'Dinleme' karmaşası

Özgürlük hâkimleri olarak bilinen Terörle Mücadele Yasası’nın (TMY) 10. maddesiyle görevli hâkimlerin önleme-istihbari dinleme kararlarına imza atması “yasaya aykırılık” tartışmasına neden oldu.

3. yargı paketi ile getirilen özgürlük hâkimleri, sadece “soruşturma” aşamasındaki kararlara imza atarken, bazıları bir ay boyunca bunun dışında da önleme dinlemesi kararı verdi. Adalet Bakanlığı, TMY ile görevli ağır ceza mahkemelerinin yetkili olduğunu belirtince, bu uygulamadan vazgeçildi. Ancak bu süreçte verilen dinleme kararları hukuki olarak tartışmalı hale geldi. Adana, Antalya ve İstanbul’da bazı özgürlük hâkimlerinin hâlâ önleme dinlemesi kararlarına imza attığı öğrenildi.

5 Temmuz 2012’de yürürlüğe giren 3. yargı paketinden önce MİT, Jandarma ve Emniyet’ten terör ve çete suçlarına ilişkin gelen her türlü dinleme taleplerine Ceza Muhakemesi Yasası’nın (CMY) 250. maddesiyle görevli ağır ceza mahkemesi hâkimleri karar veriyordu. Bunun içinde önleme dinlemesi de yer alıyordu.

3. yargı paketi ile özel yetkili mahkemeler yerine terörle mücadele mahkemeleri kuruldu. Soruşturma aşamasındaki arama, el koyma, dinleme, izleme, gözaltına alma ve tutuklama kararlarını vermek üzere de “özgürlük hâkimliği” oluşturuldu.

Binlerce karara imza

Özgürlük hâkimlerinin önüne, güvenlik kurumlarından önleme dinlemesi talepleri de geldi. Cumhuriyet’in adli kaynaklardan aldığı bilgiye göre özgürlük hâkimleri, ilk bir aylık dilimde binlerce karara imza attı. Sadece Ankara’da üç hâkim, bu süre içinde 500’ün üzerinde önleme dinlemesi kararı verdi. Ancak bir ayın sonunda bir özgürlük hâkimi, sadece soruşturma aşamalarındaki işlemlerde karar verdiklerini belirterek bunun dışında kalan önleme dinlemesi taleplerini geri çevirdi.

Adalet Bakanlığı da 13 Ağustos 2012’de yaptığı açıklamada, “istihbari amaçlı dinleme kararlarının özgürlük hâkimlerince değil, Terörle Mücadele Yasası’nın 10. maddesi gereğince kurulan bölge ağır ceza mahkemelerinin üye hâkimlerince verilmesi gerektiğini” bildirdi.

Devam ediliyor

Bu açıklamadan sonra önleme dinlemelerini TMY ile görevli ağır ceza mahkemeleri vermeye başladı. Arada verilen önleme dinlemesi kararları hukuki açıdan tartışmalı hale gelirken; Bakanlığın uyarısına karşın İstanbul, Adana ve Antalya’da görevli bazı özgürlük hâkimlerinin halen önleme dinlemesi kararı vermeye devam ettiği öğrenildi. Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi üyesi Hakan Oruç da adliyenin yeni dergisi “Başkent Bakış”ta yazdığı makalede bu duruma değindi.