Bütçe 8 milyar lira açık verdi

Seçim yatırımları ile artan kamu harcamalarına, krizin vergi gelirleri başta olmak üzere ekonomik hayata vurduğu darbe eklenince bütçe açığı yılın ilk çeyreğinde yüzde 337 artarak 4 milyar 374 milyon TL'den 19 milyar 127 milyon TL'ye yükseldi.

Bu sonuç ile yıllık bütçe açık hedefi olan 10 milyar 398 milyon TL'nin, daha yılın ilk üç ayında 8 milyar 729 milyon TL üzerine çıkıldı. Böylece üç ayda yıllık açığın yüzde 184'üne ulaşıldı.

Bütçe giderleri yüzde 28.8 artarken, bütçe gelirlerindeki artış yüzde 0.2'de kaldı. Vergi gelirleri yüzde 5.2 azaldı. Geçen yıl ilk çeyrekte 9 milyar 377 milyon TL faiz dışı fazla veren bütçe, bu yıl aynı dönemde 1 milyar 37 milyon TL faiz dışı açık verdi.

Bütçe açığı Mart ayında da yüzde 80 artarak 4 milyar 870 milyon TL'den 8 milyar 767 milyon TL'ye çıktı. Bütçe giderleri yüzde 17 artarken, bütçe gelirleri yüzde 5.3, vergi gelirleri de yüzde 3.7 azaldı. Faiz dışı açık 117 milyon TL'den 4 milyar 319 milyon TL'ye çıktı.


Seçim yatırımını içeren transferlerde artış yüzde 38

Maliye Bakanlığı, Mart ayı bütçe sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Ocak-Mart döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre, faiz hariç giderler yüzde 27.8 artarak 37 milyar 811 milyon TL'den 48 milyar 334 milyon TL'ye yükseldi. Bu kalem içinde yer alan personel giderleri yüzde 15.9, SGK devlet primi yüzde 11.6, mal ve hizmet alımları yüzde 27, cari transferler yüzde 38.1, sermaye giderleri yüzde 19.3 artış gösterdi.

Seçim yatırımlarına işaret eden para aktarımlarını içeren cari transferlerin 17 milyar 514 milyon TL'den 24 milyar 179 milyon TL'ye yükselmesi dikkat çekti.


5 puanlık indirimin üç aylık maliyeti 980 milyon TL

Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri yüzde 48.5 artarak 13 milyar 179 milyon TL oldu. Bu artışta sosyal güvenlik reformu kapsamında Kasım 2008'den itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu'na devlet sosyal güvenlik katkısı olarak yapılan transferler ile krize bağlı olarak prim gelirleri tahsilatında yavaşlama etkili oldu. Ekim 2008'den itibaren uygulanan sosyal güvenlik primi işveren payında 5 puanlık indirim de üç aylık 980 milyon TL'ye ulaşan maliyeti ile etkili oldu.

Cari transferler içinde tarımsal destekleme ödemeleri 2 milyar 356 milyon TL, mahalli idare payları 4 milyar 29 milyon TL oldu.


Faiz giderleri üçte bir oranında arttı

Faiz giderleri yüzde 31.6 artarak 13 milyar 751 milyon TL'den 18 milyar 900 milyon TL'ye çıktı. Böylece bütçe giderleri yüzde 28.8 artarak 51 milyar 562 milyon TL'den 66 milyar 425 milyon TL'ye yükseldi. Bu sonuç ile yıllık bütçe gider hedefi olan 259 milyar 156 milyon TL'nin yüzde 25.6'sına üç ayda ulaşılmış oldu.

Vergi gelirleri yüzde 5.2 azalarak 40 milyar 256 milyon TL'den 38 milyar 144 milyon TL'ye geriledi.


Dış ticaret, kurumlar ve tüketim vergi gelirleri azaldı

Krizin en çok etkisini gösterdiği vergiler kurumlar, dış ticaretten alınan katma değer vergisi (KDV) ve özel tüketim vergisi (ÖTV) oldu. Kurumlar vergisi gelirleri yüzde 6 azalarak 4 milyar 275 milyon TL'den 4 milyar 18 milyon TL'ye indi. İthalde alınan KDV yüzde 30.7 azalarak 7 milyar 18 milyon TL'den 4 milyar 867 milyon TL'ye geriledi. Dahilde alınan KDV yüzde 1.5 azalarak 4 milyar 218 milyon TL'den 4 milyar 155 milyon TL'ye indi. ÖTV yüzde 7.6 azalarak 9 milyar 457 milyon TL'den 8 milyar 738 milyon TL'ye düştü. Harçlar yüzde 8.4 azalarak 1 milyar 312 milyon TL'den 1 milyar 203 milyon TL'ye geriledi.

Gelir vergisi yüzde 10.4 artarak 8 milyar 547 milyon TL'den 9 milyar 439 milyon TL'ye, BSMV yüzde 20.5 artarak 906 milyon TL'den 1 milyar 92 milyon TL'ye, damga vergisi yüzde 7.5 artarak 967 milyon TL'den 1 milyar 40 milyon TL'ye, diğer vergiler yüzde 1.1 artarak 3 milyar 554 milyon TL'den 3 milyar 593 milyon TL'ye yükseldi.


Gelir hedefinin yüzde 19'unda kalındı

Özel bütçeli idarelerin öz gelirlerindeki yüzde 8.8 artış, düzenleyici kurumların gelirlerindeki yüzde 8.4 azalma da eklenince bütçe gelirleri ilk çeyrekte yüzde 0.2 artarak 47 milyar 188 milyon TL'den 47 milyar 298 milyon TL'ye yükseldi. Böylece yıllık 248 milyar 758 milyon TL olan gelir hedefinin yüzde 19'u üç ayda gerçekleşti.

Bu gelişmeler sonucunda ilk çeyrekte bütçe açığı yüzde 337 artarak 4 milyar 374 milyon TL'den 19 milyar 127 milyon TL'ye yükseldi. Bu sonuç ile yıllık bütçe açık hedefi olan 10 milyar 398 milyon TL'nin, daha yılın ilk üç ayında 8 milyar 729 milyon TL üzerine çıkıldı.


Yıllık açık hedefinin yüzde 184'üne ulaşıldı

Böylece üç ayda yıllık açığın yüzde 184'üne ulaşıldı. Geçen yıl ilk çeyrekte 9 milyar 377 milyon TL faiz dışı fazla veren bütçe, bu yıl aynı dönemde 1 milyar 37 milyon TL faiz dışı açık verdi.

Mart ayında da geçen yılın aynı ayına göre sonuçlara bakıldığında; faiz hariç giderler yüzde 25 artarak 13 milyar 895 milyon TL'den 17 milyar 372 milyon TL'ye çıkıldı. Mart ayında bu başlık altında bulunan personel giderleri yüzde 15.9, SGK devlet primi yüzde 11.7, mal ve hizmet alımları yüzde 45.6, cari transferler yüzde 22.3, borç verme yüzde 208 arttı.

Faiz giderleri yüzde 6.4 azalarak 4 milyar 753 milyon TL'den 4 milyar 449 milyon TL'ye indi. Bu gelişmeler sonucunda bütçe giderleri yüzde 17 artarak 18 milyar 649 milyon TL'den 21 milyar 820 milyon TL'ye yükseldi.

Vergi gelirleri yüzde 3.7 azalarak 10 milyar 920 milyon TL'den 10 milyar 514 milyon TL'ye geriledi. Kurumlar vergisi yüzde 18.3, ithalde alınan KDV yüzde 27.9, ÖTV yüzde 5.2, harçlar yüzde 6.5 azaldı. Gelir vergisi yüzde 17.3, BSMV yüzde 5.2, dahilde alınan KDV yüzde 7.6, damga vergisi yüzde 5.9, diğer vergiler yüzde 8 arttı.


Açık Mart'ta yüzde 80 arttı

Bütçe gelirleri toplamda yüzde 5.3 azalarak 13 milyar 779 milyon TL'den 13 milyar 53 milyon TL'ye indi.

Bu gelişmeler sonucunda Mart ayında bütçe açığı yüzde 80 artarak 4 milyar 870 milyon TL'den 8 milyar 767 milyon TL'ye çıktı. Faiz dışı açık 117 milyon TL'den 4 milyar 319 milyon TL'ye yükseldi.