Bir Manzoni klasiği

Lombardiya'nın 1620'lerde İspanyollar tarafından işgalinin gölgesinde Renzo ve Lucia isimli iki gencin aşkını hikâye eden Nişanlılar’da çift, Lucia'ya âşık despot Don Rodrigo yüzünden yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kalır. Tutuklanma ve veba gibi türlü badireler atlatır.

19. yüzyıldaki çağdaş olaylara göndermelerde bulunan, Alessandro Manzoni’nin yıllarca arşivlere kapanarak üzerinde uğraştığı, İtalya’nın ve İtalyanların kusurlarına çekinmeden mercek tutan Nişanlılar, İtalyan nesrinin, İtalyancanın ve hatta İtalya’nın kendisinin yaratıcı unsurlarından sayılabilecek bir edebiyat olayı niteliğini koruyor.

Necdet Adabağ çevirisi, Jonathan Keates’in önsözü ve Bruce Penman’ın sonsözünü yazdığı Nişanlılar, yazar ve dönem kronolojisinin yanı sıra, kitaba dair görsellerle sunuluyor.

İtalyanca'da yazılan ilk tarihî roman olma özelliğini taşıyan Nişanlılar, bu türün seyrini değiştirirken anlattığı ülkenin ruhunu da yakalayabilmiş bir klasik. Manzoni'nin “Risorgimento” öncesi İtalya'ya, Katolik inancına ve tarihî romana dair fikirlerini ustaca harmanladığı bir başyapıt.

KİTAPTAN BİR BÖLÜM OKUMAK İÇİN:

https://www.iletisim.com.tr/Images/UserFiles/Documents/Gallery/nisanlilar.pdf

ALESSANDRO FRANCESCO TOMMASO MANZONI: 7 Mart 1785 tarihinde İtalya’nın birleşmesi öncesi Milano Dükalığı’nda dünyaya geldi. Babası feodal lordların soyundan gelen Don Pietro’ydu. Annesi Giulia edebiyatla ilgili bir kadındı; büyükbabası Cesare Beccaria, Lombardiya Aydınlanması’nın önemli üyelerinden biriydi.

Çocukluğu önce Somaschi tarikatının San Bartolomeo ve Sant’Antonio okullarında geçti, daha sonra Longone Yatılı Okulu’na girdi ve burada diplomat Giulio Visconti ve Kont Federico Confalonieri’yle arkadaş oldu. Annesiyle babası Manzoni gençken ayrılmıştı. Genç Manzoni, okulu tamamladıktan sonra babasının yanına döndü. Gençlik yıllarını, ailenin Caleotto isimli malikânesinde Milanolu aristokrat ve burjuvalarla eğlenerek geçirdi.

Annesinin sevgilisi Carlo Imbonati’nin de ısrarlarıyla Paris’e gitmeye nihayet razı olduysa da annesinin yanına gidemeden Carlo Imbonati öldü. Manzoni’nin ilk eserlerinden biri Imbonati için yazdığı “In morte di Carlo Imbonati” (Carlo Imbonati’nin Ölümü) isimli şiir oldu.

Annesiyle Place Vendome’a taşındılar. Babasını 1806 yılında kaybeden Manzoni, ertesi yıl Enrichetta Blondel’e âşık oldu. Aile Boulevard des Italiens’e yerleşti. Enrichetta’nın Katolik inancı, Manzoni’de bir inanç krizine neden oldu.

Paris’te bir törenle resmî olarak yeniden Katolik olan Manzoni, 1810’lardan itibaren Imni Sacri adını verdiği ilahiler yazdı. Seküler şiirleri arasında Napoléon için yazdığı “Aprile 1814” (Nisan 1814), İtalyanları Avusturya hükmüne karşı ayaklanmaya çağıran Rimini Bildirgesi’nin adından esinlenerek yazdığı “Il proclama di Rimini” (Rimini Bildirgesi) gibi eserler vardır. Edebiyat ve dil üzerine çeşitli denemeler kaleme alan Manzoni, aynı zamanda oyun yazarlığı da yaptı.

Nişanlılar isimli romanı ilk olarak 1827 yılında yayımlandı. 1833 yılında karısı Enrichetta’yı kaybetti; arkasından “1833 Noeli” şiirini yazdı. Nişanlılar romanını yeniden yazdı; kitabın “Quarantana” adıyla bilinen son hali, 1840 yılında yayımlandı.

1848 olaylarının coşkusuyla siyasi şiirlerinin olduğu bir derleme çıkardı. 1860’ta Vittorio Emanuele II tarafından krallık senatörü ilan edildi. Garibaldi’yle tanıştı ve İtalyancanın birleştirilmesini üstlenen heyette görev aldı. Bu konu üzerine yazdığı makaleleri Dell’unità della lingua e dei modi di diffonderla (Dilin Birleşmesi ve Nasıl Yayılacağı) isimli bir eserde topladı.

Alessandro Manzoni, 1873 yılında San Fedele Kilisesi’nin merdivenlerinden düşerek yaralandı ve sağlığı yıl boyunca kötüleşti. 22 Mayıs günü 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. San Marco Kilisesi’nde resmî bir cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı ve kalabalık bir kortej eşliğinde Milano’daki Cimitero Monumentale’ye defnedildi.

Giuseppe Verdi, ölümünün birinci yılını anmak üzere “Requiem” eserini besteledi. Manzoni bugün tıpkı Dante Alighieri gibi İtalyancanın ve İtalyan edebiyatının “kurucu baba”larından biri sayılır.

Nişanlılar / Alessandro Manzoni / Çeviri: Necdet Adabağ / İletişim Yayınları / 672 s.