Afganistan’da bulunan Türk askeri, yaklaşık 20 yıllık görevin ardından Türkiye’ye dönüyor

ABD’nin, 11 Eylül saldırıları sonrası ülkeyi işgalinin ardından Afganistan hükümetine destek için oluşturulan uluslararası misyonlar kapsamında, 2002 yılından bu yana Afganistan’da bulunan Türk askeri, yaklaşık 20 yıllık görevin ardından Türkiye’ye dönüyor. ABD’nin Afganistan’dan çekilmesinin tamamlanmasından sonra Kâbil Havaalanı’nın güvenliğini sağlama teklifinde bulunan ancak Afganistan hükümetinin çökmesiyle bu planı boşa düşen Ankara, Taliban’la yapılan görüşmelerde, “Türkiye dahil hiçbir ülkenin askerlerini ülkede istemiyoruz” mesajını almıştı. Mesajın ardından Ankara, askerlerini çekme kararı alırken Afganistan’dan dönen ilk Türk askerlerini taşıyan uçak dün Ankara’ya indi.

Türkiye, Taliban’ın 15 Ağustos’ta Kâbil’e girmesi ve Afganistan hükümetinin düşmesiyle birlikte Kâbil Hamid Karzai Havaalanı’nın güvenliğini ve işletmesini sağlama teklifinin halen geçerli olduğunu duyurmuş, buna karşın ülkedeki Türk askerlerinin tahliyesi için de planlama yapmıştı. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da “Risk görürsek 24 saat içinde çekiliriz” demişti. 

TALİBAN’DAN RET

Edinilen bilgiye göre, Taliban’ın Kâbil’de kontrolü sağlamasının ardından Türkiye, Kâbil Büyükelçiliği başta olmak üzere çeşitli kanallardan Taliban’la birçok kez temas kurdu ve havaalanının güvenliği ve işletilmesi konusunda Türk askerlerinin desteğinin sürebileceğini bildirdi. Ancak Taliban bu teklife olumlu yaklaşmayarak tutumlarının Türkiye’ye özgü olmadığını, ülkedeki tüm yabancı güçlerin 31 Ağustos’a kadar çıkmasını istediklerini vurguladı. Taliban Sözcüsü, 24 Ağustos’ta düzenlenen basın toplantısında, bir soru üzerine, Türk askerlerini ülkede istemediklerini kamuoyuna duyurdu. Aynı gün Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’li mevkidaşı Antony Blinken’la Afganistan konulu bir telefon görüşmesi yaptı. ABD’nin de askerlerini çekmeyi tamamlayacağı 31 Ağustos tarihinde bir değişiklik olmayacağını açıklamasının ardından Türkiye de ülkedeki askerlerini çekme kararı aldı.

İLK KAFİLE GELDİ

Milli Savunma Bakanlığı önceki akşam, Türk askerlerinin görevlerini tamamlayarak Türkiye’ye döneceğini açıklamıştı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kâbil Havaalanı’nda bulunan 600 civarındaki personelinin tahliyesine dün başlandı.  Türk Hava Kuvvetleri’ne (THK) ait nakliye uçağıyla Kâbil’den Pakistan’ın başkenti İslamabad’a giden ilk TSK kafilesi, Türk Hava Yolları’nın planlı seferiyle dün saat 11.45’te, Ankara Esenboğa Havalimanı’na geldi. Pakistan üzerinden devam edecek olan Afganistan’daki Türk askerlerinin tahliyesinin birkaç gün içinde tamamlanması bekleniyor. Milli Savunma Bakanı Akar da “İntikal faaliyetlerini en kısa zamanda tamamlamayı hedefliyoruz” dedi. Pakistan ve Tacikistan ile Türkiye’nin bölgede beraber çalıştığı müttefiklerine teşekkür eden Akar, “Dışişleri Bakanlığı ve ilgili kurumlarla koordineli olarak faaliyetlerimiz mevcut tahliye planlarımız çerçevesinde devam etmektedir” ifadelerini kullandı.

BÜYÜKELÇİLİK AÇIK

Öte yandan Türkiye’nin Kâbil Büyükelçiliği personeli ise ülkede kalmaya devam ediyor. Halen dar bir kadroyla çalışmalarını yürüten büyükelçiliğin çalışanlarının büyük bir bölümü, Kâbil Hamid Karzai Havaalanı’nda bulunuyor. ABD başta olmak üzere birçok ülke Taliban’ın Kâbil’e girmesinin ardından büyükelçiliklerini tahliye etmesine karşın Türkiye bu yola gitmemişti. Türkiye’nin Kâbil Büyükelçiliği’nin ülkedeki durum netleşene kadar çalışmalarında bir değişiklik olması beklenmiyor. Büyükelçilik hakkındaki nihai karar ise Taliban hükümetinin kurulmasının ardından verilecek.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 19 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, Afganistan’da Taliban öncülüğünde yeni kurulacak hükümetin tanınıp tanınmayacağının sorulması üzerine, “‘Kapsayıcı bir hükümet kuracağız’ diyorlar. Gerçekten kapsayıcı bir hükümet kurulacak mı kurulmayacak mı bunu görmemiz lazım. Uluslararası toplumla birlikte hareket edeceğiz” ifadelerini kullanmıştı.

Türk askerlerinin çekilmesinin tamamlanmasıyla birlikte TSK’nin 16 Ocak 2002’de başlayan Afganistan görevi de resmen sona ermiş olacak. ABD’nin 11 Eylül saldırılarının ardından Afganistan’ı işgalinden sonra kurulan Afgan Geçici Yönetimi’ne destek sağlamak için BM Güvenlik Konseyi (BMGK) kararıyla oluşturulan Afganistan Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti’ne (ISAF) katkıda bulunan ve bir dönem ISAF’ın komutasını da yürüten TSK, BM Afganistan Yardım Misyonu’na da katıldı. TSK ayrıca Afganistan ordusunu eğitim faaliyetleri de yürüttü. ISAF Harekâtı’nın 2014’te sona ermesiyle birlikte BMGK kararı uyarınca başlatılan NATO öncülüğündeki Kararlı Destek Misyonu’nda da yer alan TSK, bu misyon kapsamında Kâbil Eğitim, Yardım ve Danışma Komutanlığı’nı üstlenmişti. TSK, Kararlı Destek Misyonu kapsamında 6 yıldır Kâbil Hamid Karzai Havaalanı’nın askeri bölümünün işletme ve koruma hizmetlerini sağlıyordu. Ülkedeki TSK personelinin dönüşünün tamamlanmasıyla birlikte TSK’nin Afganistan’da 20 yıldır uluslararası misyonlar ve ikili anlaşmalar çerçevesinde devam ettirdiği faaliyetler de sonlanmış olacak.