Adana'da kalkınma projeleri dikkat çeken Zeydan Karalar, Cumhuriyet’e gelirin kaynağını açıkladı

Adana’da kadınların sosyal ve ekonomik olarak güçlenmesini destekleyen kalkınma modelleri yükseliyor. 

Olcay Büyüktaş ve Zeydan Karalar

Büyük bir borç yüküyle devralınan belediyede ilk başta yapılması gereken işin mali disiplini sağlamak olduğunun altını çizen Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar’a göre, en iyi yerel kalkınma modeli “Köylüyü köyünde doyurmak”. Asfalt dökemez, mazot alamaz bir noktadan bugünkü noktaya nasıl geldiğini sorduğumuz Karalar, “Tam takır kuru bakırdı belediye devraldığımızda. 4 milyar lira borcun yanı sıra alınan kredilerden dolayı da her ay 60 milyon lira açık verir durumdaydık. Ama hizmet etmeye geldik. Bir şeyler yapmak zorundaydık. Arabaları azalttık, tasarruf edilebilecek her noktadan tasarruf ettik. Biraz yol aldık. Pandemi de zorladı. Çünkü giderleri artıran bir faktör oldu. Hizmet edeceğiz, bunun da parasal karşılığını bulmak zorundaydık. Neyse şimdi mali disiplini sağladık. Ama Ankara ile görüşmeler yapılmalı. Çünkü belediye gelirleri sabit kaldı ama asfalt olsun, mazot olsun, beton olsun giderleri neredeyse üç kat arttı. Bir de istihkak 100 milyon lira ise borçlara karşılık 60 milyon lirası kesilerek geliyor. Ama yine de altından kalktık” dedi.

HALKA TARIMI HATIRLATTIK

Tasarruf ve yapılan işlerde uygun fiyatlama ile doğru adımlar atıldığını anlatan Karalar, Ankara’ya da belediyelerin istihkaklarından 6 ay kesinti yapmaması çağrısında bulundu. Türkiye’nin sanayi toplumu olmamasına karşın iyi-kötü bir sanayisi olduğunu belirten Karalar, tarımın az para ile çok kişiyi doyurduğu için önemle ele alınması gerektiğinden hareketle, köylüye ve üreticiye destek olduklarını anlattı. İki kesime ağırlık veren belediye, kadınlara yönelik oluşturduğu iki modelle meslek edindirip sertifikalı meslek erbabı yaparken hem de az da olsa para kazanmalarına ön ayak oldu. Bu modellerin yanı sıra köylüye ve üreticiye ciddi destekler sağlanmış durumda.

Karalar, “Üreticiyi tüccarın insafına bırakmamak için soğuk hava depoları kiraladık. Ürününü iki gün içinde satmak zorunda kalmayan üretici, 8 liradan kiraz, 10 liradan çilek sattı. O mutluluğu görmenizi isterdim. CHP’li belediyeler 2019 yılından itibaren halka tarımı yeniden hatırlattı. Lavantadan çileğe fide dağıttık. Üretici memnun. Tarlada soğanı kalan köylünün soğanını, karpuzu kalan üreticinin karpuzunu aldık. Kaynakları buralara aktarır hale geldik” dedi. 

ÇOCUĞUMUN KURS PARASI ÇIKTI

Kadınlara yönelik birbirine bağlı bir diğer proje de Mutfak Atölyesi ve Payhane. Belediye ve RESLOG işbirliği ile gerçekleştirilen Meslek Edindirme Merkezi’nde kadınlara, mutfak sanatları ve sertifikalı pastacı çırağı eğitimi verilecek. Meslek Edindirme Kursları Genel Koordinatörü Ayşegül Yılgör, sosyal uyum ve iş hayatına katmak üzere yola çıktıklarını belirterek, eğitim sonunda verilen sertifikaların Milli Eğitim Bakanlığı onaylı olduğunu anlattı. “Bir süre sonra şunu gördüm. Biz sürekli eğitim ardından sertifika veriyoruz. Sertifikalı pek çok kadın var ama hepsi hemen iş bulamıyor ya da kendisine uygun bir yer açamıyor. Burada da ürettiğimiz yemekler var. Buranın bahçesini temizledik, masalar koyup güzel bir kafeye çevirdik. Burada üretilen yemek ve tatlıları belediye işçilerine 18, dışarıdan yemeğe gelenlere 20 liradan satmaya başladık. Geliri her hafta iki kadın paylaşıyor. İlk hafta katılımcılarımızdan birinin sıkıca kapalı avucunu gösterip ‘Kızımın kurs parası çıktı’ diye müjde verişini hiç unutamıyorum” diyen Yılgör, diğer kurslarda üretilen, nitelikli ürünlerin müze girişlerinde ve uygun büfelerde satışı için kolları sıvadıklarını ifade etti.

Mutfak atölyesi ve Payhane birbirine bağlı projeler.

Bu haftanın gelirini paylaşan Aysel Demirkay öğretmen olan ancak atanamayan iki oğlu olduğunu anlattı. Demirkay kendi hazırladığı mantı, erişte, tarhana gibi ürünleri de internetten satmaya başladığını söyledi. Diğer paylaşımcı Nazire Sezer’in uzmanlık alanı ise çikolata... O  da yaptığı ev ve el yapımı çikolataları ile merkeze güç katmış durumda.

GÖÇLE GELDİLER FARK YARATTILAR

Adana’nın güneşe ateş edilen sıcağında, kentin biraz dışında sebze üretilen 60 dönüm bir alana gidiyoruz. Yaşları en fazla 44-47 olan Suriyeli, İranlı ve Afgan kadınlar geliyor bir süre sonra... Aralarında dört torunu olan babaanneler de var Suriye’deyken öğretmen olan da. Tüm sıcağa ve yorgunluğa karşın neşeleri yerinde. Sorulara, şakalarla yanıt veren kadınların hemen hiçbiri artık geri dönmeyi düşünmüyor. “Çocuklarımız burada evlendi. Artık akrabalık var” diyen de var, “Hiçbir şeyi bıraktığım gibi bulamayacağım” diyen de... 

Karalar: Üreticiyi tüccarın insafına bırakmadık.

Adını, kuruluş aşamasında bulunan, farklı uyruklardan altı kadının taşıdığı ortak isimden alan Meryem Kadın Kooperatifi, ‘Türkiye’deki Mülteciler ve Ev Sahibi Topluluklar İçin İnsana Yakışır İş Fırsatları’ projesi kapsamında geçen yıl kurulmuş. 

Meryem Kadın Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Kaden Doğan’ın verdiği bilgiye göre, Adana Büyükşehir Belediyesi ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) iş birliğiyle kurulan Meryem Kadın Girişim-Üretim ve İşletme Kooperatifi kadınlara iş, üretim ve para kazanma olanağı sağlıyor. Geçim Kaynaklarına Erişim Projesi adı altında yürütülen işler kapsamında  çoğunluğu göçle gelen 165 kadına istihdam olanağı sağlanıyor. Türk, Suriyeli, İranlı ve Afgan kadınlardan oluşan 37 ortaklı Meryem Kadın Kooperatifi, açık alan tarımı, mantar üretimi, seracılık, meyve ve sebze kurutma işi, siperlik üretimi ile maske üretimi gibi alanlarda faaliyet gösteriyor. Kooperatif, ILO’nun Yeşil Sosyal ve Dayanışma Ekonomisi (GSSE) ilkelerine dayanıyor.

12 BİN KADINA ULAŞILACAK

Kârın yüzde 80’i dağıtılıyor. Tesislere bugüne kadar 530 bin TL’lik yatırım yapılmış. Kooperatifin Koordinatörü Adil Murat Vural, “Sıradaki proje için 8.5 milyon dolarlık hibe aldık. 150 dönümlük arazide çim, çiçek ve süs bitkileri üretilecek. Belediyelerin ihalelerine girilecek. İki yılda 12 bin kadına ulaşmayı hedefliyoruz” dedi.

HALK BÜFELER GELİYOR

Zeydan Karalar, kadınlara yönelik Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Birleşmiş Milletler, Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve Dünya Bankası ile ortaklaşa projelerle, alınan kaynaklarla kadınlara önemli kazanımlar sağlandığını anlattı. Şimdi sırada yerli tohum üretimi ve kentin yaklaşık 30 yerine kurulacak halk büfelerinde, kadın kooperatiflerinde üretilen ürünlerin satışı, depolama ve paketleme tesisleri ile salça fabrikası kurmak var.

EN DÜŞÜK MAAŞ 3.100 LİRA

• 2018’de 95 milyon zarar eden ASKİ, 2019’da 145 milyon lira, 2020’de 164 milyon lira artı değer üretir hale geldi. 
• 5 yılda dökülen asfalttan daha fazla asfalt 18 ayda döküldü. 
• 132 köye su götürüldü. 4 ilçe ve 163 köye daha su götürecek proje hayata geçiriliyor. 
• Çoğunda arıtma tesisi olmayan ilçelere arıtma tesisi yapılıyor.
• Asbestli içme suyu borularının tamamı yenileniyor.
• 3-4 ayda bir maaş alan işçiler düzenli maaş alıyor. Çalışanların geçmişten kalan mesai, yolluk, ikramiye gibi alacaklarının tamamı ödendi.
• Belediyede en düşük işçi maaşı 3 bin 100 lira.