Çekte yeni dönem

Çek Raporu Sunum Sistemi'nin açıklandığı basın toplantısında konuşan Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz, 1995 yılında kurulan büronun, ortakları arasında 9 banka bulunduğunu ve bu ortakların toplam banka aktiflerinin yüzde 82'sini oluşturduğunu söyledi. KKB'nin üyeleri arasında bankalar, katılım bankaları ve tüketici finans şirketlerinin yer aldığını belirten Akdeniz, ayrıca faktoring şirketlerinin tamamı, leasing şirketlerinin de bir bölümünün üyeleri aralarında bulunduğunu ve böylece kredi kullandıran kuruluşların KKB üzerinden sorgulama yaptığını söyledi. KKB'nin içinde yer alan sistemleri de anlatan Akdeniz, burada bireysel ve kredi kartları bilgilerinin paylaşıldığı kredi referans sistemi, her bir müşteriye kredi notunun tesis edildiği bireysel kredi notu sistemi, ticari kredilerin bilgilerinin paylaşıldığı kurumsal büro sistemi, müşteri itirazları değerlendirme sistemi, sahte, bilgi, belge, beyan, başvuru alarm sistemi ve limit kontrol sisteminin yer aldığını bildirdi.

"2011'de kredi müşterilerini sorgulama sayısı 205 milyona ulaştı"

KKB'de hesap kaydı sayısının 2001 yılında 30 milyon olurken, 2011 yılında 150 milyon seviyesine geldiğini belirten Akdeniz, ayrıca 2001'de 6 milyon olan sorgulama sayısının, 2011 yılı itibariyle 205 milyona ulaştığını açıkladı. Akdeniz, "150 milyon hesap kaydının, 25 milyon müşteri üzerinde olduğunu düşünürsek, 2011 yılında her bir banka, kredi müşterisi KKB sistemleri üzerinden ortalama 8 kez sorgulanmıştır. Bu inanılmaz bir rakam. Bu 205 milyon sorgulama sayısı KKB'yi, Avurpa büroları içerisinde en tepeye, dünya kredi büroları arasında da önemli bir yere getirdi. Aynı şekilde 2004 yılında üretilmeye başlayan Bireysel Kredi Notu, 10 milyondan 130 milyonlara çıkmıştır. Bizim, 2012 yılında sorgulama sayısı beklentimiz 230 milyon civarındadır ki bunun gerçekleşmemesi için hiç bir sebep yok" dedi. Bankaların kredi talebinin reddi konusuna da değinen Akdeniz, "Bankalar iki nedenle krediyi red eder, ya kredibilitesi iyi değildir veya bilgi yetersizdir" dedi.

Bankalar,  her ay sonu ödenmiş çek bilgilerini paylaşacak

Akdeniz, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın, "Çekte hapis cezası yerine 10 yıl çek kullanma yasağı geliyor. Bankalar da bilgi pozitif sicil uygulmasına başlıyor" sözlerini anımsatarak, Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) de desteğiyle KKB'nin kurduğu "Çek Raporu Sunum Sistemi"nin oluşturulduğunu söyledi. Bu sistemin 9 Nisan pazartesi gününden itibaren başlayacağını açıklayan Akdeniz, yeni sistemin ticari hayatta büyük bir boşluğu dolduracağını ve çek ile yapılan ticareti daha güvenli hale getireceğini söyledi. Akdeniz, sistemle ilgili şu bilgileri verdi:

"Bu sistem sayesinde çek kabul eden ticari firmalar, çeklerini kabul ettikleri kişi ve firmaların geçmiş çek ödeme bilgilerini görebilecekler ve çeki kabul edip etmeme kararırı kenidleri verecekler. Sistemde, 2007 sonrası tüm pozitif, 2009 sonrası tüm negatif çek bilgileri yer alacak. Tüm bankalar 2007-2011 yılları arasında ödenen tüm çekleri Kredi Kayıt Bürosu ile paylaştılar. Biz de bu yeni sistemimiz ile ödenmiş, arkası yazıldıktan sonra ödenmiş ya da halen ödenmemiş çek bilgilerini müşteri bazında birleştirerek ve belirli kategorilerde raporlanabilir hale getirdik. Bankalar, 2012 yılından itibaren de her ay sonu itibariyle ödenmiş çek bilgilerini, günlük ya da haftalık olarak da arkası yazılmış çek bilgilerin gördermeye devam edecekler."

"Kişinin bütün çek bilgileri görülecek"

Soruları da yanıtlayan Akdeniz, sistemle ilgili olarak, "Sattığınız mal veya hizmete karşı size çek öneriliyorsa ve siz de bu kişi ile ilk defa tanışıyor, iş yapıyorsanız, o zaman 'çek raporunu getir' diyeceksiniz. O kişiye ilişkin bütün çek bilgileri görülebilecek" dedi.

Risk Merkezi kurulduktan sonra bu bilgilerin online olarak da görülüp, görülemeyeceğine ilişkin olarak Akdeniz, "Risk Merkezi kurulduktan sonra, sizin muvaffakatınız alınacak ve bilgilerinizi görebilecek" dedi.

Risk Merkezi'ne ilişkin yönetmeliğin şu anda Başbakanlık'ta olduğuna işaret eden Akdeniz, bunun ardından Türkiye Bankalar Birliği'nde, Risk Merkezi Yönetimi'nin belirleneceğini ve KKB ile sözleşme imzalandıktan sonra somut çalışmalara başlanacağını kaydederek, "Biz, Eylül ayından itibaren bu alışverişin yapılabileceğini düşünüyoruz. 2012 sonundan itibaren biz bu sistemi kuracağız" dedi.

"Karşılıksız çek sayını düşürecektir"

Çek Raporu Sistemi'nde müşterilerden alınacak maliyetin sorulması üzerine Akdeniz, KKB'nin bankalardan alacağı ücretin sorgulama başına 1 TL alacağını, bankaların ise rapor ücretini kendisinin belirleyeceğini kaydederek, "Herhangi bir müşteri, herhangi bir bankadan müşterisi olsun veya olmasın bu bilgileri alabilir. Bankalar zaten alacakları ücretleri internetten açıklamak durumunda. Müşteriler de ona göre bankaları seçecektir" dedi. Bu sistemin hapis cezasından daha etkili olduğunu savunan Akdeniz, "Karşılıksız çek sayılarını da genel olarak düşürecektir, ancak bir oran vermek mümkün değil" dedi.

Bu sistemde suistimallerin sorulması üzerine Akdeniz, şu yanıtı verdi:

"Bu raporun sahtesini yapmak mümkün. O nedenle raporun yazılacağı kağıtların referans mektuplarında olduğu gibi 'fligranlı' kağıtlara yazılmasının daha uygun olduğun söyledik. Mutlaka bankaların yetkili imzalarını taşıması ve bir de referans konulmasını söyledik. Böylece hamil, o raporun o bankadan üretilip, üretilmediğini kontrol edebilecek.Bütün bankalar ve katılım bankaları da bu sistemin içinde yer alacak" yanıtını verdi.

Bu sistemde kirayı ödemeyen kiracının da olup olmayacağını sorulması üzerine Akdeniz, "Böyle bir sistem yok ancak Risk Merkezi kurulduktan sonra, bunun bir adım ötesi elektrik, su ve telefon faturalarının da ödenip ödenmediğinin görülmesi olacak" dedi.

Bankaların vereceği "Çek Raporu"nda yer alacak bilgiler

-Müşterinin çek hesabının bulunduğu bankalar,
-2007'den itibaren ibraz edilen çeklerin adedi,
-İbrazından ödenen çeklerin adedi ve tutarı,
-2009 yılı ve sonrası karşılıksız çıkan ve sonradan ödenen çeklerin adedi ve tutarı,
-İbraz edilen ilk çekin tarihi,
-İbrat edilen ve arkası yazılan ilk çekin tarihi,
-İbraz edilen ve arkası yazılan son çekin tarihi,
-Son 1,3 ve 12 ay içinde ödenmiş çeklerin adedi ve tutarı,
-Son 1,3 ve 12 ay içinde arkası yazılmış çeklerin adedi ve tutarı,
-Arkası yazılan çeklerin listesi.