Anayasa'da anlaşma yok

TBMM Başkanı Cemil Çiçek, yeni anayasa başlangıcını, anayasa profesörleriyle dün yaptığı toplantıyla verdi. Yeni anayasanın hangi esaslara göre yapılacağının tartışıldığı toplantıda, mevcut anayasanın değiştirilemez ilk 3 maddesine “dokunulup dokunulamayacağı” konusunda anayasa profesörleri arasında görüş ayrılığı çıktı. Yeni anayasanın nasıl yapılacağı konusunda ise mevcut Meclis’in temsil oranının yüksek olması nedeniyle “Kurucu Meclis” gibi çalışabileceği görüşü ağırlık kazandı. Yeni anayasayı “Özel Anayasa Meclisi”nin yapmasını öneren Prof. İbrahim Kaboğlu, Meclis’in 1 Ekim’de tutuklu milletvekilleri ve BDP’liler de dahil “tam kadro” toplanması gerektiğini belirterek, “aksi takdirde yapılacak anayasanın meşruiyetinin tartışılacağını” ifade ederken çok sayıda öğretim üyesi de bu görüşe destek verdi.

Çiçek’in anayasa süreciyle ilgili anayasa hukukçusu öğretim üyelerinin görüşlerini almak için TBMM’deki toplantısına 27 öğretim üyesi davet edildi ancak 24 isim katıldı. 7 saat süren toplantıyla ilgili soruları yanıtlayan İzmir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Merdan Hekimoğlu, ağırlıklı görüşün mevcut parlamentonun yüzde 95 gibi yüksek bir temsile sahip olduğu dolayısıyla “kurucu meclis” gibi çalışabileceği yönünde oluştuğuna dikkat çekti. Çiçek de Meclis’te temsil edilen AKP, CHP ve MHP’nin anayasayı mevcut parlamentonun yapması konusunda görüşbirliği içinde olduğunu, bunun genel uzlaşma olduğuna dikkat çekti.

Edinilen bilgiye göre, Prof. Kaboğlu, sadece yeni anayasa yapımı için “Anayasa Meclisi” adı altında özel bir Meclis kurulmasını önerdi. Kaboğlu’na bazı hocalar da destek vererek TBMM’den farklı olarak sadece yeni anayasa yapımı işini üstlenmek üzere, yüzde 10 barajının uygulanmadığı, nisbi temsil sistemiyle yapılacak seçimle oluşturulacak “Anayasa Meclisi”nin yeni anayasa yapmasını önerdi. Ancak bu öneriye, bir grup öğretim üyesi, anayasada böyle bir organ öngörülmediği için teknik olarak sorunlu olacağı eleştirisini getirdi.

Anayasanın değiştirilemez ilk 3 maddesinin, diğer maddeler gibi yasa teklifiyle değiştirilip değiştirilemeyeceği de tartışma konusu oldu. Bir grup hukukçu, yeni bir kurucu iradeyle yeni bir anayasa yapılacağını belirterek, “İlk 3 maddeye de dokunulabilir” görüşünü dile getirirken bazı hocalar, “Mevcut bir anayasa varken yeni bir anayasa yapılıyor. Mevcut anayasa ilk 3 maddeye dokunulmayı yasakladığı için yeni anayasa da olsa bu maddelere dokunulamaz” görüşünü savundu. Aralarında Prof. Dr. Ergun Özbudun, Prof. Dr. Serap Yazıcı, Prof. Dr. Fazıl Hüsnü Erdem’in de bulunduğu bazı öğretim üyeleri, Meclis’in yüksek temsil oranını gerekçe göstererek, “Kurucu Meclis gibi çalışabilecek temsil oranına sahip olan bu Meclis yeni bir anayasa yapabilir” görüşünü bildirdi. Ancak bazı öğretim üyeleri yüzde 10 seçim barajının olduğu bir ülkede “temsilde adaletten” söz edilemeyeceğini belirterek bu görüşe karşı çıktı. Bu konuda net ve ağırlıklı bir görüş oluşturulamadı.

BDP de katılmalı

Toplantıda katılımcıların büyük bölümü parlamentoda temsil edilmeyen siyasi partilerin de katılımının sağlanması ve BDP’nin sürece dahil edilmesi üzerinde görüş belirtti. Söz alan bazı hocalar, “Aksi takdirde yapılacak anayasanın demokratik meşruiyeti zedelenir” görüşünü dile getirdi. Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun yasal zemine kavuşturulması ve sivil toplum örgütlerinin görüşlerinin alınması önerildi.