Dr. Kaan Kutlu Ataç, ABD’nin Afganistan’daki öngörüsüz yaklaşımlarının sonuçlarını yorumladı

Mersin Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Kaan Kutlu Ataç, Afganistan’dan çekilme sırasında yaşananların ABD Başkanı Joe Biden’ı çok erken “topal ördek” konumuna düşürebileceğine ve Demokratları seçimler için zora soktuğuna dikkat çekti. ABD’nin dış politikasını küresel liderliğe örnek olma iddiası üzerine kurduğunu belirten Ataç, “Sorunlu geri çekilmenin örnek olma iddiasına büyük darbe vuracağına ise kuşku yok” dedi. Ataç, çekilme sırasında tüm dünyaya yayılan görüntülerin Çin’e yaradığını belirterek, “Pekin, ABD’nin Tayvan’ı bir savaşta yalnız bırakacağı mesajını yoğun olarak işlemeye başladı” ifadelerini kullandı. 

Cumhuriyet’e değerlendirme yapan Ataç, Amerikan istihbaratının çekilmenin ardından Afgan hükümetinin altı ay içerisinde düşeceği öngörüsünü 10 Ağustos’ta değiştirdiğini, hükümetin dayanma gücünü 30 ila 90 güne çektiğini anımsattı. Ataç, “Ancak bu değerlendirme de istihbaratın en temel sorunu olan geleceği öngörememe kuralının duvarına çarptı” dedi. Biden’ın çekilme takvimini açıkladığı nisan ayından itibaren Eşref Gani hükümeti ve Afgan ordusunun Taliban karşısında “çöl güneşinde eriyen kar” misali çözüldüğünü kaydeden Ataç, “Bu, Taliban’ın kimi en üst düzey isimleri için de beklenmedik oldu” dedi.   

ÇİN’DEN TAYVAN ADIMI

Çekilme kararı sonrası yaşanan kaos ile Amerikan kamuoyunda Biden’a güvenin hızla düşmeye başladığını anlatan Ataç, şöyle konuştu:

“Bu durum Amerikan dış politika ilkelerini küresel liderliği örnek olma yoluyla iddiasına oturtan bir yönetim için hem fiyasko hem de ironi. Amerikanın küresel güç rekabetinde ciddi sınamalara tabi olduğu bu günlerde Afgan coğrafyası özelinde bu denli sorunlu bir geri çekilme yaşamasının örnek olma iddiasına büyük darbe vuracağına ise kuşku yok. Nitekim Kongrenin iki kanadın da Demokratların çoğunluğunu bıçak sırtında olduğu bir süreçte Senato’nun üç güçlü komisyonunun (Dışişleri-Silahlı Kuvvetler-İstihbarat) demokrat başkanları Dışişleri ve Savunma Bakanlarını konuyla ilgili ifade vermeye çağrısı yaptılar.”

Ayrıca, ABD’nin kriz bölgelerinde bundan sonra izleyeceği politikaların sorgulanmaya başladığına dikkat çeken Ataç, “Nitekim ABD’nin bir numaralı hasım olarak gördüğü Çin, ABD’nin düştüğü bu pozisyondan hemen yararlanmaya başlamış görünüyor. Tayvan Boğazı üzerindeki kadim çekişme Çin devlet medyasında ABD aleyhine hemen kullanılmaya başlandı. Çin medyası Tayvana yönelik ‘savaş çıktığı zaman ABD’nin Tayvanı yalnız bırakacağı’ mesajını yoğun olarak işlemeye başladı. Çin’in kullandığı dil savaşın çıkıp çıkmayacağı üzerine değil savaş çıkacağı üzerine kurulu. Bu detay da doğal olarak dikkatlerden kaçmadı” değerlendirmesini yaptı.

‘ERKEN TOPAL ÖRDEK’

Afganistan fiyaskosunun Amerikan iç politikasına ilişkin de değerlendirme yapan Ataç, 2022 ara seçimlerine dikkat çekti. Seçimlerde hassas Demokrat çoğunluğun kaybedilmesine neden olabileceğini belirten Ataç, “İç siyasette dengeleri değiştirecek salgın süreci, federal hükümetin yürüteceği muazzam altyapı yatırımları, ırksal politikalar ve Meksika sınırındaki göç sorunları Biden’ın Kongre ile ilişkilerinde çok önemli başlıklar. Öte yandan küresel sorunlarla mücadelede Beyaz Saray’ın ittifak yapıları ve işbirliklerini devam ettirirken güç mücadelesinde esaslı rakipleri Çin ve Rusya ile mücadelesinde Kongre desteğine de muhtaç olduğu ortada. Başkomutan sıfatıyla dünyanın en güçlü ülkesini yönetmeyle ilgili mental sorunlarına bağlı kapasite sorunları olduğu yönündeki  iddialar da göz önüne alınırsa ara seçimlerdeki başarısızlık Biden’ın ‘topal ördek’ olarak çok erken bir tarihte yaftalanmasına neden olacaktır. Bu durum başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’nin işinin hayli zor olacağını gösterir” değerlendirmesini yaptı.