Artık reji de nota bilmeli

Bu dönemde sanat severlerin ortak şikayeti konser salonlarından uzak kalmak oldu. Borusan Sanat Genel Müdürü Ahmet Etem Erenli, “Çevrimiçi ile konser salonunda konser dinlemek arasında çok büyük fark var elbette… Enerjisi bambaşka. Ama günün şartları ile arzular şu aşamada çok örtüşmüyor... Şartlara uymak gerekiyor o nedenle müziği seviyorsanız yapacak bir şey yok, şartlara uyuyorsunuz” diyor.

Her ihtimale karşı çevrimiçi çalışmalarının 2021 ve sonrasında da devam edeceği bilgisini paylaşan Erenli, “Planlarımızı şimdilik Ekim 2021’de sezonu açacağımızı varsayarak yapıyoruz” ifadesini kullanıyor. Ahmet Etem Erenli ile Borusan Sanat’ın 2021 programını ve pandemi ile değişen sanat dünyasını konuştuk.

FATURALARINI NASIL ÖDEYECEKLER?

* Pandemi tüm sektörleri kökten değiştirdi ve olumsuz etkiledi. Özellikle kültür sanatta nasıl bir etki görüyorsunuz, bir hasar tespiti yaptınız mı?

Pandeminin olumsuz etkilediği alanların başında kültür ve sanatın geldiğini düşünüyorum. Bu dönemde devlet kadrolarında çalışan sanatçılar pandeminin yarattığı ekonomik buhrandan tabii ki daha az etkilendi; sahneye çıkmasalar bile maaşlarını aldılar ve belli bir standardı koruyabildiler. Ancak devlet kadrolarında olmayan ve serbest olarak çalışan sanatçılar bundan ekonomik açıdan çok etkilendiler. Tüm etkinliklerin iptal edildiği bir ortamda, bu insanlar nereden ne kazanacaklar ve faturalarını nasıl ödeyecekler…

1 MİLYON 400 BİN TL KAYIP

* Borusan Sanat tarafında ne kadarlık kayıp söz konusu?

- Borusan Sanat da tabii ki her kurum gibi pandemiden etkilendi; yaklaşık 1 milyon 400 bin TL bilet gelirimiz maalesef 2020’de gerçekleşemedi. Biletlerimizin tamamının satıldığı sezonumuzda, tüm biletleri iade etmek zorunda kaldık. 2020 Mart–Mayıs aylarını kapsayan dönemde 7 Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO), 2 Borusan Quartet ve 7 Borusan Müzik Evi konserini iptal ettik. Bu konserleri 2021–2022 sezon konserlerimiz tamamlanmış olduğundan 2022 ve sonrasına erteledik.

* Her şey dijitale taşındı. Yakın gelecek için nasıl projeksiyonlarınız var? Ertelenen gösteriler, konserler, sergiler... nasıl bir program dahilinde tekrar devreye giriyor?

Sezon sonuna kadar radyodan canlı yayınlarımız devam edecek ve borusansanat.tv üzerinden de ağustos sonuna kadar konserlerimiz çevrimiçi yayınlanacak. Planlarımızı şimdilik Ekim 2021’de sezonu açacağımızı varsayarak yapıyoruz. Bu durum yaza doğru netlik kazanır düşüncesindeyim. Ancak her ihtimale karşı çevrimiçi çalışmalarımız 2021 ve sonrasında da devam edecek.

Ahmet Etem Erenli

HER MÜZİĞİN BİR ÇEKİM TEKNİĞİ VAR

* Bir konseri normal ses düzenin ayarlandığı efektlerin yapıldığı bir konser salonunda izlemek var bir de bunu dijitalde dinlemek, aynı tadı veriyor mu, bunun için neler yapıyorsunuz?

Çevrimiçi ile konser salonunda konser dinlemek arasında çok büyük fark var elbette… Konser salonunda izleyici ile aranızda bir alışveriş oluyor. Enerjisi bambaşka. Ama günün şartları ile arzular şu aşamada çok örtüşmüyor... Şartlara uymak gerekiyor o nedenle müziği seviyorsanız yapacak bir şey yok, şartlara uyuyorsunuz.

Elbette her müziğin bir çekim tekniği var; klasik müzik biraz daha zorlayıcı bu açıdan. Rejinin nota bilmesi önemli, yönlendirmeler önemli. Yani obuanın çaldığı yerde fagotu gösterirseniz pek hoş bir görüntü oluşmuyor. Ülkemiz de bu alanda çalışan bir ekip yoktu; bu açıdan pandemi sürecinin bize yeni bir çalışma alanı yaratacağını düşünüyorum. Biz hem ses hem de görüntü alanında ülkemizin en iyi ekipleriyle çalışıyoruz.

* Yeni dönemde sanat severlerin davranışları nasıl şekilleniyor, en çok nelerden şikâyet ediyorlar?

Tüm izleyicilerimizden gelen ortak şikâyet, konser salonlarından uzak kalmak. Bu da son derece anlaşılır bir durum. Bizler de mekânlardan uzak kalmaktan mutlu değiliz…

KAYDI KOY, ÇAL OLMUYOR

* Türkiye'de sanat severler dijitale ne kadar hazır, gerçekten klasik konseri dijitalde izleyecek ya da sergileri bu alanda gezecek bir kitle var mı?

Açıkçası hiç kimse çevrimiçine hazır değildi. Bizim tek avantajımız 20 yıldır orkestramızın tüm konserlerinin arşivlenerek ses kaydının yapılmış olması. Bu nedenle geçen haftalarda radyomuz Borusan Klasik üzerinden BİFO Maraton adı altında geçmiş sezonlarımızdan altı konserlik bir seri gerçekleştirebildik. Elbette bu iş, kaydı koy, çal şeklinde de olmuyor. Tüm sanatçılara kayıtların yollanması ve izin alınması, nota evlerine yayın için ödemelerin yapılması zaman alan ve bütçesi olan bir iş. O nedenle tamamını maalesef dinlemeye açamıyoruz.

Ayrıca şundan da bahsetmek isterim, Borusan Contemporary bu sene Mental Klinik Acı Reçete #2 başlıklı sergisini 7/24 çevrimiçi izlemeye açtı ve bundan da çok iyi bir geri dönüş aldı.

Bu dönemde insanların tam olarak benimsemese bile çevrimiçine geçtiği düşüncesindeyim.

30’U AŞKIN KONSER OLACAK

* Pandemide sanatçılar ücret alamadı, siz nasıl çözümler geliştirdiğiniz? Borusan Sanat’ın 2021 programında neler olacak?

Öncelikle 2020 yılı içinde açıkladığımız ve iptal ettiğimiz konserlerin prova ücretlerini tüm orkestra üyelerimize ödedik. Ancak daha sonrası karar verene kadar kendi aramızda neler yapabileceğimizi çok tartıştık ve bizim için önemli olan üç kriter belirledik:

Sanatçı, izleyici ve çalışanlarımızın sağlığının korunması, orkestramızın geldiği sanatsal düzeyin aynı düzeyde tutulması, üyelerimizin gelirlerini asgari düzeyde koruyabilmek.

Bu nedenleri göz önüne aldığımızda şu plan üzerinde görüş birliği sağladık: Her yıl yaklaşık 12-14 arasında gerçekleşen BİFO konser sayımızı 28’e çıkararak; orkestramızın tüm üyelerine mümkün olduğunca konser verme olanağı sağlayalım ve üyelerimize çalışma imkânı oluşturmuş olalım, konser sayımızın artmasıyla tüm üyelerimiz yıl boyunca konser vererek sanatsal düzeyin koruyalım, mümkün olduğunca az temasla sağlıklı bir ortamda konserlerimiz gerçekleştirelim.

Bu ana konuları belirledikten sonra da hemen harekete geçtik ve 2020 Ekim ayından itibaren tüm konserlerimizi karnaval.com platformundan yayın yapan radyomuz Borusan Klasik’ten canlı olarak yayınlamaya başladık.

Ayrıca bir süredir üzerinde çalıştığımız borusansanat.tv 3 Ocak 2021 saat 11.30’dan itibaren yayına başladı. Bu çevrimiçi platform ücretsiz yayın yapacak. Her hafta veya iki haftada bir konserlerin değişeceği platformda Ekim 2020’den itibaren gerçekleştirdiğimiz konserleri yayınlamaya başlayacağız. 2021 Ağustos ayı ortasına kadar 30’u aşkın konser yayınlamak hedefimiz.