Beyin orgazmı nedir, bilim bu konuda ne diyor?

ASMR video içerikleri, son yıllarda hızla artan bir çılgınlık olarak milyonlarca izleyiciye ulaşmaktadır. Peki ASMR, yani Autonomous Sensory Meridian Response tam olarak nedir? ASMR, yani otonom duyusal meridyen yanıtı olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz durum, beyinde gerçekleşen aşırı haz yüklü durumu tanımlamaktadır. Beyindeki karıncalanma hissinin verdiği tarifi zor haz duygusu, beyin orgazmı olarak tanımlanmaktadır.

Bir dizi görsel ve işitsel durumlar, örneğin fısıltılı konuşma, görsel hipnotik uyaranlar, el ve beden hareketleri, kişilerin beyninde ve kulaklarında karıncalanma hissi yaratmaktadır.

ASMR videolarında, izleyenlerin beyninde zevk hormonu olan dopamin salınımını artıran şu içerikler kullanılmaktadır:

• Fısıltılı konuşmalar
• Yemek ve çiğneme sesleri
• Sadece tek renkten oluşan içerikler
• Çeşitli yüzeylere dokunma ve hışırtı sesleri çıkartılması
• Parmak hareketleri
• Farklı objelerin birbirlerine sürtünmeleri ile çıkan sesler
• Kinetik kum ve slime videoları

Bu videoları izleyenlerin içleri bir hoş olmaktadır. Bu “hoş olma” durumu, net olarak tariflenmesi zor bir haz duygusunu içermektedir. Devamlı hareketleri izleme ve takip etme eğiliminde olan beynimiz, derin gevşeme moduna girmektedir. O sırada eşlik eden sıra dışı düşük frekanslı sesler, dikkatle takip etme dürtüsünü uyandırmaktadır. İşte tam bu anda, beynimiz haz duygusuna odaklanarak, izlediği video veya dinlediği sesler ile bir şey başardığını düşünmektedir. Öyle ya, beta beyin dalgası senkronizasyonunda olduğumuz sırada durmadan günlük dertleri düşünüp dururuz. Oysa, gama beyin dalga senkronizasyonuna geçince “anda kalmak” denen durumu yaşıyor beynimiz.

İLK ARAŞTIRMA 2015'TE

İlk olarak 2015 yılında, Galler'deki Swansea Üniversitesi'nde beyin orgazmını tanımlamaya yönelik çalışma yayınlanmıştır. ASMR içerikli videolar izlediklerinde, beyinlerinde garip ve keyifli bir karıncalanma hissi yaşadığını bildiren 475 kişiyle araştırma yapılmıştır. Bu kişilerin büyük bir çoğunluğu, uyumalarına yardımcı olmak ve stresle başa çıkmak için YouTube platformunda ASMR videoları aradığını keşfettiler. Çoğu izleyici, bu videoları düzenli izledikten bir süre sonra, depresyon anketinde yüksek puan alanlar da dâhil olmak üzere, kendilerini gün içinde daha iyi hissettiklerini bildirmişlerdir. Kronik ağrı çeken deneklerin bir kısmı da videoların semptomlarını azalttığını söylemiştir.

Winchester, Shenandoah Üniversitesi'nde Prof. Craig Richard, şimdiye kadar 100'den fazla ülkede 20 bin kişiyi kapsayan ve neredeyse tamamı "beyninde haz veren karıncılanma hissi" yaşadığını söyleyenlerle bir çalışma yürütüyorlar. Çalışmanın ilk sonuçları ASMR'nin ne olduğu ve neden var olduğu konusunda bir teori geliştirdi. Bu teoriye göre, beyin orgazmı olarak adlandırılan ASMR videolarının altında, izleyen ve dinleyenleri öncelikle rahatlamak vardır. Bu videolarda izleyicilerin kulaklarına yumuşak bir şekilde fısıldanıyor, özenli kişisel ilgi dolu ve rahatlatıcı sözler söyleniyor. Gülümseme sesleri ve mikrofona simüle edilmiş dokunuşlar, bir çeşit okşanma hissini tetiklemektedir. Prof. Craig Richard, en temel düzeyde, fısıldayan sevgiyle kanalize edilen tüm video içeriklerinin, beynimizde sevilme hissini tetiklediğini söylemektedir.

Social Neuroscience dergisinde 2017 yılında yayınlanan araştırmada, Kanada Winnipeg Üniversitesi’nde beyin orgazmı tetikleyen nedenler araştırılmıştır. Elde edilen verilere göre, beyin orgazmı olarak tanımlanan durum, kafatası içinde karıncalanma ve zevk duygusu karışımı, sırt ve uzuvlara yayılan algısal bir his olarak tarif edilmektedir.

Belirli görsel ve işitsel uyanlar ile kişilerin beyninde ne oluyor? Bu haz ve karıncalanma karışı olarak tanımlanan his, hangi beyin bölgesinden kaynaklanıyor? Araştırmacılar fMRI isimli beyin görüntüleme yöntemi ile ASMR'ye duyarlı olan ve olmayan kişilerin beyin işleyişlerini incelediler. Ortaya çıkan sonuç, nörobilimsel olarak değerli bir tespit içeriyordu.

Beyin orgazmı yaşama konusunda duyarlı olan kişilerin, şu 3 beyin bölgelerinde normale göre artmış bağlantı bölgeleri tespit edildi:

• Talamus

• Frontal girus

• Temporal girus

Bu 3 beyin bölgesinde normale göre daha fazla bağlantıya sahip kişilerin yaşamlarını bir örnek ile şu şekilde tanımlıyorlar.

Sessiz bir kütüphanede olduğunuzu hayal edin. Arkanızdaki iki kişi fısıldamaya başlıyor. Yan masanızdaki kişi dizüstü bilgisayarının klavyelere nazikçe yazıyor. Önünüzdeki masada ise birisi sessizce elma yemeye başlıyor. Daha ilerideki birisi kitabın sayfalarını çeviriyor ve kurşun kaleminin ucunu kalemtraş ile açıp, kağıda notlar alıyor.

Birçok kişi için bunlar, sözde sessiz bir ortamda sinir bozucu ve rahatsız edici dikkat dağıtıcı unsurlar olabilir. Ancak bahsedilen 3 beyin bölgesinde farklı bağlantı sayısına sahip kişilerde ise aynı ortamda beyin orgazmı ASMR duygusu tetiklenecektir. Otonom duyusal meridyen tepkisi olarak adlandırılan bu tepki, başın tepesinden başlayıp, vücudun tamamına yayılan sıcak, karıncalanma gibi ve hoş bir his olarak tarif edilmektedir.

"ORGAZM SADECE CİNSEL BİR PAYLAŞIM DEĞİL"

Dr. Bora Küçükyazıcı, beyin orgazmı ASMR konusunda şunları paylaştı:

"Yaşamın kendi içindeki koşturmalar, sorumluluklar, yetişmeyen planlar ve eksik kalan işler sırasında, beynimiz şiddetli şekilde sakinliğe ihtiyaç duymaktadır. Sakin olmak ve düşüncelerin sessizleşmesi çok zordur, lakin doğru meditasyon teknikleri ile sağlanabilir."

"Danışanlarımızda, duygusal sorunlar ve stres bozukluğu yaşayanlarda beta beyin dalga hâkimiyetini görmekteyiz. Oysa beta beyin dalgaları, durmadan düşünmek, analiz yapmak, plan yapmak ve yaşamı yorumlamaya çalışmaktadır. İşte o anlarda ASMR videoları beynimizi bir çeşit sakinleştirme yönlendirmesi sağlıyor."

Dr. Küçükyazıcı, sözlerine şöyle devam etti:

Orgazm, sadece cinsel paylaşım ile değil, beynimizde de gerçekleşen bir haz duygusu tetiklenmesidir. AMRS video ve görsellerindeki içerikler çoğunlukla şunları içeriyor:

• Nazikçe ve düşük ses tonu ile fısıldayarak konuşma,

• Mikrofona çok yakın şekilde nefes sesleri

• Mikrofona hafifçe vurma ve parmaklar ile mikrofon yüzeyini kaşıma

• Yavaş ve planlı şekilde el hareketleri

• Yumuşak ve kıvamlı objelerin el ve parmaklar ile tutulması sırasındaki sesler ve görüntüler

Bu görüntü ve sesli uyaranları takip ettiklerinde beyin orgazmı yaşayan kişiler, duygusal ve düşünsel rahatlama için youtube asmr videolarını takip ediyorlar. Kaygı bozukluğu, depresyon ve uyku düzeni sorunlarında azalma bildiriyorlar. Danışanlarımdan bu videoları izledikleri sırada şu deneyimleri yaşadıklarını öğreniyorum:

• Baş ve saçlı deride karıncalanma hissi

• Karın boşluğunda gıdıklanma

• Boyun ve omurga boyunca dalgalar halinde yayılan sıcaklık

• Dürtüsel olarak izlemeye devam etme arzusu

• Dürtüsel olarak Heyecan verici ve uyg

• Hoş, heyecan verici, karıncalanma sıcaklığı ve rahatlama hissi

Küçükyazıcı, şu verileri de sözlerine ekledi:

"ASMR kelimesinin Türkiye’deki arama hacmine Youtube verilerinden bakıldığında, son 5 yıl içindeki artışı görmekteyiz. Bu veri, insanlar yaşam içindeki zorluklarla, sıkıntılarla, sorunlarla baş etme yöntemi olarak kendilerini iyi hissettirdiğini keşfettikleri ve beyin orgazmı yaşamalarını sağlayan ASMR videolarını izlediklerini göstermektedir."

"Türkiye’de özellikle 2021 yılı ilk 5 ay verilerine bakıldığında, ASMR videoları izlenmesinde açık ara bir artış gözlenmektedir. Koronavirüs pandemi ve karantina nedeniyle evde vakit geçirilmesi, beyin orgazmı yaşatan ASMR videolarının izlenme sayısında artışa neden olduğu söylenebilir. Benzer artış, aynı dönemdeki kitap satışlarında acaba gerçekleşti mi? Ya da evde ailecek kaliteli zaman paylaşmayı sağlayan kutu oyunları satışları ne durumda? Örneğin: satranç, tavla, Monopoly, Borsa, Tabu, Scrabble, Tombala, Uno, Trivial Pursuit vb."

"DOPAMİN HORMONUNU NASIL SALGILATACAĞIMIZA KARAR VERMELİYİZ"

"Beynimiz, en değerli hazinemiz" diyen Küçükyazıcı, "Beynimiz, yaşam koşullarına ve olaylara uyum sağlamamızı yönetiyor. Beynimizin orgazm hissi yaşamasında bir sakınca bulunmamaktadır. Sakinleşmek ve iyi hissetmek için ASMR videoları izlenebilir, uygundur. Lakin kişisel gelişim yolunda anlamlı ilerleyen birey, pre-frontal korteks bölgesini devreye alan bireydir. İzlenen ASMR videolarındaki görüntü ve seslerin beynimizde orgazm ve tatmin duygusu yaratması, kişiyi o an için rahatlatıp, iyi hissetmesini sağlatır. Peki, o video sona erince ne olacak? Yaşadığı durumu ve duyguları yönetme konusunda çözüm geliştirmeyen birey, her sıkıştığı anda yeni bir beyin orgazmı için yeni bir ASMR videosu mu açacak?" diye sordu.

Küçükyazıcı, "Bir hobi geliştirerek, yağlıboya resim veya karakalem çalışmasını tamamladığında da kişinin beyni, dopamin salgılar. Dopamin, zevk ve tatmin duygusunu yöneten hormondur. Anlamlı ve faydalı eylemlerle, insan beyni pre-frontal ön beyin korteksinden dopamin salgılanması da, kişilerde haz ve başarı duygusunu tetikler" diyen Bora, "Beynimizi eğitmeden kendi haline bırakırsak, geçici tatmin duygusu olsa da, tek amacı haz almak ve iyi hissetmektir. Beyin orgazmını yöneten dopamin hormonunu nasıl salgılatacağımıza karar vermeliyiz" ifadelerini kullandı. 

"KARAR VE SEÇİM BİZİM"

Küçükyazıcı, sözlerini şöyle noktaladı:

"Başka birisiyle şefkatli, nazik ve fısıldayan yakınlaşmayı simüle eden ASMR videoları, sakinleştirici ve duygusal yakınlık bağını deneyimlemeyi sağlar. Oysa sevdiklerimizle yakınlaşıp, anlamlı ve kaliteli vakit geçirmek de duygusal bağlarımızı güçlendirerek, beynimizde oksitozin hormonu salınımını tetikleyecektir.

Kendimizi tanımak için, duygularımızı ve beklentilerimizi anlamalıyız. Kendimizi aslında hiç tanımadığımızı kabul ettiğimiz gün, aslında neden bu dünyada olduğumuz sorusunu sormaya başladığımız gün olacaktır. Karar ve seçim bizim. Unutmayalım, burası serbest seçimler gezegeni. Tercihlerimiz ve seçimlerimiz, kim olduğumuzu belirliyor."