Aden Körfezi'nde Korsanlık

Aslında son iki yıldır uluslararası denizciliğin gündemine yeniden önemle yerleşen konu yani korsanlık, bütün Doğu Afrika kıyıları açıklarında değişik koordinatlarda yer alıyor. Geçmişi antik çağlara kadar geri giden ve bugün uluslararası sularda süregelen bu eylemi IMB (International Maritime Bureau) “Bir gemiye, hırsızlık ya da güç kullanarak suç işlemek amacı ile zorla girmek” şeklinde tanımlıyor. Bilindiği gibi özellikle Güney Anadolu kıyılarımızdaki zengin ve bakımlı kentler (Iasos, Myndos, Knidos, Side, Phaselis, Olympos gibi) ancak Roma’nın İmparator Augustus döneminde çıkarılan özel kanun ve yaptırımların sonucunda uzun bir süre için o yörelerde bu riski önleyebilmiştir

Aden Körfezi’nden transit geçen ya da Ümit Burnu’nu geçerek Uzakdoğu rotalarında yollarına devam eden gemilere yapılan silahlı saldırılar özellikle son birkaç ay içinde oldukça sıklaştı. Sadece 2008 yılı içinde gemilere 140 şiddet kullanımı girişiminden 39’unda bu tür olaylar gemiye saldırganlar tarafından el konulması ile sonuçlanmıştı.

Son aylar içinde Türk bayraklı gemilerin de bu tür saldırılara uğradıkları basınımıza yansımış kamuoyunu endişe ile meşgul etmiştir.

Ancak bu arada konu ile ilgili kurumlarımız olarak gerek Denizcilik Müsteşarlığı ve gerekse Deniz Ticaret Odası’nın denizcilik endüstrisinde çalışanlara, başta armatör olmak üzere mesajlar sirküle ederek bilgi vermesi ve önlemler konusundaki faydalı girişimlerini de memnuniyetle karşılıyoruz.

Uluslararası kurumların konu ile ilgili davranışlarına destek ve paralellik özelliğindeki bu girişimlerin başında Deniz Kuvvetlerimizin bölgeye gönderdiği iki savaş gemisi gerçekten etkileyici bir görevi üstlenmişlerdir. Bölgeden geçecek gemilerle ilgili olarak ABD, AB ve NATO’nun ilgili görev, güç ve grupları keza konunun yakın takipçisi durumundalar. OCIMF’-nun (Oil Companies International Marine Forum) ilgili çevrelere ulaştırdığı bilgilendirmelerde özellikle bu tür saldırılar öncesi için önlemler ve riskler açıkça belirtilerek uyarılarda bulunulmaktadır.

Son 200 yılın uluslararası dünya denizcilik çevrelerindeki en önemli yayın organlarından Llyod List’in kendisi de bir denizci ve dostum olan ünlü yazarlarından biri, o ironik üslubu ile tarihi bin yıllar öncesine uzanan korsanlıktan söz ederken her biri usta gemici, çekirdekten yetişme denizci ve aslında açık deniz balıkçısı Somalili korsanların, günümüzdeki bu tür eylemlerinden önce daha da karanlık yasadışı işler içindeki kişilerden oluştuklarını belirterek, onları Avrupa ülkelerinin personel yetersizliğinden donatılamayan balıkçı filolarının geçici bir dönem için de olsa bu gemilerde kullanılma yollarını aramanın da bir yol olduğuna değinerek “Elinde roket silahı ile gemiye tırmanıp güverteye çıkmış bir korsanla orada tartışamazsınız...” diyor. Kısacası, şiddete karşı bir tür caydırırcı politikaya işaret ediyor. Ünleri deniz edebiyatı ve sinema dünyasına yansımış ve yerleşmiş korsan kaptanlardan Kidd ve Morgan’dan söz ediyor.

Kendilerine bölgelerindeki korsanlığı durdurmak üzere yönetimlerden görev bile verildiğine değiniyor.

Antik çağlar Akdeniz’indeki sadece ticaret gemileri için değil bütün kıyı kentlerinin de yüzyıllar boyu korkulu rüyası olmuş korsanlık, sadece her korsanı tek tek yok etmekle değil daha çok belirlenmiş ve uygulanmış devlet politikaları ile önlenebilmiştir. Konunun çeşitli sigorta kuruluşlarına, hukukçulara, yasalara da olası yansımaları bağlamında örneğin korsan saldırısına uğramış gemiler için olayın avarya (*) kapsamına alınması gerektiğini savunanlar da var.

Özetle denilebilir ki gemileri donatan denizcilere gerekli önlemlerin alınması konusunda bazı özel eğitimlerin derhal başlatılmasına girişilirken her şeyi göze alarak elinde silah güverteye tırmanabilmiş korsanı, o noktaya getiren nedenleri ortadan kaldıracak çareleri aramak uluslararası nitelikteki çalışmaların da konusu olmalıdır diye düşünüyoruz.

(*)Avarya: Bir geminin sefer süresi içinde karşılaştığı tehlike ve tehlikeler nedeni ile gemi ve/veya yükün uğradığı zararların önlenmesi amacı ile gemi ve/veya yükün bilerek zarara sokulmasından doğan durum sonucunda oluşan zararların taraflarca paylaşılması olayı.