Deniz kaplumbağaları hızla tükeniyor

WWF-Türkiye Genel Müdürü Tolga Baştak, denizdeki canlıların birçok tehdit altında bulunduğunu söyledi. Risk grubundaki türler arasında deniz kaplumbağalarının da bulunduğunu belirten Baştak, tehlikeleri şöyle sıraladı:

''Deniz ve karadaki kirlenme, üreme, beslenme ve kışlama alanlarının tahrip edilmesi, balık ağlarına rastlantısal olarak takılarak ölmeleri, tilki, çakal ve yengeç gibi hayvanların yuvalarını tahribi, doğrudan besin maddesi olarak tüketilmeleri, yumurtalarının bazı ülkelerde toplanıp marketlerde satılması, bazı türlerin kabuğunun süs eşyası yapımında kullanılması ve yağından parfüm sanayinde faydalanılması, derisinin ayakkabı ve çanta yapımında kullanılmasının deniz kaplumbağalarını dünyada ve Türkiye'de tehdit eden başlıca etkenler.''

Baştak, yaklaşık 110 milyon yıldan beri yaşadığı bilinen deniz kaplumbağalarına yönelik olarak IUCN tarafından hazırlanan Kırmızı Liste'ye göre, dünyayı çevreleyen sıcak ve ılıman okyanuslarda hala yüzmeye devam eden yedi tür kaplumbağasının bazılarının ''kritik olarak tehdit altında'' olduğunu ifade etti.

Baştak, araştırmalar sonucu elde edilen verilere göre, Pasifik Okyanusu'nda deri sırtlı deniz kaplumbağası (dermochelis coriacea), Akdeniz'de ise yeşil deniz kaplumbağasının (chelonia mydas) neslinin hızla tükendiğinin tespit edildiğini bildirdi. Baştak, yeşil deniz kaplumbağasının Akdeniz'deki ana yuvalama bölgelerinin Türkiye ve Kıbrıs olduğunu vurguladı.

Baştak, Akdeniz'deki yeşil deniz kaplumbağası nüfusunun yüzde 50'den fazlasının Türkiye'de olduğunu belirterek, ''Öte yandan Akdeniz'de geçmişten günümüze kadar yapılan çalışmaların sonuçlarına göre, iribaşlı deniz kaplumbağası (caretta caretta) türünün de en önemli yuvalama alanları Türkiye ve Yunanistan'dır'' dedi.

Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında belirlenmiş ve resmi olarak kabul edilmiş 20 yuvalama kumsalı bulunduğunu anlatan Baştak, bu kumsalları batıdan doğuya ''Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye, Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa, Anamur, Göksu Deltası, Alata, Kazanlı, Akyatan, Yumurtalık ve Samandağ'' olarak sıraladı.
 

WWF-Türkiye'nin çabası

Baştak, WWF-Türkiye'nin, deniz kaplumbağası gibi nesli tehlike altında olan bir canlı türünün Akdeniz kıyılarında yaşam alanı bulduğu gerçeğini, uzun süredir Türkiye'de kamuoyunun gündemine taşıdığını söyledi.

WWF-Türkiye'nin koruma çalışmalarının yaygınlaşmasında önemli rol oynadığı anlatan Baştak, daha sonra şunları kaydetti:

''Caretta carettaların Akdeniz'deki en önemli yuvalama kumsallarının başında gelen Dalyan'da, kitle turizmine yönelik bir yatırımın 1980'li yıllarda iptal edilmesi, Doğal Hayatı Koruma Derneği'nin öncülüğündeki bir dizi eylemin sonucuydu.

Ülkemizde Özel Çevre Koruma Bölgeleri'nin belirlenmesi ve ilanı Dalyan'la başladı ve gelişti. Bu süreçte, Akdeniz kıyılarımızda deniz kaplumbağalarının 20 kumsalda yuvaladığı belirlendi. 30 yıla varan bir emeğin sonucunda WWF-Türkiye, yüz binlerce yavru deniz kaplumbağasının denize ulaşarak yaşama kavuşmasını sağladı.

Bugün de, Adana ve Antalya İl Çevre ve Orman Müdürlükleri ile WWF-Türkiye arasında 2007 yılında imzalanan 5'er yıllık işbirliği protokolleri kapsamında Adana Akyatan ve Antalya Çıralı'da deniz kaplumbağası araştırma, izleme ve koruma çalışmaları devam ediyor. Çalışmalara Adnan Menderes ve Dokuz Eylül üniversiteleri ile yöre haklı tarafından da teknik katkı ve katılım sağlanıyor.''

Baştak, deniz kaplumbağalarını ulusal ölçekte araştırmak, izlemek ve korumak için Çevre ve Orman Bakanlığı koordinasyonundaki ''Bilim Komitesi'' tarafından Deniz Kaplumbağaları Ulusal Tür Eylem Planı hazırlandığını kaydetti.