükleer bomba yapımında kullanılacak malzeme satmak ve kaçakçılıkla suçlanmış, ABD, Türk işadamını yaptırım listesine almıştı. Alguadiş’in Pakistan’ın nükleer programının mimarı nükleer bilimci Abdül Kadir Han ile yakın ilişkiler içinde olduğu da saptanmıştı.

Belgelerin sızması üzerine ICIJ’ye açıklama yapan Alguadiş, “Hayatım boyunca kişisel nedenlerle Türk ve uluslararası bankalarda çok sayıda hesabım oldu. Bazen, bazı tasarruflarımı denizaşırı hesaplarda tutmanın ihtiyatlılık olacağını hissettim. Bütün ihracatımız Türk gümrüğüne bildirilmiştir ve tamamen yasaldır” dedi. Alguadiş, ABD’nin hakkındaki suçlamalarını da “saçma” diye niteledi.

Belgelere göre banka, çok sayıda ünlü, yolsuzluğa bulaşmış siyasetçi, işadamı, Afrika’da çocukları kullanan ve havan topu satan savaş ağaları, diktatörler ve elmas kaçakçıları gibi bütün dünyada aranan suçlulara aracılık etti.

Ünlü fubolcu Diego Forlan, Formula 1’in efsane pilotu Michael Schumacher, Ürdün Kralı İkinci Abdullah, Suudi kraliyet ailesinden onlarca isim, ünlü model Elle Macpherson, Çin’de 1989’da Tiananmen Meydanı’nda yönetim karşıtı gösterilerin kanlı bir şekilde bastırılmasının sorumlularından, dönemin Başbakanı Li Pen’in kızı Li Şiaolin, İngiltere Kraliçesi İkinci Elizabeth’in kuzeni ve eşi listedeki isimler arasında.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın kuzeni Mahluf’un da 18 hesapla bağlantısı saptanırken, bu hesapların da toplam değeri 27.5 milyon dolar olan 14 farklı hesapla bağlantısı görülüyor.

HSBC’de hesabı bulunanlardan biri de Gine Savunma Bakanlığı’nın denetimindeki Katex mayın şirketi. Katex 2003’te Liberya’daki çocuk askerlere silah sattığı Birleşmiş Milletler raporuyla açıklanmasına rağmen şirketin hesabındaki para sonraki üç yıl içinde 7.14 milyon dolara çıktı.

En dikkat çekici belgelerden biri de bankanın, hem Interpol’ün en çok arananlar listesinde bulunan elmas kaçakçısı Mozes Victor Konig ve Kenneth Lee Akselrod, hem de Interpol’e bağlı Daha Güvenli Bir Dünya Vakfı Başkanı Elias Murr’a aracılık etiğini gösteriyor.

Banka, hesap bilgilerinin, müşterilerin kendi ülkelerindeki vergi otoritelerine açıklanmayacağına dair güvence verirken, müşterilerin ülkelerinde vergi vermelerini gerektirmeyecek miktarları belirledi ve Avrupa’da 2005’te yürürlüğe giren Avrupa Tasarruf Yönergesi kapsamına alınmaması için hesapları denizaşırı ülkelerde tuttu.

Belgeler 2007 sonlarında HSBC İsviçre’de iletişim uzmanı olan Hervé Falciani’nin müşteri hesaplarını hack’lemesiyle sızdırıldı. Polis peşindeyken Fransa’ya kaçan Falciani burada gözaltına alındı. Ancak Fransa gizli belgelerde vergi kaçıran binlerce Fransız olduğunu anlayınca Falciani’yi sınır dışı etmeyi reddetti. Fransa’da 2010 başlarında, bugünün IMF Başkanı Christine Lagarde’ın maliye bakanlığı döneminde hazırlanan listeler Yunanistan, İspanya, ABD, Belçika ve Arjantin’de tutuklamalara yol açtı.

Sızdırılan belgeler sayesinde İngiltere vergi dairesi HMRC, 2010’da bin vergi kaçakçısı saptadı. Kaçırılan 136 milyon sterlinden fazla para (507 milyon 633 bin TL) geri ödenirken, listedeki isimler hiçbir zaman açıklanmadı ve sadece bir kişi yargılandı. HSBC hakkında da İngiltere’de dava açılmadı.